Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Choczaj

Protokolant: staż. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2017 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa E. S.

przeciwko (...) S.A.
w S.

o zadośćuczynienie

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powódki E. S. na rzecz pozwanej (...) S.A. w S. kwotę 7 200,00 zł (siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

3.  przyznaje i wypłaca adwokatowi G. K. z środków budżetowych Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 4 428,00 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych) brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce E. S. z urzędu.

Sygn. akt I C 160/16

UZASADNIENIE

E. S. wniosła o zasądzenie od (...) S.A. w S. kwoty 80 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 25 września 2013 roku
do dnia zapłaty, a także o zasądzenie kosztów procesu.

Pozwana nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie oraz
o zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

(...) Grupa Sp. z o.o. z siedzibą w W. na podstawie umowy zlecenia zawartej z (...) S.A. prowadziła Restaurację (...) położoną na terenie Centrum (...) S.A. w S.. Na zlecenie (...) S.A. E. G. zajmowała się zamawianiem produktów, gotowaniem oraz wydawaniem posiłków w restauracji, (dowód: zeznania świadka M. P. - k. 138 i nagranie z dnia 13 października 2016 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta od 00:29:15 do 00:36:56) .

E. S. w dniu 01 września 2013 roku zawarła z (...) Grupa Sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę, na podstawie której zobowiązała
się do wykonywania usług w postaci pomocy w obsłudze klientów i pomoc
w obsłudze systemu sprzedażowego w restauracji pracowniczej na terenie Centrum (...) S.A, które znajdowało
się w S., (dowód: umowa zlecenia - k. 21) .

Zgodnie z § 8 pkt 1 tej umowy E. G. jako zleceniodawczyni była zobowiązana dostarczyć sprzęt i wszelkich materiałów niezbędnych
do prawidłowego wykonania umowy, (dowód: umowa zlecenia - k. 21) .

W restauracji położonej na terenie Centrum (...) S.A. znajdowały się: dwie kuchnie elektryczne, w tym jedna czteropalnikowa i dwie tzw. taborety; patelnia elektryczna do smażenia, patelnia grillowa, piec konwekcyjny, lodówki, tzw. wilk, blender, mikser, czajnik
i frytkownica. Urządzenia kuchenne nie stanowiły własności spółki (...), (dowód: zeznania świadków: G. W. - k. 142 verte i nagranie z dnia 14 listopada 2017 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta od 00:06:23
do 00:21:46, M. K. - k. 161 verte i nagranie z dnia 09 lutego 2017 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta od 00:08:40 do 00:17:05) .

(...) Grupa Sp. z o.o. z siedzibą w W. dostarczała pracującym
w stołówce odzież ochronną, na którą składały się: spodnie, bluzy z krótkim rękawem, bluzki, fartuchy, czepki i klapki. Niektóre bluzy były zapinane pod szyją, a niektóre z dekoltem w serek. W kuchni znajdowały się gumowe rękawice, tzw. ładownice oraz cienkie gumowe rękawiczki oraz apteczka pierwszej pomocy, wyposażona w gazy i bandaże, która nie zawsze była uzupełniana systematycznie. Każdy z wykonujących pracę przed jej rozpoczęciem otrzymał dwa czepki, dwie pary spodni, dwie bluzy i dwa fartuchy. Wszyscy pracownicy odbyli wymagane
do zajmowanego stanowiska szkolenie bhp. Niektórzy pracownicy sami zaopatrywali się plastry na skaleczenia i oparzenia, do których czasami dochodziło, (dowód: zeznania świadków: G. W. - k. 142 verte
i nagranie z dnia 14 listopada 2017 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta
od 00:06:23 do 00:21:46, M. K. - k. 161 verte i nagranie z dnia 09 lutego 2017 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta od 00:08:40 do 00:17:05, J. B. (1) - k. 162 i nagranie z dnia 09 lutego 2017 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta od 00:21:17 do 00:28:00 i E. Ż. - k. 170 verte
i nagranie z dnia 09 marca 2017 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta
od 00:09:29 do 00:14:30) .

Decyzją nr (...) z 16 lipca 2013 roku, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w S. postanowił obciążyć (...) Grupa Sp. z o.o. z siedzibą
w W. opłatą w kwocie 165,00 zł wobec ustalenia naruszeń wymagań higienicznych na terenie restauracji w postaci niezachowania czystości, braku segregacji asortymentowej, niewłaściwe przechowywanie warzyw i posiadania nieaktualnych książeczek zdrowia przez 4 na 9 członków personelu, (dowód: decyzja - k. 66 - 67) .

W dniu 25 września 2013 roku powódka pracowała na nocnej zmianie.
Jej zadaniem było wydawanie pracownikom posiłków z bufetu i przyjmowanie zapłaty. Oprócz tego podczas tej zmiany powódka w kuchni wkładała posiłki
do piekarników, zmywała naczynia, przygotowywała sosy i mięso na następny dzień. Nikt z obsługi kuchni ani z przełożonych nie wydał powódce polecenia przygotowywania lub podgrzewania posiłków. W restauracji pracownice bufetu pomagały często pracownicom kuchni z uprzejmości. Tego dnia powódka była ubrania w strój roboczy w postaci: bluzki z krótkim rękawem, długich spodni
i fartucha, (dowód: zeznania powódki - k. 221 verte - 222 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 137 verte - 138 i nagraniem z dnia 13 października 2016 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta od 00:04:36 do 00:24:28; zeznania świadków: M. K. - k. 161 verte i nagranie z dnia 09 lutego 2017 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta od 00:08:40 do 00:17:05, J. B. (1) - k. 162
i nagranie z dnia 09 lutego 2017 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta
od 00:21:17 do 00:28:00 i E. Ż. - k. 170 verte i nagranie z dnia 09 marca 2017 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta od 00:09:29 do 00:14:30) .

W momencie wstawiania posiłków do pieca był on włączony. Zazwyczaj piec rozgrzewano do temperatury 170 - 190 stopni C.. Piec znajdował
się na wysokości około 1 - 1,5 metra od podłogi i był zawieszony na wysokości klatki piersiowej powódki. Kiedy piec się wyłączył powódka wzięła leżące najbliżej niej rękawiczki i zaczęła wyciągać naczynie z mięsem i sosem. Naczynie było prostokątne i metalowe, o szerokości 80 cm i wysokości 5 cm, wysuwane
na szynach. Razem z mięsem w środku, naczynie ważyło około 10 kilogramów. Przy wyciąganiu naczynia powódka zauważyła, że rękawiczki są dziurawe, następnie poczuła, że naczynie parzy ją w dłonie. Wcześniej powódka używając tych samych rękawic nie poparzyła się. Pomimo tego kontynuowała wyciąganie naczynia. W pewnym momencie naczynie przechyliło się i na klatkę piersiową powódki wylał się gorący sos i część mięsa. Powódka krzyknęła i wybiegła
do łazienki. W środku otworzyła apteczkę pierwszej pomocy, która była pusta. Wobec tego powódka zmoczyła ręcznik, który znajdował się w łazience
i przyłożyła na poparzone miejsce. Do łazienki za powódką przybiegł pracownik ochrony, który usłyszał jej krzyk i zadzwonił na pogotowie, (dowód: zeznania powódki - k. 221 verte - 222 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 137 verte - 138 i nagraniem z dnia 13 października 2016 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta od 00:04:36 do 00:24:28; karta wypadku - k. 9 - 10) .

Przybyła na miejsce ekipa pogotowia ratunkowego opatrzyła powódkę
i przewiozła ją do szpitala w S., gdzie przebywała 3 dni na oddziale chirurgii ogólnej. W dniu 27 września 2013 roku została wypisana ze szpitala
z rozpoznaniem oparzenia klatki piersiowej i lewego ramienia drugiego stopnia. Powódce zalecono miejscowe stosowanie leku A., K. oraz skierowano na wizytę w poradni chirurgicznej, (dowód: zeznania powódki - k. 221 verte - 222 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 137 verte - 138
i nagraniem z dnia 13 października 2016 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta od 00:04:36 do 00:24:28; karta informacyjna leczenia szpitalnego - k. 15) .

W dniu 19 października 2013 roku powódce wydano zaświadczenie
o zdolności do pracy. Powódka podjęła pracę. Z dniem 10 grudnia 2013 roku (...) Grupa Sp. z o.o. z siedzibą w W. rozwiązała z powódkę umowę zlecenia. Orzeczeniem z dnia 19 grudnia 2013 roku lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie ustalił u niej stałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy w dniu 25 września 2013 roku i stwierdził brak podstaw do przyznania odszkodowania z tego tytułu. Decyzją z dnia
13 stycznia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił powódce prawa do jednorazowego odszkodowania, (dowód: zeznania powódki - k. 221 verte - 222 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 137 verte - 138 i nagraniem
z dnia 13 października 2016 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta od 00:04:36
do 00:24:28; karta informacyjna leczenia szpitalnego - k. 15; karta wypadku - k. 9 - 10; decyzja z dnia 13 stycznia 2014 roku - k. 17 - 18; zaświadczenie - k. 24; zgłoszenie do ZUS - k. 7 - 8; pismo z dnia 09 grudnia 2013 roku - k. 25 - 26; wniosek o odszkodowanie - k. 27; rozwiązanie umowy zlecenia z dnia 10 grudnia 2013 roku - k. 16) .

W dniu 09 kwietnia 2015 roku powódka zgłosiła się do lekarza rodzinnego ze względu na pojawienie się na dekolcie swędzących zmian rumieniowych. Lekarz przepisał powódce lek antyhistaminowy i maść oraz skierował
ją do poradni dermatologicznej. W efekcie zastosowanego leczenia zmiany skórne ustąpiły, (dowód: zeznania powódki - k. 221 verte - 222 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 137 verte - 138 i nagraniem z dnia 13 października 2016 roku - płyta - koperta - k. 230, minuta od 00:04:36 do 00:24:28; historia choroby - k. 28 - 30 i k. 32 - 33) .

Zmiany skórne, które pojawiły się u powódki na skórze dekoltu w 2015 roku nie miały związku z oparzeniem z dnia 25 września 2013 roku
i najprawdopodobniej miały charakter alergiczny, (dowód: opinia biegłej J. B. (2) - k. 174 - 175) .

W wyniku wypadku powódka doznała oparzenia drugiego stopnia klatki piersiowej i ramienia lewego. Leczenie powódki przebiegało prawidłowo
i nie spowodowało długotrwałego uszczerbku lub też trwałego uszczerbku
na zdrowiu z punktu widzenia dermatologicznego. Doznane oparzenie spowodowało dolegliwości bólowe i ograniczało codzienne funkcjonowanie powódki ze względu na konieczność zmian opatrunków, ograniczenie ruchomości i wrażliwość na dotyk. Zmiany pooparzeniowe pozostawiły blizny, które
nie ograniczają ruchowo szyi, klatki piersiowej i kończyny górnej w stawach.
Nie spowodowały dysfunkcji układu narządu ruchu. Blizny te spowodowały oszpecenie powódki. Z tego tytułu u powódki doszło do 5% uszczerbku
na zdrowiu, (dowód: opinia biegłej J. B. (2) - k. 174 - 175; opinia biegłej A. P. - k. 189 - 190; opinia biegłego C. D. - k. 198 - 201) .

(...) Grupa Spółka z o.o. z siedzibą w W. była ubezpieczona
od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń, (bezsporne) .

Pismem z dnia 16 lutego 2015 roku powódka zażądała od E. G.
Sp. z o.o. z siedzibą w W. zapłaty kwoty 50 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia i kwoty 10 000,00 zł tytułem odszkodowania za następstwa wypadku z dnia 25 września 2013 roku. Pismem z dnia 27 marca 2015 roku (...) Grupa Sp. z. o.o. z siedzibą w W. odmówiła wypłaty powyższych kwot. Następnie powódka zgłosiła roszczenia pozwanej spółce, która decyzją z dnia
15 kwietnia 2015 roku odmówiła przyznania powódce zadośćuczynienia
i odszkodowania, (dowód: pismo z dnia 27 marca 2015 roku - k. 37 - 39; decyzja - k. 40 - 41) .

Ustalony w niniejszej sprawie stan faktyczny jest w zasadzie bezsporny zarówno co do przebiegu zdarzenia szkodzącego, obrażeń doznanych przez powódkę w wyniku tego zdarzenia oraz zasad funkcjonowania restauracji pracowniczej prowadzonej przez (...) Grupa Sp. z o.o. z siedzibą w W..

Sąd dokonał ustaleń w zakresie przebiegu zdarzenia na podstawie zeznań powódki oraz załączonej dokumentacji, której autentyczności i treści strony
nie negowały. Ustaleń dotyczących obrażeń, jakich doznała powódka, Sąd dokonał na podstawie opinii biegłych: dermatologa, specjalisty rehabilitacji medycznej i chirurga plastycznego. Strony nie negowały wniosków wypływających z opinii biegłych w sprawie. Opinie sporządzone przez biegłych
w ocenie Sądu są jasne, wewnętrznie niesprzeczne, precyzyjnie odpowiadają
na postawione pytania. Treść opinii oparta została na analizie dokumentacji medycznej, przy czym opinie sporządzono z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia. Sąd nie dostrzegł przy tym żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i jego bezstronności, ani żadnych innych ważnych względów, które zmuszałyby do dopuszczenia dowodu z opinii innych specjalistów.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki w zakresie kontynuowania przez nią dalszego leczenia związanego z wypadkiem z dnia 25 września 2013 roku, ponieważ nie wynika to z dokumentacji medycznej załączonej do akt. Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki w części, w której twierdziła, że kontynuuje leczenie
u psychologa, ponieważ nie przedstawiła żadnych dowodów w tym zakresie,
a ponadto przeczą temu okoliczności sprawy, przede wszystkim fakt, że powódka nie przyjmowała żadnych leków mających wpływ na jej stan psychiczny
po wypadku i wróciła na takie samo stanowisko pracy, co wskazuje, że nie doszło u niej do ukształtowania się dolegliwości w sferze psychicznej. Sąd nie dał również wiary zeznaniom powódki, z których wynika, że nie została prawidłowo przeszkolona w zakresie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ponieważ brała udział w szkoleniu, co potwierdzili także świadkowie przesłuchiwani w sprawie. Ponadto powódka nie wykazała też na czym miała polegać nieprawidłowość
w przeprowadzonym szkoleniu i w jaki sposób brak wiedzy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy miał wpływ za zaistnienie wypadku, w którym uczestniczyła.

Sąd pominął przy ustalaniu stanu faktycznego zeznania świadka D. P. z uwagi na to, że nic nie wnoszą do sprawy (świadek nie miała żadnej wiedzy na temat przedmiotowej sprawy).

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków P. L. i A. S., gdyż pełnomocnik powódki
nie wskazał adresów tych osób.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powódka E. S. wystąpiła przeciwko (...) S.A. w S. z żądaniem zapłaty na jej rzecz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Zgodnie z treścią przepisu art. art. 822 § 1 i § 4 k.c. uprawniony
do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Odpowiedzialność ubezpieczyciela jest jednak uzależniona od odpowiedzialności samego ubezpieczonego. Wobec tego w pierwszej kolejności Sąd ustalił czy (...) Grupa Spółka z o.o. z siedzibą w W. ponosi odpowiedzialność za skutki zdarzenia z dnia 25 września 2013 roku, w efekcie którego powódka doznała oparzeń części ciała.

Poza sporem w sprawie pozostaje bowiem, że u powódki nastąpiło uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia, który co do zasady uprawnia ją do żądania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w myśl art. 445 § 1 k.c.

Powódka podnosiła, że materialnoprawną podstawą odpowiedzialności (...) Grupy Sp. z o.o. z siedzibą w W. jest art. 435 § 1 k.c., zgodnie
z którym prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Trzeba od razu zwrócić uwagę, że pojęciu przedsiębiorstwa (zakładu) użytemu w art. 435 § 1 k.c. należy przypisać znaczenie wyznaczone przez art. 55 ¹ k.c., a zatem stanowi ono zorganizowany zespół składników materialnych
i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwo musi być prowadzone na własny rachunek, we własnym szeroko pojętym interesie. Decydujące jest tu wykonywanie faktycznego władztwa dla siebie, natomiast obojętna jest forma organizacyjno - prawna przedsiębiorstwa
(patrz: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 02 marca 2016 roku, I ACa 1117/15; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 06 września 2012 roku, I ACa 302/12). Warunki te niewątpliwie spełnia firma (...), jednak
nie przesądza to o odpowiedzialności pozwanej za skutki wypadku, któremu uległa powódka.

Przypisanie odpowiedzialności na zasadzie art. 435 § 1 k.c. wymagało udowodnienia przez powódkę, że chodzi o przedsiębiorstwo „wprawiane w ruch za pomocą siły przyrody”.

Uznanie danego przedsiębiorstwa lub zakładu za wprawiany w ruch siłami przyrody wymaga, aby cel gospodarczy tego przedsiębiorstwa lub zakładu nie dał się realizować w inny sposób niż przez wykorzystanie sił przyrody i by cały jego ruch był uzależniony od sił przyrody, a praca robotników została zastąpiona przez pracę maszyn (patrz: Komentarz do kodeksu cywilnego pod red. Zb. Resicha, t. 2 str. 1071 i nast.). Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka oparta jest na założeniu, że samo funkcjonowanie zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody stwarza niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody, niezależnie od działania
lub zaniechania podmiotu prowadzącego taki zakład, szczególnie w związku
z dynamicznym rozwojem nowych technologii wykorzystywanych w jego działalności. Podstawową przyczyną wprowadzenia obostrzonej odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez przedsiębiorstwa wprawiane
w ruch za pomocą sił przyrody stanowi szczególne zagrożenie dla otoczenia, gdyż kontrola nad tymi siłami nie stwarza pełnej gwarancji bezpieczeństwa. Dlatego art. 435 § 1 k.c. dotyczy tylko tych przedsiębiorstw, których istnienie i praca
w danym czasie i miejscu są uzależnione od wykorzystania sił przyrody i które bez użycia tychże sił nie osiągnęłyby celu, dla jakiego zostały utworzone (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2002 roku, III CKN 1334/00). Tam, gdzie nie chodzi o uruchomienie dużych mocy elementarnych, nie można mówić
o szczególnym niebezpieczeństwie, które leżało u podstaw wprowadzenia odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia
21 sierpnia 1987 roku, II CR 222/87). Należy stwierdzić ponadto, że użyta siła przyrody powinna stanowić siłę napędową przedsiębiorstwa jako całości, tak by jego istnienie i praca były uzależnione od wykorzystania sił przyrody, bez użycia których nie osiągnęłoby celu, do jakiego zostało utworzone (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 01 grudnia 1962 roku, 1 CR 460/62; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2002 roku, III CKN 1334/00). Wykorzystanie sił przyrody musi być więc dla przedsiębiorstwa warunkiem podstawowym jego działalności. Chodzi o taki stan nasycenia i wykorzystania urządzeń poruszanych za pomocą sił przyrody, by od tego zależało w ogóle jego funkcjonowanie. Wymóg, by siły przyrody stanowiły siłę napędową przedsiębiorstwa powoduje, że nie może chodzić o przedsiębiorstwo, które jedynie wykorzystuje do realizacji części zadań urządzenia wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody, lecz o takie przedsiębiorstwo, które jako całość wprawiane jest w ruch za pomocą sił przyrody (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2008 roku, II CSK 232/08). Stanowisko, zgodnie z którym w art. 435 § 1 k.c. nie chodzi
o przedsiębiorstwo, które jedynie wykorzystuje do realizacji części zadań ruch urządzeń wprawianych w ruch za pomocą sił przyrody, lecz o takie przedsiębiorstwo, które jako całość wprawiane jest w ruch za pomocą sił przyrody, jest także wsparte wypowiedziami doktryny (patrz: G. Bieniek, Kodeks cywilny. Komentarz. Księga trzecia. Zobowiązania, pod red. J. Gudowskiego, 2013, tezy do art. 435, W. Czachórski, System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 612). Korzystanie z tych sił stanowić musi warunek konieczny istnienia przedsiębiorstwa, a jego struktura, system organizacji i pracy dostosowany jest do sił przyrody, którymi się posługuje. Inną zupełnie rzeczą jest korzystanie
z maszyn lub urządzeń poruszanych za pomocą sił przyrody, która to cecha nie ma znaczenia z punktu widzenia zakwalifikowania danego podmiotu jako przedsiębiorstwa wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 lutego 2004 roku, II CK 397/02).

W orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego
do przedsiębiorstw lub zakładów wprowadzanych za pomocą sił przyrody zaliczano: przedsiębiorcę prowadzącego działalność w transporcie kolejowym, jako że prowadzi przedsiębiorstwo komunikacyjne i globalny cel jego pracy uzależniony jest od użycia sił przyrody, a cała jego struktura i organizacja pracy dostosowana jest do sił przyrody, jakimi się posługuje (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 04 listopada 2010 roku, I ACa 513/10), miejskie przedsiębiorstwo przewozowe, które bez użycia odpowiednio przetworzonych sił przyrody nie mogłoby funkcjonować w zakresie działalności polegającej
na świadczeniu usług przewozowych (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi
z dnia 03 lipca 2013 roku, III APa 15/13), nowoczesne przedsiębiorstwo budowlane, a w szczególności przedsiębiorstwo zajmujące się budownictwem przemysłowym, budową mostów, budową rurociągów, budową urządzeń komunikacyjnych itp., które opiera swą działalność produkcyjną już prawie wyłącznie na pracy różnych maszyn (dźwigarki, koparki, samochody) poruszanych silnikami elektrycznymi lub spalinowymi, a stopień posługiwania
się maszynami przez te podmioty jest w aktualnych warunkach technicznych
i ekonomicznych na tyle wysoki, że uzasadnia to uznanie je za „wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody” (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 01 grudnia 1962 roku, I CR 460/62), przedsiębiorstwo posługujące się statkami powietrznymi przy zabiegach agrotechnicznych (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 1990 roku, I CR 1377/89), kopalnię (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia
10 maja 1962 roku, 3 CR 941/61), zakład gazownictwa (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1961 roku, 3 CR 962/60), zakład energetyczny (patrz: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 05 września 2012 roku, IV CSK 25/12 i z dnia 09 maja 2008 roku, III CSK 360/07), przedsiębiorstwo zajmujące
się odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego
w Gdańsku z dnia 28 kwietnia 2015 roku, V ACa 701/14), przedsiębiorstwo zajmujące się segregacją odpadów (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi
z dnia 06 czerwca 2013 roku, III APa 12/13), lakiernię (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 08 maja 2014 roku, III APa 4/14), zakład przetwórstwa mięsnego (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia
15 kwietnia 2013 roku, III APa 8/13), gospodarstwo rolne, pod warunkiem
że samo prowadzenie danego rodzaju produkcji wytwórczej (roślinnej, zwierzęcej, ogrodniczej lub sadowniczej) oraz uzyskiwanie jej efektów pozostaje w bezpośrednim związku ze stanem nasycenia i wykorzystania urządzeń poruszanych za pomocą sił przyrody, i to w takiej relacji, że od stopnia wykorzystania tych sił zależy w ogóle funkcjonowanie gospodarstwa w zakresie określonego rodzaju produkcji i uzyskanie jej efektów, a nie tylko ułatwienie ich osiągnięcia (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 22 października 1993 roku, I ACr 429/93, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2008 roku,
I CSK 376/07), młyn elektryczny (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 stycznia 2013 roku, I ACa 1011/12).

W orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego
do przedsiębiorstw lub zakładów, które zostały zakwalifikowane jako nienapędzane siłami przyrody zaliczano: niewielkie zakłady świadczące usługi
w zakresie instalatorstwa elektrycznego, gdyż to siły człowieka stanowią o istocie działalności (rozkładanie instalacji i montaż), a posługiwanie się siłami przyrody należy tylko do działań wspomagających (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 czerwca 2013 roku, III APa 14/13), nieduży zakład świadczący usługi w zakresie dekarstwa (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 maja 2015 roku, III APa 7/15), niewielkie przedsiębiorstwo wodno - kanalizacyjne, posługujące się trzema koparkami, przy jednoczesnym wykonywaniu robót z użyciem prostych narzędzi, a także z wykorzystaniem pracy rąk zatrudnionych pracowników (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 stycznia 2014 roku, VI ACa 676/13), port lotniczy - nawet, jeżeli poszczególne elementy organizacji takiego przedsiębiorstwa korzystają z sił przyrody (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 listopada 2010 roku, VI ACa 1156/10), spółdzielnię mieszkaniową, pod warunkiem , że nie prowadzi działalności w zakresie budownictwa (remontów) w formie wydzielonego zakładu remontowo - budowlanego posługującego się na większą skalę maszynami (patrz: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 08 grudnia 2005 roku, I UK 97/05 i z dnia 06 lutego 2004 roku, II CK 397/02), prowadzącego na własny rachunek fermę kurzą (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 1987 roku, II CR 222/87), prowadzącego na własny rachunek kino (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 1977 roku, IV CR 216/77).

Mając powyższe rozważania na uwadze należy zauważyć,
że do zastosowania art. 435 § 1 k.c. nie wystarcza, aby przedsiębiorstwo bezpośrednio wykorzystywało elementarne siły przyrody (energię elektryczną, gaz, parę, paliwa płynne itp.), ponieważ współcześnie trudno znaleźć zakład pracy, w którym nie są wykorzystywane energia elektryczna, paliwa płynne lub energia cieplna, mające swoje źródło w siłach przyrody, lecz chodzi o procesy polegające na przetwarzaniu energii elementarnej na pracę lub inne postacie energii, co wymaga użycia maszyn i innych urządzeń przetwarzających. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lipca 1977 roku (IV CR 216/77), ustalając zakres stosowania art. 435 § 1 k.c. należy brać pod uwagę trzy elementy: stopień zagrożenia ze strony stosowanych urządzeń, stopień komplikacji przy przetwarzaniu energii elementarnej na pracę oraz ogólny poziom techniki. Zastosowana jako źródło energii siła przyrody powinna stanowić siłę napędową przedsiębiorstwa jako całości. Nie wystarczy więc posługiwanie się siłami przyrody tylko do działań wspomagających. Inaczej rzecz ujmując, samo użycie w przedsiębiorstwie poszczególnych maszyn zaopatrzonych w silniki (np. elektryczne, spalinowe) nie daje jeszcze podstawy do zastosowania art. 435 § 1 k.c.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy daję Sądowi podstawę
do stwierdzenia, że powódka nie udowodniła, aby szkoda była wyrządzona
nie przez ruch poszczególnych urządzeń wspomagających, lecz przez ruch przedsiębiorstwa. Jak już wspomniano, samo korzystanie w przedsiębiorstwie
z maszyn i urządzeń napędzanych energią elektryczną nie daje jeszcze podstaw
do przyjęcia, że przedsiębiorstwo jako całość jest wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody. Niesporne jest w sprawie, że pracownicy firmy (...) przygotowywali posiłki dla pracowników. Ich ręczna praca była jednak podstawową czynnością w produkcji zakładu, wspomagana była i to jedynie
w części przez siły przyrody (praca urządzeń elektrycznych), które w istocie
nie były siłami napędowymi przedsiębiorstwo jako całości. Urządzenia elektryczne, jakimi posługiwali się pracownicy firmy, znajdują się w chwili obecnej także w niewielkim barze, restauracji, stołówce czy kawiarni. Jednakże
w każdym prawie przypadku wspomagają one pracę ludzką, od której zależy funkcjonowanie takich zakładów lub przedsiębiorstw. Ponadto przy przygotowywaniu posiłków dla pracowników nie były przecież uruchomione duże moce elementarne, a zatem nie można mówić w przypadku tej stołówki
o szczególnym niebezpieczeństwie, które leżało u podstaw wprowadzenia odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. Stąd brak odpowiedzialności firmy (...) na zasadzie ryzyka.

Nawet gdyby hipotetycznie założyć, że firma odpowiada na zasadzie ryzyka, to zebrany w sprawie materiał dowodowy daje podstawę do przypisania powódce wyłącznej winy za szkodę. Powódka poprzez nieostrożne wyciąganie ciężkiego naczynia doprowadziła do wylania się części gorącej zawartości na jej klatkę piersiową i ramię. Czując, że naczynie parzy ją w dłonie nie zaprzestała wyciągania naczynia, doprowadzając do jego przechylenia. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje przy tym podstaw do stwierdzenia, że po stronie firmy leżały jeszcze jakieś inne przyczyny, które doprowadziły do szkody. Powódka bowiem nie wykazała, że urządzenia do gotowania lub podgrzewania nie były sprawne lub były źle wykonane, umiejscowione lub nie służyły do zaplanowanej pracy. Ponadto nie wykazała, że musiała wykonywać czynności w kuchni,
do których nie była przecież zobowiązana umową cywilnoprawną.
Nie przedstawiła jakiegokolwiek dowodu na to, że w firmie nie były przestrzegane zasady bhp. To, że kilka miesięcy wcześniej firma (...) została obciążona opłatą w wysokości 165,00 zł przez Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w S. nie oznacza, że nie były w tym konkretnym zakładzie przestrzegane zasady bhp, co w konsekwencji nawet pośrednio doprowadziło do szkody. Należy dodać, że powyższa decyzja nie dotyczy warunków pracy pracowników, lecz niezachowania przez nich czystości, brak odpowiedniej segregacji asortymentowej w urządzeniach chłodniczych w kuchni i magazynie, a także niewłaściwego przechowywania warzyw. Należy też dodać, że powódka nie udowodniła, że musiała pracować w odzieży ochronnej i że jej ubranie pracownicze nie było odpowiednie do wykonywania pracy na stołówce pracowniczej. Na tę okoliczność nie zgłosiła dowodu z opinii biegłego z zakresu bhp, który mógłby kategorycznie wypowiedzieć się w tej sprawie. Ponadto powódka nie powołała się na żaden przepis w zakresie bhp, który zostałby naruszony przez firmę, co w konsekwencji, nawet pośrednio doprowadziło
do przedmiotowego wypadku.

Powyższe rozważania dają też podstawę do sformułowania wniosku,
że firma (...) nie ponosi winy za szkodę, gdyż powódka nie udowodniła związku przyczynowego między działaniem lub brakiem działania po stronie firmy a szkodą. Na tę okoliczności nie zgłaszała bowiem żadnych wniosków dowodowych.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł, jak w pkt 1 wyroku, oddalając powództwo w całości.

O kosztach procesu należnych pozwanej od powódki Sąd orzekł,
jak w pkt 2 wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c., gdyż powódka przegrała sprawę w całości, a pozwana poniosła koszty zastępstwa prawnego, ustalone
na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2015 roku, poz.1804 ze zm.).

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku, na podstawie § 1- 4 i § 8 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1801) w zw. z § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016 roku, poz. 1714, ze zm.). komentarze

monografie

informacje o jednostce komentarze