Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Stanisław Pilarczyk

Protokolant: st.sekr.sądowy Anna Sobańska

po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2024 r. w Kaliszu

odwołania W. M. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 18 grudnia 2023 r. Nr (...)

w sprawie W. M. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie ubezpieczenia

1.  Oddala odwołanie.

2.  Zasądza od W. M. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia Stanisław Pilarczyk

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 grudnia 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., stwierdził, iż W. M. (1) od dnia 1 września 2023 roku nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy przyjął, iż skoro W. M. (1) od dnia 19 kwietnia 2023 roku w spółce miał 85% w spółce, a więc status pracownika został zdominowany przez właścicielski status wspólnika spółki z o.o., to nie można mówić o zatrudnieniu takiego wspólnika w ramach stosunku pracy, bowiem nie występuje wtedy istotny element stosunku pracy, czyli element podporządkowania pracowniczego. W konsekwencji organ rentowy przyjął, iż należy wykluczyć aby większościowy wspólnik spółki z o.o., będący prezesem jej zarządu, mógł być zatrudniony przez tę spółkę w charakterze pracownika, gdyż stanowiłoby to wyraz niemożliwego pojęciowo podporządkowania „samemu sobie”. Odwołanie od powyższej decyzji złożył W. M. (1), reprezentowany przez fachowego pełnomocnika, wnosząc o ustalenie, iż J. T. podlega ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik spółki z o.o. (...).

Organ rentowy, w odpowiedzi na odwołanie, wniósł o ich oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd poczynił następujące ustalenia.

W dniu 28 marca 2023 roku spółka z o.o. (...) została wpisana do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Udziały w kapitale zakładowym spółki wynosiły 50 000 zł i dzielą się na 500 równych udziałów o wartości 100 zł każdy.

Od dnia 28 marca 2023 roku do 18 kwietnia 2023 roku odwołujący W. M. (1) posiadał 100% udziałów w spółce z o.o. (...). W dniu 19 kwietnia 2023 roku W. M. (1) na podstawie umowy darowizny przekazał synowi W. M. (2) 75 udziałów po 100 zł w spółce z.o.o. W.. Tak więc od 19 kwietnia 2023 roku odwołujący W. M. (1) posiada 85 % udziałów w spółce (...). Od 28 marca 2023 roku W. M. (1) pełni w spółce (...) funkcję prezesa zarządu.

(okoliczności niesporne)

W dniu 1 września 2023 roku spółka (...), reprezentowana przez pełnomocnika W. M. (2), zawarła z W. M. (1) umowę o pracę na czas nieokreślony w wymiarze 1/8 pełnego wymiaru czasu pracy na stanowisku Prezesa Zarządu Spółki za wynagrodzeniem w wysokości 1/8 minimalnego wynagrodzenia za pracę.

(dowód – umowa o pracę z dnia 1 września 2017 roku – akta ZUS)

Zgodnie z tą umową W. M. (1) zobowiązał się kierować przedsiębiorstwem pracodawcy, wykonywać wszelkie obowiązki związane z funkcją Prezesa Zarządu i wykonywać Uchwały Zgromadzenia Wspólników, w tym w zakresie strategii rozwoju spółki, a w zakresie podporządkowania pracowniczego podlegał Zgromadzeniu Wspólników.

(dowód – zeznania odwołującego z dnia 12 marca 2024 roku [00:02:49][00:29:16], zeznania świadka W. M. (2) z 12 marca 2024 r (00:34:36 do 00:50:32), Uchwały Spółki (...) z 1 stycznia 2024 r i i 26 kwietnia 2023 roku – akta sądowe)

Powyższy stan faktyczny jest bezsporny.

Sąd Okręgowy zważył co następuje

Odwołania W. M. (1) nie jest zasadne.

Zgodnie z art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 roku poz. 1230 t.j.) do zakresu działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy między innymi realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych, a w myśl art. 86 ust. 1 i 2 kontrola inspektora może obejmować w szczególności zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych.

W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2018 roku (III UK 56/18) podniesiono, iż zgodnie z art. 68 ust. 1 pkt 1 oraz art. 86 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest uprawniony nie tylko do przeprowadzenia kontroli wykonywania przez płatników zadań i obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych, ale również dokonywanie kontroli pod względem zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i badania istnienia tytułu ubezpieczenia społecznego. Podobnie zresztą jak sąd ubezpieczeń społecznych jest właściwy do badania legalności decyzji wskutek wniesienia przez ubezpieczonego odwołania i do dokonywania w ramach tej decyzji, zakreślonej treścią i jej przedmiotem, ocen prawnych w tym co do zakwalifikowania danego stosunku prawnego jako rodzącego, z mocy ustawy o ubezpieczeniach społecznych, stosunek ubezpieczeniowy między ubezpieczonym a zainteresowanym.

Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 lutego 2005 roku (III UK 200/04, OSNP 2005/18/292) podkreślono, iż „Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest uprawniony do zbadania ważności umowy o pracę w celu stwierdzenia objęcia ubezpieczeniem społecznym pracowników (art. 86 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).”.

Identyczne stanowisko zajął również Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 marca 2005 roku (III AUa 1435/04, Lex nr 1642265), gdzie podkreślono, iż „organ ubezpieczeń społecznych nawet po uzyskaniu zawartej umowy o pracę jest uprawniony do badania czy umowa taka faktycznie byłą wykonywana w warunkach jej wymienionych, ale także czy nie została zawarta dla pozoru lub celem obejścia prawa”.

Dla rozstrzygnięcia sporu istotna jest ocena ważności umowy o pracę zawartej pomiędzy spółką (...) a odwołującym W. M. (1).

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 21 ust. 1 i art. 13 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 2023 roku, poz.1230 t.j.), pracownicy, to jest osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy.

O zakwalifikowaniu zatrudnienia jako czynności pracowniczych nie rozstrzygają przepisy prawa handlowego, lecz przepisy charakteryzujące stosunek pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 roku, II UKN 37/96, OSNAPiUS 1997 Nr 17 poz. 30; wyrok Sądu Najwyższego z z dnia 5 lutego 1997 roku, II UKN 86/96, OSNAPiUS 1997 Nr 20 poz. 404).

Generalnie stwierdzić należy, że sam fakt wykonywania czynności i pobierania za nie wynagrodzenia nie przesądza o charakterze umowy łączącej członka zarządu ze spółką.

Skoro forma wykonywania pracy decyduje o podstawie podlegania ubezpieczeniom społecznych oczywiste jest jak już podniesiono wyżej uprawnienie organu rentowego do kontroli zawieranych umów o pracę, a następnie, w razie sporu, zakres kognicji sądu ubezpieczeń obejmuje badania ważności danego stosunku prawnego.

Wskazać należy, że o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy, stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie doubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 Kodeksu pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2010 roku, II UK 204/09).

Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 7 listopada 2019 roku (I UK 26/19, Lex nr 2763816), gdzie podkreślono, iż „dla objęcia ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania pracy zasadnicze znaczenie ma nie to, czy umowa o pracę została zawarta i jest ważna (jako naruszająca art. 58 § 1 k.c. lub art. 83 k.c.), lecz to czy strony umowy pozostawały w stosunku pracy (art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). O tym zaś czy strony istotnie w takim stosunku pozostawały i stosunek ten stanowi tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacanie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p.”.

Tak więc istotne jest, aby stosunek pracy realizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Nie podlega ubezpieczeniom ten, kto został zgłoszony jako pracownik, lecz pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy nie jest, choćby de facto wykonywał jakąś pracę, lecz w ramach innego stosunku prawnego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13 maja 2014 roku, III AUa 1070/13, Lex nr 1493742).

Definicja ustawowa stosunku pracy, zawarta w art. 22 kodeksu pracy, stanowi, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatem za podstawowe cechy stosunku pracy, odróżniające go od innych stosunków prawnych, należy uznać dobrowolność, osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły, podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatny charakter zatrudnienia. Powstały w wyniku zawarcia umowy o prace stosunek prawny musi charakteryzować się wszystkimi wyżej wymienionymi cechami, w przeciwnym razie nie jest możliwe przyjęcie, że strony łączy stosunek pracy, a jedynie, że została zawarta pewnego rodzaju umowa, mająca za przedmiot świadczenie pracy, nie będąca jednak umową o pracę.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2006 roku (III UK 30/06) podkreślono, iż ustalenie, że osoba zatrudniona nie była zobowiązana do wykonywania nałożonych na nią obowiązków osobiście jak i również, że w procesie świadczenia przez nią pracy nie występował element podporządkowania kierownictwu pracodawcy, wyklucza możliwość stwierdzenia, iż w takiej sytuacji doszło do nawiązania stosunku pracy. W tezie drugiej tego wyroku podkreślono, iż „przepis art. 6 ust. 1 pkt 1, a także art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczą obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego i wypadkowego pracowników, czyli osób rzeczywiście zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, a nie tych, które tylko zawarły umowę o pracę”.

Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 lutego 2001 roku (I PKN 256/00, OSNP 2002/23/564), gdzie podkreślono, iż w razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy (na przykład brak podporządkowania) nie jest możliwa ocena, że została zawarta umowa o pracę.

Tradycyjne pojmowanie podporządkowania, jako obowiązku wykonywania przez pracownika poleceń pracodawcy, ewoluuje w miarę rozwoju stosunków społecznych. W miejsce dawnego systemu ścisłego, hierarchicznego podporządkowania pracownika i obowiązku stosowania się do dyspozycji pracodawcy pojawia się nowe podporządkowanie autonomiczne, polegające na wyznaczeniu pracownikowi przez pracodawcę zadań, bez ingerowania w sposób ich wykonania. W tym systemie podporządkowania pracodawca określa czas pracy i wyznacza zadania, natomiast sposób realizacji tych zadań pozostawiony jest pracownikowi (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1999 roku, I PKN 277/99, OSNP 2001 nr 1 poz. 18; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2004 roku, I PK 659/03, OSNP 2005 nr 10 poz. 139). Pracownik świadczący pracę w warunkach podporządkowania autonomicznego sam organizuje sobie pracę oraz nie pozostaje w stałym i bezpośrednim nadzorem osoby działającej w imieniu pracodawcy. Jednakże, nawet w odniesieniu do podporządkowania autonomicznego, należy przyjąć, że pracodawca zachowuje prawo wydawania pracownikowi wiążących poleceń dotyczących pracy. To uprawnienie pracodawcy uznawane jest przez doktrynę za podstawowy przejaw podporządkowania pracowniczego.

Podobny pogląd zawarł Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 30 kwietnia 2019 roku (III AUa 469/18, Lex nr 2691055), gdzie podkreślono, iż „współcześnie, wobec nowych warunków społeczno-gospodarczych, rozwoju techniki, organizacji pracy, teleinformatyki, pojęcie podporządkowania pracowniczego ewoluuje pod tak zwane podporządkowanie autonomiczne, w którym pracownik otrzymuje do wykonania zadania i decyduje o sposobie ich realizacji, co jednak nie zmienia faktu, że tacy pracownicy, pozostając związani wyznaczonymi regułami organizacji, funkcjonowania danego podmiotu, pracują w warunkach podporządkowania.”.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2017 roku (II UK 451/16, Lex nr 2427158) podniesiono, iż „dla objęcia wspólnika ubezpieczeniem społecznym konieczne jest, aby wykreowany umową stosunek pracy był rzeczywiście realizowany i by nosił cechy kategorialne, wynikające z art. 22 § 1 k.p.c, w tym podporządkowanie pracownicze”.

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 maja 2016 roku (III AUa 1693/15, Lex nr 2062046) podkreślono, iż „podporządkowanie pracownicze nie występuje wtedy, kiedy jedna i ta sama osoba wyznacza zadania pracownicze, a następnie sama je wykonuje”.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2004 roku (I PK 488/03, OSNP 2005/10/14) podkreślono, iż „ocena, czy z członkiem zarządu spółki handlowej została zawarta umowa o pracę przez dopuszczenie do jej wykonywania, zależy od okoliczności konkretnej sprawy w zakresie dotyczącym celów, do jakich zmierzały strony (czy zawarcie umowy nie stanowiło obejścia prawa) oraz zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy, w tym w szczególności cechy podporządkowania pracowników w procesie świadczenia pracy”.

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 10 listopada 2009 roku (III AUa 269/09, OSAŁ 2009/4/38) podkreślono, iż „mimo braku przeszkód, aby prezes zarządu – wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialności, był pracownikiem spółki, to w sytuacji gdy status pracownika, wykonawcy pracy, został zdominowany przez właścicielski status prezesa zarządu – wspólnika spółki, to wspólnik ten nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, gdyż nie pozostaje on w pracowniczej relacji podporządkowania pracodawcy, w przeciwnym razie oznaczałoby to podporządkowanie wobec samego siebie.”.

Podobny pogląd wyraził Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 6 lutego 2017 roku (III AUa 1514/16, Lex nr 2284959), gdzie podkreślono że „tam, gdzie status pracownika – wykonawcy pracy – zostaje zdominowany przez właścicielski status wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie można mówić o pracowniczym zatrudnieniu takiego wspólnika, bowiem nie pozostaje on w pracowniczej relacji podporządkowania”.

Identyczny pogląd wyraził również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 12 grudnia 2018 roku (III UK 56/18), gdzie podniesiono, iż „założenie spółki nie wyklucza zatrudnienia w niej wspólnika, który może być również w zarządzie. Jednakże tam, gdzie status wykonawczy pracy (pracownika) zostaje zdominowany przez właścicielski status wspólnika spółki z o.o. nie może być mowy o zatrudnieniu w ramach stosunku pracy takiego wspólnika, który nie pozostaje w pracowniczej relacji podporządkowania wobec samego siebie.”. Zajmując takie stanowisko Sąd Najwyższy powołał się na uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2010 roku (II UK 33/10).

Podobny pogląd wyraził również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lipca 2017 roku (I UK 8/11, Lex nr 965839), gdzie podkreślono, iż „prezes, który ma większościowe udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, nie może korzystać z ubezpieczenia społecznego jako pracownik”.

Podporządkowanie się jest konstytutywną cechą stosunku pracy. Musi występować naturalne oddzielenie pozycji i roli pracodawcy od pozycji i roli pracownika. Jak wypowiedział się Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 1 czerwca 2010 roku (sygn. II UK 34/10, Lex nr 619639) zatrudnienie większościowego wspólnika spółki z o.o. na podstawie umowy o pracę na stanowisku dyrektora spółki prowadziłoby do ekstremalnej postaci symbiozy pracy i kapitału, sprzecznej z aksjologią prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, opartą zasadniczo na oddzieleniu kapitału i pracy. Uznanie, że większościowy udziałowiec w spółce mógłby w takich warunkach zajmować stanowisko dyrektora zatrudnionego w ramach stosunku pracy, byłoby sprzeczne z istotą stosunku pracy i prawa pracy w ogóle. Artykuł 22 § 1 k.p. pośrednio wyraża sprzeczność pomiędzy właścicielskim, a pracowniczym statusem danej osoby. Koncepcja stosunku pracy opiera się na teorii, według której podstawą ustroju pracy jest wymiana świadczeń między dwoma kontrahentami: właścicielem środków produkcji (podmiotem zatrudniającym), a pracownikiem.

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 7 lipca 2016 roku (III AUa 197/16, Lex nr 2157804) podniesiono, iż „autonomiczne podporządkowanie pracownicze nie wynika z samej relacji zarządu do walnego zgromadzenia czy rady nadzorczej spółki z o.o., to pozycja (relacja) wynikająca z prawa handlowego, natomiast autonomiczne podporządkowanie pracownika jest elementem kierownictwa pracodawcy w stosunku do pracy, z reguły w szczególnym stosunku pracy. Walne zgromadzenie spółki nie sprawuje kierownictwa wobec zarządu spółki, takiego jak w art. 22 k.p., czyli w relacji właściwej do stosunku pracy. Walne zgromadzenie nie zbiera się i nie podejmuje uchwał dla sprawowania kierownictwa w takim rozumieniu.”.

Zarząd spółki ma swoją samodzielność w prowadzeniu spraw spółki (art. 201, art. 204 § 1 i 2 k.s.h.), a skoro walne zgromadzenie nie sprawuje kierownictwa, to również spółka nie sprawuje kierownictwa w rozumieniu art. 22 k.p. wobec zarządu.

Identyczny pogląd wyraził również Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 25 listopada 2016 roku (III AUa 1101/16, Lex nr 2196254).

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 grudnia 2017 roku (III AUa 512/17, Lex nr 2671085) podkreślono, iż „model autonomicznego podporządkowania z pewnością nie dotyczy sytuacji, w której ‘autonomiczne podporządkowany’ miałby być podporządkowany w istocie własnym decyzjom formalnie podjętym jako uchwały wspólników”.

Dozwolone jest więc zatrudnianie wspólnika dwuosobowej spółki z o.o., w tym także na stanowiskach zarządczych, pod warunkiem jednakże, że z ustaleń faktycznych wynika, że był on poddany zarówno ekonomicznej zależności od swojego pracodawcy, jak i formalnemu nadzorowi sprawowanemu przez zgromadzenie wspólników, na którym podjęcie uchwał wymagało uzyskania takiej kwalifikowanej większości głosów, że posiadane przez wspólnika - zarządcę udziały własnościowe jako wspólnika większościowego nie dawały mu statusu wspólnika dominującego, który mógłby samodzielnie decydować w sprawach istotnych dla spółki (wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 2008 r., I UK 162/08).

W wyroku Sadu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 24 listopada 2015 roku (III AUa 129/15, Lex nr 2016341) podkreślono, iż „Dwuosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, której jeden ze wspólników zachował zdecydowaną większość udziałów, a tym samym ma pozycję dominującą, nie może być pracodawcą wspólnika. W takiej sytuacji bowiem nie zachodzi przesłanka odpłatności pracy, skoro do przesunięcia majątkowego dochodzi w ramach majątku samego wspólnika.”.

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14 grudnia 2017 roku (III AUa 1953/16, Lex nr 2550811) podkreślono, iż „Prezes, który ma większościowe udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, nie może jednocześnie korzystać z ubezpieczenia społecznego jako pracownik. Podporządkowanie pracownicze nie występuje wtedy, kiedy jedna i ta sama osoba wyznacza zadania pracownicze, a następnie sama je wykonuje.”.

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2015 roku (I UK 211/14, Lex nr 1631899) podkreślono, iż autonomiczne podporządkowanie pracownicze nie wynika z samej relacji zarządu do wolnego zgromadzenia czy do rady nadzorczej spółki z o.o. Jest to pozycja (relacja) wynikająca z prawa handlowego, natomiast autonomiczne podporządkowanie pracownika nie jest elementem kierownictwa pracodawcy w stosunku pracy, z reguły w szczególnym stosunku pracy. Walne zgromadzenie nie zbiera się i nie podejmuje uchwał dla sprawowania kierownictwa w takim rozumieniu. Zarząd ma swoją samodzielność w prowadzeniu spraw spółki (art. 201 § 1, art. 204 § 1 i 2 k.s.h.). Skoro walne zgromadzenie nie sprawuje kierownictwa, to również spółka nie sprawuje kierownictwa w rozumieniu art. 22 k.p.

W niniejszej sprawie kwestią sporną było to czy W. M. (1) od dnia 1 września 2023 roku mógł podlegać, u płatnika składek (...) Sp. z o.o., jako pracownik, ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu.

Jak wynika z bezspornych ustaleń faktycznych, w spornym okresie od 1 września 2023 roku, W. M. (1) posiadał i posiada 85% udziałów w spółce (...) i w świetle cytowanych wyżej przepisów oraz stanowisk judykatury nie może on korzystać z ubezpieczenia społecznego jako pracownik. Status pracownika wykonawcy został zdominowany przez właścicielski status wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a więc nie można mówić o pracowniczym zatrudnieniu takiego pracownika, bowiem nie pozostaje on w pracowniczej relacji podporządkowania. O takim podporządkowaniu nie możemy mówić w stosunku do gromadzenia wspólników gdzie odwołujący ma kwalifikowaną większość głosów ani w stosunku do W. M. (2) który ma 15% udziałów w spółce.

Zebrany materiał dowodowy nie pozwala przyjąć, aby W. M. (1) od dnia 1 września 2023 roku, kiedy to pełnił funkcję Prezesa Zarządu Spółki z o.o. W., mógł wykonywać pracę podporządkowaną pracodawcy (pod kierownictwem pracodawcy), a więc nie mógł wykonywać pracy w reżimie pracowniczym. W. M. (1), będąc dominujący wspólnikiem spółki, sam mógł podejmować i zapewne podejmował decyzje dotyczące kierowania tym podmiotem.

W związku z powyższym, w ocenie Sądu, organ rentowy trafnie zakwestionował podleganie ubezpieczeniu społecznemu przez W. M. (1) z tytułu umowy o pracę począwszy od 1 września 2023 roku.

Sądowi Okręgowemu znana jest Uchwała Sądu Najwyższego z 21 lutego 2024 roku (III UZP 8/23) jednak materia tej Uchwały nie dotyczy kwestii zatrudnienia większościowego udziałowca spółki z o.o. w ramach stosunku pracy.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie W. M. (1).

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku poz. 1800 z późniejszym zmianami).

Sędzia Stanisław Pilarczyk