Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 21/14
POSTANOWIENIE
Dnia 15 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Roman Kuczyński
w sprawie z powództwa M. P.
przeciwko T. S.A. w W.
o odprawę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 23 maja 2014 r.,
na skutek skarg kasacyjnych powoda i strony pozwanej od wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 22 kwietnia 2013 r.,
odmawia przyjęcia obu skarg kasacyjnych do rozpoznania i
koszty postępowania wzajemnie znosi.
UZASADNIENIE
Skargi kasacyjne nie kwalifikują się do przyjęcia do merytorycznego
rozpoznania. Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę
kasacyjną do rozpoznania, jeżeli: 1) w sprawie występuje istotne zagadnienie
prawne, 2) istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne
wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, 3) zachodzi
nieważność postępowania lub 4) skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
Nie spełnia obowiązku określonego w art. 3984
§ 2 k.p.c. powołanie się
zarówno przez pozwaną, jaki i powoda na jakiekolwiek względy, które w ich ocenie
uzasadniają przyjęcie skargi do rozpoznania. Argumentacja uzasadniająca taki
wniosek powinna nawiązywać do wymienionych w art. 3989
§ 1 k.p.c. przesłanek
2
przedsądu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2006 r., II CSK
65/06, LEX nr 189753).
Pozwana powołując art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. wnosi o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania. We wniosku wskazuje, że skarga jest oczywiście
uzasadniona stwierdzając, że: „Zaskarżony wyrok zmienia dotychczasową linię
orzeczniczą i jednolitość wykładni co do celu i istoty zawieranych porozumień
społecznych oraz celu i zakresu szczególnej ochrony stosunku pracy, która nie
może uzasadniać ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych. Według
dotychczasowego orzecznictwa, naganne zachowanie pracownika związkowca
oraz wykorzystywanie funkcji dla osiągnięcia własnych partykularnych celów,
wyłącza przywileje wynikające z ochrony związkowej (np. wyrok SN z dnia
26.01.2012 - sygn. I PK 144/10, Lex Polonica 2619524, wyrok SN z dnia
19.05.2011 roku - sygn. I PK 221/10, LEX 791222)”.
Z kolei powód w skardze kasacyjnej, powołując art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.
wskazuje jako istotne zagadnienia prawne następujące pytania: „1) Czy dokonując
miarkowania odprawy pieniężnej należnej pracownikowi na podstawie
porozumienia zbiorowego zawartego na podstawie art. 9 w związku z art. 24113
Kodeksu pracy, Sąd dokonujący powyższego miarkowania na podstawie art. 8
Kodeksu pracy winien dokonać dokładnego wyliczenia szkody poniesionej przez
pracownika na skutek utraty pracy w celu porównania tej szkody do wysokości
otrzymanej odprawy, czy też takie wyliczenie szkody nie jest obligatoryjne?; 2) Czy
konieczność ustalenia i wykazania szkody w przypadku miarkowania na podstawie
art. 8 Kodeksu pracy odprawy pieniężnej należnej pracownikowi na podstawie
porozumienia zbiorowego zawartego na podstawie art. 9 w związku z art. 24113
Kodeksu pracy nie narusza zasady rozłożenia ciężaru dowodu (art. 6 Kodeksu
cywilnego), skoro pracownikowi należna jest odprawa z mocy prawa, tj. w oparciu o
zawarte porozumienie zbiorowe zawarte na podstawie art. 9 w związku z art. 24113
Kodeksu pracy, które podlega ochronie prawnej i procesowej (art. 234 Kodeksu
postępowania cywilnego), jak również podlega ochronie prawnej na podstawie
art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jako prawo nabyte i
majątkowe?; 3) Czy dokonując zmniejszenia wysokości należnej pracownikowi
odprawy Sąd nie winien uwzględniać w pierwszej kolejności kwalifikacji prawnej
3
powyższej odprawy, jej prawnej ochrony, która wynika z art. 9 w związku z
art. 24113
Kodeksu pracy w związku z art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej i traktować tej odprawy jako prawo nabyte i majątkowe, które podlega
ochronie prawnej?”.
Powołane przez powoda okoliczności nie uzasadniają – w ocenie Sądu
Najwyższego – przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Z orzecznictwa Sądu
Najwyższego wynika, że uzasadnienie wniosku opartego na przesłance
wymienionej w art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. musi zawierać odpowiedni wywód prawny
zbliżony do tego, jaki jest przyjęty przy przedstawieniu Sądowi Najwyższemu
zagadnienia prawnego przez sąd odwoławczy na podstawie art. 390 k.p.c.
(postanowienie Sądu Najwyższego z 9 maja 2006 r., V CSK 75/06, LEX nr
1102817). Analogicznie należy traktować wymagania konstrukcyjne samego
zagadnienia prawnego, formułowanego w ramach przesłanki z art. 3989
§ 1 pkt 1
k.p.c., oraz jego związek ze sprawą i skargą kasacyjną, która miałaby zostać
rozpoznana przez Sąd Najwyższy. Zagadnienie prawne powinno: 1) być
sformułowane w oparciu o okoliczności mieszczące się w stanie faktycznym
sprawy, wynikającym z dokonanych przez sąd ustaleń (postanowienie Sądu
Najwyższego z 7 czerwca 2001 r., III CZP 33/01, LEX nr 52571); 2) być
przedstawione w sposób ogólny i abstrakcyjny tak, aby umożliwić Sądowi
Najwyższemu udzielenie uniwersalnej odpowiedzi, niesprowadzającej się do samej
subsumcji i rozstrzygnięcia konkretnego sporu (postanowienia Sądu Najwyższego z
15 października 2002 r., III CZP 66/02, LEX nr 57240; z 22 października 2002 r.,
III CZP 64/02, LEX nr 77033 i z 5 grudnia 2008 r., III CZP 119/08, LEX nr 478179);
3) pozostawać w związku z rozpoznawaną sprawą (postanowienia Sądu
Najwyższego z 13 lipca 2007 r., III CSK 180/07, LEX nr 864002; z 4 sierpnia
2006 r., III CZ 47/06, LEX nr 560581; z 22 listopada 2007 r., I CSK 326/07, LEX nr
560504; z 26 czerwca 2008 r., I CSK 108/08, LEX nr 560494) i 4) dotyczyć kwestii
prawnych budzących rzeczywiście istotne (poważne) wątpliwości. Istotność
zagadnienia prawnego konkretyzuje się zaś w tym, że w danej sprawie występuje
zagadnienie prawne mające znaczenie dla rozwoju prawa i praktyki sądowej.
Twierdzenie o występowaniu istotnego zagadnienia prawnego jest uzasadnione
tylko wtedy, kiedy przedstawiony problem prawny nie został jeszcze rozstrzygnięty
4
przez Sąd Najwyższy lub kiedy istnieją rozbieżne poglądy w tym zakresie,
wynikające z odmiennej wykładni przepisów konstruujących to zagadnienie
(postanowienia Sądu Najwyższego z 10 marca 2010 r., II UK 363/09, LEX nr
577467; z 12 marca 2010 r., II UK 400/09, LEX nr 577468). Ponadto, co jest
istotne, zagadnienie prawne powinno odnosić się do konkretnego przepisu prawa
albo konkretnej regulacji prawnej, co oznacza konieczność sformułowania przez
skarżącego, jakiego przepisu (zespołu przepisów lub norm prawnych) prawa
materialnego lub procesowego dotyczy przedstawiane zagadnienie. W
rozpoznawanej sprawie we wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i
jego uzasadnieniu nie zawarto wywodu, który spełniałby powyższe wymagania.
Poprzestano jedynie na sformułowaniu przedstawionych powyżej zagadnień. Nie
jest przy tym możliwe, przy uzasadnianiu wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania, odwołanie się wprost do podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia,
ponieważ przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie oraz sformułowanie
wniosku o przyjęcie do rozpoznania i jego uzasadnienie stanowią dwa odrębne
elementy konstrukcyjne skargi kasacyjnej.
Mając na uwadze, że roszczenie powoda o odszkodowanie za niezgodne z
prawem zwolnienie dyscyplinarne okazało się być usprawiedliwione z przyczyn
naruszenia wymogów formalnych przez pracodawcę dokonującego wypowiedzenia
w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. oraz ustalenie Sądu, że podstawa rozwiązania
stosunku pracy istniała, a w szczególności, że stawiany powodowi, zarzut ciężkiego
naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, został przez pracodawcę
udowodniony w toku postępowania. Wskazuje na to wyrok z dnia 29 czerwca
2010 r., gdzie Sąd Rejonowy w W. w postępowaniu o odszkodowanie zajął
stanowisko, że faktyczne podstawy rozwiązania stosunku pracy z powodem istniały
wobec nielojalnego zachowania powoda względem pracodawcy, stawiania
pracodawcy zarzutów nadużycia jego pozycji monopolistycznej oraz zarzucania mu
postępowania niezgodnego z prawem jeśli chodzi o ustalanie (zawyżanie)
należności za dostarczaną klientom energię elektryczną w konsekwencji
fałszowania sposobu naliczania zużycia energii elektrycznej. Ponadto w niniejszym
postępowaniu zostało także ustalone, że powód swym działaniem przekroczył swe
uprawnienia pracownicze, dokonując samowolnych pomiarów liczników energii
5
elektrycznej w swym mieszkaniu i mieszkaniach 3 innych osób. W tym celu
zdejmował plomby, badał urządzenia pomiarowe i stwierdził, że zawyżają one
zużycie energii. Tymczasem badania wykonane przez kontrolerów spółki oraz
przez niezależną firmę nie potwierdziły nieprawidłowości w pracy liczników.
Dodatkowo powód dział na szkodę pracodawcy, ujawniając techniczne dane
stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa. Działania powoda godziły w dobre imię
firmy pracodawcy.
W świetle wyżej wskazanych okoliczności sformułowane zagadnienia
prawne oraz powołane celem uzasadnia tych zagadnień orzeczenia Sądu
Najwyższego nie uzasadniają przyjęcia, że powodowi należna była odprawa w innej
wysokości niż to co zasądził Sąd drugiej instancji. Orzeczenia te zapadły w
odmiennym stanie faktycznym i nie przystają do ustaleń dokonanych w tym
zakresie przez Sąd drugiej instancji w niniejszej sprawie. Mając na uwadze
ustalenia stanu faktycznego w niniejszej sprawie Sąd drugiej instancji zasadnie
uznał, że dostateczną kwotą odprawy z tytułu niewłaściwego rozwiązania stosunku
pracy będzie kwota rocznego wynagrodzenia. Sąd Najwyższy nie jest uprawniony
zaś do badania prawidłowości zarówno ustaleń faktycznych, jak i oceny dowodów,
dokonanych przez sąd drugiej instancji. O ile bowiem ten ostatni również jest
„sądem faktu” i w myśl ogólnie niekwestionowanych zapatrywań orzecznictwa oraz
doktryny kontynuuje postępowanie merytoryczne (por. wyroki Sądu Najwyższego: z
dnia 13 kwietnia 2000 r., III CKN 812/98, OSNC 2000 nr 10, poz. 193; z dnia 5
lutego 2006 r., IV CK 384/05, niepublikowany; postanowienie Sądu Najwyższego z
dnia 4 października 2002 r., III CZP 62/02, Biul. SN 2003 nr 3, s. 14), o tyle Sąd
Najwyższy jako „sąd prawa”, rozpoznając nadzwyczajny środek odwoławczy w
postaci skargi kasacyjnej, jest związany ustalonym stanem faktycznym sprawy (art.
39813
§ 2 k.p.c.).
Z kolei skarga kasacyjna pozwanego nie spełnienia wymagania z art. 3989
§
1 pkt 2 k.p.c. oraz również z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. W pierwszym przypadku
konieczne jest przedstawienie, jakie poważne wątpliwości budzi wykładnia
określonych przepisów prawa lub wskazanie rozbieżnych orzeczeń sądowych
wydanych w oparciu o różną wykładnię tych przepisów (postanowienia Sądu
Najwyższego z 25 października 2007 r., V CSK 357/07, LEX nr 621244; z 13
6
grudnia 2007 r., I PK 233/07, OSNP 2009 nr 3-4, poz. 43). Uzasadnienie wniosku o
przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania nie zawiera wywodu identyfikującego
jakiekolwiek rozbieżności w orzecznictwie ani nawet wątpliwości, jakie może budzić
wykładnia przepisów tam wskazanych. W drugim przypadku powołując się na
oczywistość naruszenia prawa przez zaskarżone orzeczenie, pozwany obowiązany
był wykazać kwalifikowaną postać tego naruszenia, polegającą na jego
oczywistości widocznej prima facie przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy
prawniczej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2003 r., V CZ
187/02, OSNC 2004 nr 3, poz. 49). Przedstawiony wniosek takiej oczywistości
również nie wykazuje.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia
skarg kasacyjnych do rozpoznania na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c.
eb

II PK 21/14

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia