Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 3/15
POSTANOWIENIE
Dnia 15 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jolanta Frańczak
w sprawie z powództwa M. N.
przeciwko M. K. prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą Specjalistyczny
Zakład […] M. K. "T." w Ł.
o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy
ewentualnie o odprawę pieniężną,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 15 października 2015 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Ł.
z dnia 10 lipca 2014 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 120 zł (sto
dwadzieścia) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w
postępowaniu kasacyjnym,
3. przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Ł.
adwokat M. N. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia) powiększoną o
obowiązującą stawkę podatku od towarów i usług tytułem
kosztów pomocy prawnej udzielonej w postępowaniu
kasacyjnym.
UZASADNIENIE
2
Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ł. wyrokiem z dnia
10 lipca 2014 r. oddalił apelację powoda M. N. od wyroku Sądu Rejonowego w Ł. z
dnia 6 marca 2014 r., którym oddalono jego powództwo przeciwko pozwanemu M.
K. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Specjalistyczny Zakład […]
„T.” w Ł. o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy,
ewentualnie o odprawę pieniężną.
W uzasadnieniach sądów meriti przyjęto, że powód nie zachował
wynikającego z art. 264 § 2 k.p. terminu do wniesienia odwołania do sądu pracy, a
termin ten ma zastosowanie również w przypadkach bezprawnego odsunięcia
pracownika od wykonywania pracy w następstwie wadliwego uznania przez
pracodawcę, że doszło do rozwiązania terminowej umowy o pracę. Nie zostały też
spełnione przesłanki warunkujące wypłatę odprawy pieniężnej przewidzianej w art.
8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (obecnie
jednolity tekst: Dz.U. z 2015 r., poz. 192).
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiódł powód, zaskarżając go w
całości oraz wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu
w Ł. do ponownego rozpoznania albo ewentualnie o uchylenie zaskarżonego
wyroku oraz wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Ł.
Skarga kasacyjna została oparta na naruszeniu prawa materialnego – art.
264 § 2 k.p. oraz art. 265 k.p. poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że w
sytuacji, gdy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem umowa o pracę na czas
określony została rozwiązana, a następnie nawiązał się stosunek pracy na czas
nieokreślony termin do wniesienia odwołania do sądu pracy rozpoczyna swój bieg z
dniem doręczenia pracownikowi świadectwa pracy, mimo iż pracownik nigdy nie
został pouczony o możliwości i terminie wniesienia odwołania.
W uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
wskazano na przyczyny przyjęcia skargi do rozpoznania określone w art. 3989
§ 1
pkt 1 i 4 k.p.c. Podniesiono, że w sprawie występują dwa zagadnienia prawne,
które przedstawiają się następująco:
3
1) Od kiedy, na gruncie art. 264 k.p., w sytuacji, gdy stosunek pracy
pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, będący dotychczas umową o
pracę na czas określony uległ rozwiązaniu, a następnie został ponownie
nawiązany poprzez dopuszczenie do pracy, jako umowa o pracę na czas
nieokreślony, a pracodawca nie poinformował nigdy pracownika o
rozwiązaniu tego stosunku pracy, ani o prawie pracownika do odwołania
się od tego rozwiązania umowy o pracę na czas określony, rozpoczyna
bieg termin do złożenia przez pracownika powództwa do sądu pracy, czy
to o przywrócenie do pracy, czy też o uznanie wypowiedzenia umowy o
pracę za bezskuteczne - w świetle przepisów ustawy z dnia 1 lipca
2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i
przedsiębiorców (Dz.U. Nr 125, poz. 1035 ze zm.);
2) Czy w sytuacji, gdy pracodawca nigdy nie doręczył pracownikowi
oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę na czas nieokreślony i nie
przekazał pracownikowi wymaganego prawem pouczenia o możliwości i
terminie do złożenia odwołania możliwe jest uznanie, że spóźnione
złożenie przez pracownika pozwu do sądu pracy kwestionujące
rozwiązanie umowy o pracę w ogóle można uznać za zawinione
niedokonanie w terminie czynności z art. 264 k.p, co stanowi zagadnienie
prawne powstałe na gruncie art. 265 k.p. - w świetle przepisów ustawy z
dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla
pracowników i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 125, poz. 1035 ze zm.).
Skarżący podniósł ponadto, że skarga jest oczywiście uzasadniona z uwagi
na błędną wykładnię art. 264 k.p. i 265 k.p. i w konsekwencji pozbawienie go
możliwości oceny roszczeń z punktu widzenia prawa materialnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, jeżeli istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
4
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, jeżeli zachodzi nieważność
postępowania lub jeżeli skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
W rozpoznawanej sprawie skarżący podniósł dwie przesłanki z powyższych,
gdyż sformułował dwa zagadnienia prawne oraz jednocześnie wskazał na fakt, że
skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Taka sytuacja wymaga na wstępie
uwagi o charakterze porządkującym. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje
się bowiem, że jednoczesne uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi do
rozpoznania występującymi w sprawie wątpliwościami prawnymi (zagadnienie
prawne, potrzeba wykładni przepisów) generalnie wyklucza możliwość oczywistej
zasadności skargi, a można wręcz stwierdzić, że jest błędem logicznym (por.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2013 r., I UK 291/13, LEX nr
1430990 oraz z dnia 20 marca 2014 r., I CSK 343/13, LEX nr 1523355).
Odnosząc się do przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania w związku z
występowaniem w sprawie istotnego zagadnienia prawnego stwierdzić należy, że
aby było to możliwe, to konieczne byłoby przedstawienie problemu o charakterze
abstrakcyjnym, nierozstrzygniętego w dotychczasowym orzecznictwie i
wymagającego pogłębionej wykładni. Zagadnieniem prawnym jest bowiem
zagadnienie, które wiąże się z określonymi przepisami prawa materialnego lub
procesowego, których wyjaśnienie ma nie tylko znaczenie dla rozstrzygnięcia
konkretnej sprawy, ale także dla rozstrzygnięcia innych podobnych spraw.
Wskazanie na zagadnienie prawne uzasadniające wniosek o rozpoznanie skargi
kasacyjnej powinno nastąpić przez jego sformułowanie jako problemu prawnego
wymagającego rozstrzygnięcia, określenie przepisów prawa, w związku z którymi
powstało i wskazanie argumentów, które prowadzą do rozbieżnych ocen. Dopiero
wówczas Sąd Najwyższy ma podstawę do rozważenia, czy przedstawione
zagadnienie jest rzeczywiście zagadnieniem „prawnym” oraz czy jest to
zagadnienie „istotne” (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 września
2014 r., I CSK 729/13, LEX nr 1532950, czy z dnia 2 grudnia 2014 r., II CSK
376/14, LEX nr 1622307). Istotne zagadnienie prawne oraz potrzeba wykładni
przepisów nie występują, jeżeli Sąd Najwyższy w pewnej kwestii wyraził pogląd we
wcześniejszym orzecznictwie, a nie zachodzą okoliczności uzasadniające zmianę
5
tego poglądu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2015 r.,
II CSK 428/14, LEX nr 1652383).
Zagadnienia prawne sformułowane przez skarżącego w niniejszej skardze nie
spełniają opisanych wyżej wymagań, bowiem Sąd Najwyższy wielokrotnie
wypowiadał się na temat roszczeń, które przysługują pracownikowi, wskutek
błędnego uznania przez pracodawcę, że umowa o pracę rozwiązała się z upływem
czasu, na jaki była zawarta. Analiza roszczeń przysługujących pracownikowi i
terminy ich dochodzenia, jeżeli doszło do przekształcenia terminowej umowy o
pracę w umowę na czas nieokreślony była między innymi szczegółowo
kontestowana w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2013 r., I PZP
3/13 (LEX nr 1402593 oraz powołane tam orzecznictwo) oraz między innymi w
wyrokach z dnia 21 września 2011 r., II PK 36/11 (LEX nr 1108547) i z dnia 7
października 2008 r., II PK 56/08 (OSNP 2010 nr 5-6, poz. 61). Oceny tej nie
zmienia fakt, że powód wywodzi swe roszczenia z art. 13 ustawy z dnia 1 lipca
2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i
przedsiębiorców (Dz.U. Nr 125, poz. 1035 ze zm.), który stanowi podstawę
materialnoprawną przekształcenia się umowy o pracę na czas określony w umowę
o pracę na czas nieokreślony (por. uchwałę Sądu Najwyższego w składzie
poszerzonym z dnia 23 września 2014 r., III PZP 2/14, LEX nr 1508866).
Dodatkowo z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika miarodajne ustalenie, że
powództwo zostało wniesione do sądu pracy ponad półtora roku od momentu, w
którym skarżący otrzymał świadectwo pracy i poinformował pracodawcę o
przekształceniu się umowy terminowej łączącej strony w umowę o pracę na czas
nieokreślony, a pracodawca konsekwentnie prezentował stanowisko, iż stosunek
pracy między stronami rozwiązał się z dniem 31 grudnia 2011 r.
Z kolei ustosunkowując się do oczywistej zasadności skargi kasacyjnej, jako
przesłanki przesądu, należy stwierdzić, że w judykaturze przyjmuje się, iż oczywista
zasadność skargi, przewidziana w art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c., zachodzi wówczas, gdy
z jej treści, bez potrzeby głębszej analizy oraz szczegółowych rozważań, wynika, że
doszło do kwalifikowanego naruszenia przepisów prawa materialnego lub
procesowego (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2013 r.,
III SK 19/13, LEX nr 1402642 oraz z dnia 3 grudnia 2014 r., III PK 75/14, LEX nr
6
1621619), a przytoczone podstawy kasacyjne uzasadniają uwzględnienie skargi
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2007 r., III CSK
216/07, LEX nr 560577 oraz z dnia 20 marca 2014 r., I CSK 18/14, LEX nr
1522063). Skarżący jest w tym zakresie zobowiązany do sformułowania w
uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania odpowiednich wywodów
potwierdzających tę okoliczność, a należy pamiętać, że o oczywistości naruszenia
prawa możemy mówić jedynie, gdy w rozpoznawanej sprawie doszło do
sprzeczności wykładni lub stosowania prawa z jego brzmieniem albo powszechnie
przyjętymi regułami interpretacji (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4
kwietnia 2013 r., III SK 43/12, LEX nr 1331343). Wobec powyższego nie stanowi o
oczywistej zasadności skargi kasacyjnej stwierdzenie, że skutkiem dokonania przez
Sąd drugiej instancji błędnej wykładni art. 264 k.p. i 265 k.p. skarżący został
pozbawiony możliwości oceny roszczeń odwołania w aspekcie materialnoprawnym
bowiem ukształtowanym poglądem judykatury jest, że niezachowanie przez
pracownika terminów z art. 264 k.p. w związku z art. 265 k.p. wyłącza potrzebę
rozważania zasadności i legalności przyczyn rozwiązania umowy o pracę (por.
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2007 r., I PK 233/06, LEX nr 936831
oraz z dnia 19 czerwca 2011 r., II PK 265/11). Ponadto w wyroku z dnia 22
listopada 2001 r., I PKN 660/00 (OSNP 2003 nr 20, poz. 487) Sąd Najwyższy
zaprezentował pogląd, iż znaczne przekroczenie siedmiodniowego terminu, o
którym mowa w art. 264 § 1 k.p do wniesienia odwołania od wypowiedzenia umowy
o pracę mogą usprawiedliwiać tylko szczególne okoliczności trwające przez cały
czas opóźnienia.
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c., odmówił
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, orzekając o kosztach postępowania
kasacyjnego na zasadzie art. 98 k.p.c. oraz rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (jednolity tekst:
Dz.U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.), a w zakresie kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej na podstawie § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia
7
przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu
(jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 461 ze zm.).
eb

I PK 3/15

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia