Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 stycznia 2018 roku

Sąd Rejonowy w Żorach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSR Lidia Czapla

Protokolant Wioleta Pelaczyk

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2018 roku w Żorach

na rozprawie sprawy

z wniosku E. M. (1) i E. M. (2)

przy udziale (...) Spółki Akcyjnej w K.

o ustanowienie służebności przesyłu

postanawia:

1  oddalić wniosek;

2  zasądzić od wnioskodawców E. M. (1) i E. M. (2) solidarnie na rzecz uczestniczki postępowania (...) Spółki Akcyjnej w K. kwotę 1.067,15 (jeden tysiąc sześćdziesiąt siedem złotych piętnaście groszy) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy E. M. (1) i E. M. (2) w dniu 3 sierpnia 2016 roku wnieśli o ustanowienie na prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 0,2918 ha, położonej w Ż., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Żorach prowadzi księgę wieczystą numer (...), na rzecz uczestniczki postępowania (...) Spółki Akcyjnej w K. służebności przesyłu na czas nieokreślony za wynagrodzeniem określonym według opinii biegłego bądź zgodnie przez strony oraz o zasądzenie od uczestniczki zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Na uzasadnienie żądania podali, że są właścicielami w/w nieruchomości od 22 października 1975 roku, na której posadowiona jest sieć naziemna średniego napięcia przebiegająca w poprzek działki, której właścicielem jest uczestniczka postępowania i która korzysta z ich nieruchomości bez tytułu prawnego, nie uiszczając jakichkolwiek należności z tego tytułu. Wskazali, że wszelkie podjęte próby ugodowego rozwiązania sprawy nie odniosły pozytywnego skutku.

W odpowiedzi na wniosek uczestniczka postępowania (...) Spółka Akcyjna w K. wniosła o oddalenie wniosku w całości podnosząc zarzut zasiedzenia służebności gruntowej o treści przesyłu, względnie służebności przesyłu, w odniesieniu do urządzeń posadowionych na nieruchomości objętej wnioskiem oraz o zasądzenie od wnioskodawców zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu zarzuciła, że dysponuje tytułem prawnym do nieruchomości w zakresie wyznaczonym przebiegiem urządzeń przesyłowych z uwagi na zasiedzenie służebności gruntowej o treści służebności przesyłu. Przyznała, że na nieruchomości wnioskodawców znajdują się należące do niej urządzenia przesyłowe w postaci linii napowietrznej średniego napięcia wraz ze słupem drewnianym, które zostały wybudowane najpóźniej w 1962 roku, stanowiące element sieci relacji (...) Ż. Północ – G. (...), obecnie istniejącej pod nazwą ciągu relacji Ż. – Ż. Z.. Zostały wybudowane przez jej poprzednika prawnego – przedsiębiorstwo państwowe Zakłady (...), w skład których wchodził Zakład (...). Od momentu wybudowania są one nieprzerwanie eksploatowane – obecnie przez uczestniczkę. W 1977 roku został przeprowadzony remont linii, jednak jej przebieg przez nieruchomość wnioskodawców nie uległ zmianie. Wskazała również, że do zasiedzenia służebności w stosunku do opisanych urządzeń doszło najpóźniej z dniem 1 stycznia 1975 roku (lub z dniem 1 stycznia 1985 roku (przy hipotetycznym przyjęciu złej wiary).

Sąd ustalił:

Wnioskodawcy E. M. (1) i E. M. (2) są właścicielami po 1/2 nieruchomości położonej w Ż., to jest działki oznaczonej numerem (...), dla której Sąd Rejonowy w Żorach prowadzi księgę wieczystą numer (...). Nad nieruchomością przebiega fragment linii średniego napięcia 20 kV. Wnioskodawcy podjęli próbę uregulowania stanu prawnego w odniesieniu do przedmiotowych urządzeń przesyłowych w drodze negocjacji, które nie odniosły rezultatu

(odpis księgi wieczystej nr (...), k. 7-14, k. 41-44 i k. 170-181; wyrys mapy zasadniczej przedmiotowej działki, k. 45 i 57; wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, k. 46-56; opinia szacunkowa sporządzona przez rzeczoznawcę K. M. z dnia 16.06.2013 roku, k. 15-40; dokumenty zgromadzone w aktach sprawy Sądu Rejonowego dla Krakowa-Podgórza w Krakowie, sygn. I Co 1573/14).

Przez nieruchomość wnioskodawców przebiega napowietrzna linia 20kV, która powstała w ramach elektryfikacji miasta Ż.. Tą linią była przesyłana energia z R. do Ż.. Remont linii odbył się 1992 roku po istniejącej trasie. Obecnie linia ta jest relacji (...) Ż. (Północ) – G. (...). Wszystkie urządzenia linii, które powstały w czasie budowy, nadal istnieją, od początku linia jest eksploatowana i służy zasilaniu, przesyłaniu energii elektrycznej dla odbiorców między innymi Ż.. Co 5 lat przeprowadzane są oględziny linii oraz badania okresowe i termowizja. Ponadto co 10 lat następuje regulacja i konserwacja łączników. W zależności od potrzeb jest również przeprowadzana wycinka czy przycinka drzew; to są planowe zabiegi. Linia zasilana jest z (...) Ż., z rozdzielni, w której transformowane jest napięcie z wysokiego na średnie. Z transformatorów wychodzi więcej linii, m.in. ta G. (...) i ona zasila po drodze stacje transformatorowe 20 kV/ 0.4 kV, czyli z napięcia średniego na niskie, które dostarczane jest bezpośrednio do odbiorców

(zeznania świadka K. P., k. 228).

Urządzenia sieci naziemnej średniego napięcia obecnie należą do uczestniczki postępowania (...) Spółki Akcyjnej w K., na nieruchomości wnioskodawców nie jest posadowiony żaden słup linii elektroenergetycznej, nad nieruchomością przebiegają przewody linii w układzie płaskim. Linia została zaprojektowana w 1961 roku, w dniu 4 grudnia 1961 roku istniała linia 20 kV o przebiegu zbliżonym lub takim samym jaki ma obecnie linia 20 kV przebiegająca przez nieruchomość wnioskodawców. Odcinek linii 20 kV na nieruchomości wnioskodawców ma przebieg niezmieniony co najmniej od czerwca 1983 roku

(projekt przebudowy linii, protokół zdawczo-odbiorczy planu sieci średnich i niskich napięć, protokół z odbioru technicznego ostatecznego, plan realizacyjny projektowanej linii, plan sieci, ocena stanu technicznego linii napowietrznej, dziennik obchodu, karta obchodu i oględzin linii oraz karty pracy, k. 100-129; zarządzenia: nr 236, 48 nr 6, nr 77, nr 13/O., nr 131 nr 7, nr 75/O., 89, wypis aktu notarialnego z dnia 12.07.1993 roku, wypis aktu notarialnego z dnia 1.07.2007, k. 130-169; opinia biegłego, k. 250-263).

Oddalono wniosek wnioskodawców o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego geodety i rzeczoznawcy majątkowego albowiem uznano je za zbędne oraz służące jedynie przedłużeniu postępowania i narażaniu wnioskodawców na znaczne koszty, biorąc pod uwagę ustalony stan faktyczny.

Sąd zważył:

Zgodnie z treścią art. 3051 § 1 kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Stosownie do treści art. 49 § 1 k.c. urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa. Treść uprawnień, jakie służebność przesyłu daje przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia określone w art. 49 k.c. polega na tym, że przedsiębiorca może korzystać z obciążonej nieruchomości w granicach określonych przeznaczeniem tych urządzeń, a więc ich bieżącą eksploatacją, konserwacją i dozorem. Przedsiębiorcą w rozumieniu art. 431 k.c. jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. W myśl art. 3054 k.c., do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. Natomiast, zgodnie z treścią art. 292 k.c., służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio. Zgodnie z treścią art. 172 § 1 k.c. (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 1990 roku) posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (art. 172 § 2 k.c.). Do dnia 30 września 1990 roku terminy te były krótsze i wynosiły odpowiednio 10 i 20 lat. Stosownie do treści art. 9 ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321) do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy niniejszej ustawy; dotyczy to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie.

Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu i na jego skutek, który następuje ex lege, wskutek czego dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je. Zważono, że służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Zgodnie z art. 352 k.c. kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności, a do posiadania służebności przepisy o posiadaniu rzeczy stosuje się odpowiednio. Stosownie zaś do art. 7 k.c. jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary domniemywa się istnienie dobrej wiary.

Za posiadanie prowadzące do zasiedzenia należy uznać korzystanie z nieruchomości wnioskodawców poprzez wykorzystywanie do przesyłu energii przebiegającej tam sieci oraz wykonywanie czynności zmierzających do zapewnienia jej prawidłowego funkcjonowania pod względem technicznym poprzez kontrole, usuwanie usterek i awarii, czy wykonywanie remontów i modernizacji.

W pierwszej kolejności ocenie podlega kwestia dopuszczalności nabycia przez zasiedzenie służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego w stanie prawnym obowiązującym przed dniem wejścia w życie art. 3051 k.c., tj. 3 sierpnia 2008 roku, na podstawie art. 285 i 292 k.c. stosowanych przez analogię. Dopuszczalność takiego sposobu nabycia służebności w ostatnim czasie stała się przedmiotem licznych orzeczeń, w tym Sądu Najwyższego. Kluczowe znaczenie dla ukształtowania się tego poglądu miały uchwały Sądu Najwyższego: z dnia 17 stycznia 2003 r., III CZP 73/02 (OSNC 2003, Nr 11, poz. 142) oraz z dnia 7 października 2008 r., III CZP 89/08 (Biul. SN 2008, nr 10, s. 7), w których przyjęto, że możliwe jest nabycie przez zasiedzenie służebności gruntowej o cechach odpowiadających służebności przesyłu, uregulowanej następnie w art. 3051-3054 k.c., a stanowisko to było podzielane w późniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. m.in. uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2011 r., III CZP 10/11, OSNC 2011, Nr 12, poz. 129, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2008 r., II CSK 389/08 oraz postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 26 lipca 2012 r., II CSK 752/11 ("Glosa" 2013, nr 1, s. 51), z dnia 18 kwietnia 2012 r., V CSK 190/11, oraz z dnia 6 lipca 2011r., I CSK 157/11 (OSNC-ZD 2012, nr B, poz. 45). Podkreślono przy tym odrębność służebności przesyłu wprowadzonej z dniem 3 sierpnia 2008 roku w art. 3051-3054 k.c. oraz służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu. Podobnie zgodnie z tezą postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2013 r. II CSK 626/12 (www.sn.pl) przed dniem 3 sierpnia 2008 r. możliwe było nabycie przez zasiedzenie służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu, uregulowanej już po tym dniu w art. 3051-3054 k.c., której beneficjentem – podobnie jak w obecnym stanie prawnym – mógł być jedynie przedsiębiorca, zaś prawo to wchodziło w skład prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym. W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2013 r. III CZP 31/13 (OSNC 2014, Nr 2, poz. 11, str. 21) stwierdzono w odniesieniu do przedsiębiorstwa przesyłowego w postaci spółki wodnej, utworzonej na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne do wykonywania, utrzymywania oraz eksploatacji urządzeń służących do zapewnienia wody dla ludności, dopuszczalność nabycia przed wejściem w życie art. 3051-3054 k.c. w drodze zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu.

Z kolei w motywach wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2014 r. II CSK 433/13 (Legalis) za jednolicie przyjmowany w judykaturze Sądu Najwyższego uznano pogląd o dopuszczalności nabycia przed wejściem w życie art. 3051-3054 k.c. przez zasiedzenie na rzecz przedsiębiorcy służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, jak również doliczenia do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia tej służebności okresu występowania na nieruchomości, przed dniem wejścia w życie powyższych przepisów, stanu faktycznego odpowiadającego treści służebności przesyłu, powołując się m.in. na uchwałę SN z dnia 22 maja 2013 r., III CZP 18/13 (OSNC 2013/12/139) oraz postanowienie SN z dnia 27 listopada 2013 r., V CSK 525/12 (niepubl.). Co istotne Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 22 maja 2013 r., III CZP 18/13 (www.sn.pl) opowiedział się za rekonstrukcyjnym (odtwarzającym treść norm prawnych wynikających z przepisów) charakterem praktyki orzeczniczej, która nie polega na tworzeniu prawa (zarezerwowanego dla legislatywy). W konsekwencji wprowadzenie art. 3051-3054 k.c. oznaczało uszczegółowienie treści przepisów prawa i nie wiązało się z wprowadzeniem nowych norm prawnych, które znacząco odbiegałyby od norm obowiązujących już wcześniej w ramach ogólnej regulacji służebności gruntowych.

Przedmiotem wypowiedzi Sądu Najwyższego w cytowanych orzeczeniach była przy tej okazji kwestia istnienia potrzeby wskazania i wykazania danych identyfikujących nieruchomość władnącą, co wiązało się z rozbieżnymi stanowiskami przedstawicieli doktryny i wcześniejszych poglądów judykatury co tego, czy przed dniem 3 sierpnia 2008 r. nabycie służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu mogło nastąpić na rzecz przedsiębiorstwa, czy wyłącznie na rzecz właściciela nieruchomości władnącej. W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2014 roku V CSK 553/13 (www.sn.pl) opowiedziano się za brakiem takiej konieczności, wskazując na specyfikę przedsiębiorstw przesyłowych i wchodzących w ich skład urządzeń przesyłowych, a w wypadku przedsiębiorstwa energetycznego przypisując zasadnicze znaczenie trwałemu funkcjonalnemu związkowi sieci przesyłowej ze składnikami przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym oraz celowi ustanowienia służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu, którym jest zwiększenie użyteczności nie konkretnie oznaczonej nieruchomości a zwiększenie użyteczności przedsiębiorstwa; w tym wypadku chodzi o ułatwienie przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej, które odbywa się za pomocą linii napowietrznych połączonych ze stacjami elektroenergetycznymi. Z tych względów, w stanie prawnym obowiązującym przed dniem wejścia w życie art. 3051 k.c., tj. 3 sierpnia 2008 r., na podstawie art. 285 i 292 k.c. stosowanych przez analogię, możliwe było nabycie przez zasiedzenie służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego bez potrzeby wskazania i wykazania przez wnioskodawcę danych identyfikujących nieruchomość władnącą.

Należy również przyjąć dopuszczalność doliczenia czasu posiadania służebności przez poprzedników prawnych przedsiębiorcy przesyłowego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego, w zasadzie jednolicie przyjmuje się, że osoba prawna, która przed dniem 1 lutego 1989 r., mając status państwowej osoby prawnej, nie mogła nabyć (także w drodze zasiedzenia) własności nieruchomości ani ograniczonych praw rzeczowych, może do okresu samoistnego posiadania wykonywanego po dniu 1 lutego 1989 r. doliczyć okres posiadania Skarbu Państwa sprzed tej daty (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 6 września 2013 r., V CSK 440/12, niepubl.). Stanowisko to dotyczy w szczególności przedsiębiorstw przesyłowych, które do dnia 1 lutego 1989 r. korzystały ze służebności przesyłu w ramach zarządu mieniem państwowym w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia: 25 stycznia 2006 r. I CSK 11/05, niepubl.; 10 kwietnia 2008 r. IV CSK 21/08, niepubl.; 17 grudnia 2008 r. I CSK 171/08, OSNC 2010/1/15; 10 grudnia 2010 r., III CZP 108/10, niepubl.; 13 października 2011 r., V CSK 502/10, niepubl.; 27 listopada 2013, V CSK 525/12 niepubl.; 10 lipca 2008 r., III CSK 73/08, niepubl.; 5 czerwca 2009 r., I CSK 495/08, niepubl.; z 17 grudnia 2010 r., III CZP 108/10, niepubl. oraz wyroki z dnia 8 czerwca 2005 r. V CSK 680/04 niepubl.; z 31 maja 2006 r. IV CSK 149/05, niepubl.; z 10 lipca 2013 r., V CSK 320/12, niepubl., a także uchwałę z dnia 22 października 2009 r., III CZP 70/09, OSNC 2009/10/9).

Reasumując, biorąc pod uwagę bogaty dorobek orzeczniczy, konsekwentnie w rozpoznawanej sprawie dopuszczalność nabycia służebności, jak również doliczenia czasu posiadania poprzedników, nie budziła wątpliwości.

Analizując przedstawione przez strony dowody w postaci dokumentów uznano je za wiarygodne. Również wiarygodne i w żaden sposób niepodważone były zeznania świadka K. P.. Sporządzona przez biegłego opinia była spójna i konsekwentna, odpowiadała na wszystkie pytania i nie była przez strony kwestionowana.

Ocena powyższych dowodów prowadzi do wniosku, że na nieruchomości wnioskodawców znajduje się fragment napowietrznej linii elektroenergetycznej średniego napięcia 20 kV Ż. – Ż. Z., wcześniej istniejąca pod nazwą (...) Ż. Północ – G. (...), która została wybudowana najpóźniej w 1961 roku i jest eksploatowania do nadal o przebiegu zbliżonym lub takim samym jak obecnie.

Uznano, że posiadanie wykonywane na rzecz Skarbu Państwa miało charakter posiadania w złej wierze. Uczestniczka postępowania nie wykazała, aby Skarb Państwa posiadał zgodę wnioskodawców czy ich poprzednika prawnego, na korzystanie z nieruchomości w zakresie realizacji służebności. Zważono, że wybudowanie na cudzej nieruchomości urządzeń przesyłowych przez korzystające z nich przedsiębiorstwo po uzyskaniu decyzji wydawanych w procesie budowlanym nie rozstrzyga o możliwości zakwalifikowania posiadania nieruchomości, na której te urządzenia zostały posadowione, jako wykonywanego w dobrej wierze. Pozwolenie na budowę jest aktem niezbędnym do legalnego zrealizowania zamierzeń inwestycyjnych na nieruchomości, ale nie wynika z niego jakikolwiek tytuł prawny do władania cudzą nieruchomością w zakresie jej wykorzystania na cele budowlane i dalszego korzystania ze wzniesionych na niej urządzeń. Tytuł taki musi być uzyskany na podstawie umowy albo stosownego orzeczenia, względnie przez zasiedzenie. Posiadacz, który wie, że dysponuje decyzją wydaną w procesie budowlanym, która nie może wykreować tytułu do cudzej nieruchomości w postaci służebności o treści służebności przesyłu, nie może być uznany za posiadacza służebności w dobrej wierze, a więc takiego, który w sposób usprawiedliwiony, choć błędny, jest przekonany, że jego posiadanie służebności jest legalne. O takim zakwalifikowaniu posiadania służebności mogłyby świadczyć inne okoliczności ustalone w konkretnej sprawie, ale nie samo to, że posiadacz służebności uzyskał decyzję o pozwoleniu na budowę i na jej podstawie wzniósł urządzenia, których legalnemu utrzymywaniu na gruncie ma służyć zasiadywana służebność (tak też Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 20 listopada 2015 r., III CZP 76/15, Biuletyn SN 2005, nr 11).

Reasumując do zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu doszło po upływie 20-letniego terminu, tj. z dniem 4 grudnia 1981 roku, a prawo nabył Skarb Państwa. Podzielić należało stanowisko zaprezentowane przez uczestniczkę postępowania, że nieznaczne przesunięcie linii nie wpływa w istotny sposób na zakres służebności (tak też Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 4 lipca 2014 r., II CSK 551/15, OSNC 2015/6/72 i w postano-wieniu z dnia 19 maja 2004 r., III CK 496/02, LEX nr 152776).

Wobec powyższego uznając, że uczestniczka postępowania wykazała podniesiony zarzut zasiedzenia służebności, na mocy art. 3051 k.c. w zw. z art. 292 k.c., orzeczono jak w punkcie 1 postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 520 § 2 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c., biorąc pod uwagę, że interesy uczestników postępowania były sprzeczne, zasądzając od wnioskodawców solidarnie na rzecz uczestniczki postępowania kwotę 1.067,15 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym w wysokości 480,00 złotych, opłata skarbowa od udzielonych pełnomocnictw w wysokości 68 złotych oraz wynagrodzenie biegłego w kwocie 519,15 złotych.