Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Radomiu VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący Sędzia: Paweł Oziębło

Protokolant: st. sekr. sądowy Marta Gackiewicz

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2021 roku w Radomiu na rozprawie

sprawy z powództwa I. C. (1)

przeciwko Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w W.

o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy

na skutek apelacji wniesionych przez I. C. (1) oraz Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomiu IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 1 marca 2021 roku sygn. akt IV P 678/15

I.  apelację I. C. (1) oddala,

II.  apelację Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. oddala,

III.  znosi koszty procesu między stronami za postępowanie przed Sądem II instancji.

Paweł Oziębło

Sygn. akt VI Pa 11/21

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 1 marca 2021 roku Sąd Rejonowy w Radomiu w sprawie
IV P 678/15 z powództwa I. C. (1) przeciwko Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w W. o przywrócenie do pracy i wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy zasądził od Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. na rzecz I. C. (1) kwotę 11.700 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia
8 lutego 2016 roku do dnia zapłaty; nakazał pobrać od Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomiu kwotę
585 zł tytułem opłaty od pozwu, od której uiszczenia powódka była ustawowo zwolniona; wyrokowi w punkcie I nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 3.900 zł.

Sąd Rejonowy swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach faktycznych i prawnych:

I. C. (1) została zatrudniona w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej
w W. od dnia (...) r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony,
w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku starszego referenta. W związku z reorganizacją Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. i przejęciem części zakładu pracy przez Urząd Gminy w W., tj. zadań wynikających z ustawy o świadczeniach rodzinnych, zgodnie z art. 23 ^{( 1)} § 1 Kodeksu pracy, Urząd Gminy w W. stał się z mocy prawa stroną w dotychczasowym stosunku pracy i na podstawie w/w przepisu przejął powódkę z dniem (...) r. do pracy w tym Urzędzie, stając się nowym pracodawcą. Z dniem (...) r. I. C. (1) została awansowana na stanowisko podinspektora w Urzędzie Gminy w W., a następnie zajmowała stanowisko inspektora. Decyzją Wójta Gminy W. z dnia 5 maja 2010 r. została przeniesiona
z dniem 7 maja 2010 r., za jej zgodą, z dotychczas zajmowanego stanowiska inspektora
w Urzędzie Gminy w W., do pracy w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej
w W. i powierzono jej funkcję Kierownika tego Ośrodka.

Udzielonym przez Wójta Gminy W. pełnomocnictwem z dnia 25 marca 2013 r. powódka została upoważniona do: 1. składania oświadczeń woli w imieniu gminy W. w zakresie działalność i kierowanej jednostki, 2. zaciągania zobowiązań w imieniu gminy W. w ramach planu finansowego Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
w W., 3. reprezentowania gminy W. przed sądami, organami administracji publicznej, organami egzekucyjnymi we wszystkich postępowaniach sądowych, administracyjnych i egzekucyjnych związanych z działalnością GOPS w W.,
4. jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy W. lub osoby przez niego upoważnionej, 5. pełnomocnictwo ważne jest do odwołania, nie dłużej niż przez czas pełnienia funkcji Kierownika GOPS w W..

W okresie od 29 lipca 2015 r. do 7 sierpnia 2015 r. I. C. (1) przebywała
na urlopie wypoczynkowym, a od dnia 10 sierpnia 2015 r. do dnia 26 listopada 2015 r.
- na zwolnieniu lekarskim z przyczyn psychiatrycznych.

W sierpniu 2015 r. 10 osób, będących pracownikami GOPS w W., wśród nich powódka - ówczesna kierownik tego GOPS, podjęło decyzję o utworzeniu związku zawodowego. Członkami komitetu założycielskiego związku zawodowego zostały:
A. K. (1), D. Z. i I. C. (1). Zarejestrowały one w Sądzie Rejonowym w Warszawie związek zawodowy (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R.. W czasie tajnego glosowania w dniu 2 listopada 2015 r. wybrano zarząd (...)
i (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R. oraz podjęto decyzję o przystąpieniu tego związku do (...) Federacji (...). W dniu 27 listopada 2015 r. wpłynęło do GOPS w W. pismo o dokonaniu w dniu 16 października 2015 r. wpisu do rejestru sądowego (...) Związku Zawodowego (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R.. W piśmie tym ponadto wskazano, że liczba członków tego związku wynosi 10 osób. Uchwałą Zarządu (...) Federacji (...) z dnia
13 listopada 2015 r. nr 7/15 został przyjęty do tej organizacji (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R., działający przy GOPS w W.. Uchwała weszła w życie z dniem podjęcia, z mocą obowiązywania od dnia 1 listopada 2015 r. GOPS
w W., którym kierowała wtedy powódka, został powiadomiony o objęciu działaniem Federacji niezwłocznie po przyjęciu (...) Związku Zawodowego (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R.w poczet członkowskich organizacji związkowych, tj. ustnie
w listopadzie 2015 r. W ramach postępowania refundacyjnego, określonego w art. 34 ^{( 1)} ustawy o związkach zawodowych, pracodawcy - tj. Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy U. (...) W. oraz Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w K., przekazywali pisemnie GOPS w W. miesięczne informacje dotyczące liczby członków Federacji w poszczególnych zakładach pracy - w tym w GOPS w W..

W dniu 29 października 2015 r. Wójt Gminy W. zawarł z H. J. umowę o pracę na czas określony na zastępstwo pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy - I. C. (1), powierzając H. J. pełnienie funkcji Kierownika GOPS w W., w pełnym wymiarze czasu pracy. Umowa ta rozwiązała się
z dniem 27 listopada 2015 r., czyli z upływem czasu, na jaki została zawarta.

W dniu 6 listopada 2015 r., podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim z powodu tymczasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, powódka stawiła się na rozprawie przed Sądem Rejonowym w Radomiu IV Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, toczącej się z powództwa E. B. przeciwko Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w W., w imieniu strony pozwanej i zawarła ugodę, na mocy której Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w W. reprezentowany przez nią, jako Kierownika oraz przez fachowego pełnomocnika GOPS w W., będącego adwokatem, zobowiązał się zapłacić na rzecz E. B. kwotę 5.224,04 zł netto tytułem odszkodowania
za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, płatną do dnia 31 grudnia 2015 r.
Zaciągając powyższe zobowiązanie finansowe, I. C. (1) nie uzyskała kontrasygnata skarbnika gminy W. lub osoby przez niego upoważnionej, do czego obligował
ją pkt 4 udzielonego przez Wójta Gminy W. pełnomocnictwa z dnia 25 marca 2013 r. Wezwanie na powyższy termin rozprawy zostało skierowane przez Sąd nie imiennie na powódkę, a na Kierownika, na adres: K. (...) w W., pod którym to adresem mieści się GOPS w W. i odebrane w dniu 8 września 2015 r. przez Ł. C. - pracownika socjalnego GOPS w W., która nie była upoważniona do odbioru korespondencji. Wezwanie to dostarczyła ona bezpośrednio I. C. (1).
W dniu zawarcia ugody sądowej, powódka osobiście złożyła do GOPS w W. pismo kierowane do I. P. i H. J., przekazując akta osobowe E. B.
i prosząc o zabezpieczenie w budżecie GOPS kwoty 5.224,04 zł netto celem wypłaty odszkodowania do 31.12.2015 r. Jednocześnie, poinformowała o konieczności poprawy świadectwa pracy E. B. poprzez zmianę podstawy prawnej rozwiązania stosunku pracy na art. 30 par. 1 pkt 2. Na realizację tej ugody do dnia 31 grudnia 2015 r., nie było środków finansowych, nie były one ujęte w planie wydatków GOPS w W..
W paragrafie, dotyczącym odszkodowań, była przewidziana kwota 1.500 zł, gdy I. C. (1) zaciągnęła zobowiązanie na kwotę 5.224,04 zł netto. By wywiązać się z ugody,
p. o. kierownika GOPS w W. - H. J. wystosowała do Wójta Gminy W.-Z. D. wniosek o zwiększenie planu w paragrafie 3.020, dotyczącym wydatków osobowych niezaliczanych do wynagrodzeń. Wójt przekazał ten wniosek Skarbnikowi Gminy - I. S. i dnia 29 grudnia 2015 r. Rada Gminy uchwałą zwiększyła plan w tym paragrafie o kwotę 5.500 zł, która pochodziła ze zmniejszenia planu wydatków budżetu Gminy na zakup oleju opałowego do kotłowni Gminy, co dopiero pozwoliło wypłacić odszkodowanie z tej ugody. Bez tej procedury, wypłata odszkodowania byłaby niemożliwa i stanowiła naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Pismem z dnia 16 listopada 2015 r. Zarząd (...) Federacji (...), w osobie jej Przewodniczącego J. G., poinformował Wójta Gminy W., iż na podstawie art. 34 w związku
z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o związkach zawodowych, zgodnie z Uchwalą nr 8/15 Zarządu w/w Federacji z dnia 16 listopada 2015r., powódka - członek Federacji (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R., reprezentująca Federację wobec pracodawcy w zakresie kontroli przestrzegania prawa pracy, określonej m.in. ustawą
o związkach zawodowych, została objęta ochroną, o której mowa w art. 32 ust. 1, 2 ustawy o związkach zawodowych, na okres określony uchwalą, tj. od 16 listopada 2015 r. do 25 lutego 2017 r., a tym samym pracodawca, bez zgody Zarządu Federacji, nie może:
1) wypowiedzieć, ani rozwiązać stosunku pracy z w/w pracownikiem lub 2) zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść tego pracownika, zaś podjęcie takich działań bez zgody Federacji skutkować będzie ogólnopolskimi działaniami przewidzianymi w ustawie o związkach zawodowych, w tym prawnych. Zawiadomiono też, że ochroną, o której mowa powyżej, zgodnie z art. 32 ust. 4 cyt. ustawy, z ramienia (...) Federacji (...), jest objętych aktualnie czterech pracowników, będących członkami Federacji i upoważnionych do reprezentowania Federacji we wskazanych sprawach. Powyższe pismo I. C. (1) osobiście dostarczyła do Urzędu Gminy w W. w dniu 25 listopada 2015 r.

Na dzień 4 grudnia 2015 r. (...) Związek Zawodowy (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R. liczył 10 członków, z których wszyscy byli pracownikami GOPS w W.. (...) Federacja (...) liczyła 558 członków w 21 zakładach pracy objętych jej działaniem. Ochroną było dodatkowo objętych 10 osób: J. S., P. L., E. Ł., N. R., I. P., A. K. (2), M. R., Ł. C., B. W. i J. K. (1).

W dniu 27 listopada 2015r. Wójt Gminy W. przesłał drogą e-mailową,
na adresy udostępnione przez organizacje związkowe, skany wniosku o wyrażenie zgody na rozwiązanie umowy o pracę z powódką - do (...) Związku Zawodowego (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R. w W. o godz. 14.12 i do (...) Federacji (...) o godz. 14.15. Uzyskał potwierdzenie odbioru e-maili przez obie w/w organizacje. Treść tego wniosku była tożsama z treścią złożonego
w dniu 4 grudnia 2015 r. I. C. (1) przez Wójta Gminy W. oświadczenia
o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Dodatkowo, Wójt Gminy W.-Z. D. wraz z oddelegowanymi pracownikami, usiłowali osobiście w dniu
30 listopada 2015 r., w dwuosobowych zespołach, doręczyć w/w wniosek (...) Federacji (...), bezpośrednio w K.
i W..

W dniu 4 grudnia 2015 r. powódka otrzymała pismo o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia ze wskazaniem, że podstawą prawną jest art. 52 § 1 K.p., a przyczyną rozwiązania umowy o pracę jest ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, polegające na wykorzystaniu zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem poprzez: reprezentowanie w dniu 6 listopada 2015 r., w trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. na sprawie sądowej z powództwa E. B., świadczenie pracy - wykonywanie obowiązków
w sytuacji wyznaczenia zastępstwa na czas jej choroby, a ponadto zaciągnięcie zobowiązania finansowego na rzecz E. B. w kwocie 5.224,04 zł tytułem odszkodowania
za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, płatne do 31.12.2015 r., bez uzgodnienia z Wójtem Gminy W. i bez zabezpieczenia środków finansowych w planie finansowym GOPS w W. oraz rażące naruszenie art. 110 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej poprzez prowadzenie spraw GOPS, spraw związanych z wykonywaniem opieki społecznej, bez jakiegokolwiek uzgodnienia z Wójtem Gminy W. z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu i w związku z powyższym utrata zaufania do pracownika. W uzasadnieniu tego oświadczenia wskazano, że zaraz po objęciu przez Z. D. funkcji Wójta Gminy W. w wyborach samorządowych w 2014 r., jako przełożony, stwierdzał on łamanie przez nią wszelkich możliwych zasad obowiązujących w GOPS, począwszy od zasad finansowych, organizacyjnych, poprzez brak odpowiedzialności za powierzonych pracowników oraz niewłaściwą obsługę interesantów i podopiecznych GOPS. Za każdym razem, mimo że naruszenia każde odrębnie, kwalifikowały się do zastosowania rozwiązania umowy o pracę na mocy art. 52 K.p., kończyło się to na rozmowie, wyjaśnianiu, uprzedzaniu o konsekwencjach, a wreszcie prośbach o zaprzestanie tego typu praktyk. Również Rada Gminy W., rozpatrując skargi na działalność Kierownika GOPS w W.
z 27.10.2014 r. i 3.08.2015 r. uznała ich zasadność - uchwała nr(...) Rady Gminy W. z dnia 28 stycznia 2015 r. i uchwala nr (...) Rady Gminy W. z dnia 17 września 2015 r. W przeszłości miało miejsce dopuszczenie do pracy przez I. C. (1) pracowników bez badań lekarskich i bez przeszkolenia w zakresie bhp, co stanowi naruszenie obowiązków pracodawcy, określonych w art. 94 ust. 4 Kodeksu pracy, tj. nie zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Nieprawidłowości w GOPS w W. stwierdzone zostały przez Państwową Inspekcję Pracy Oddział w R. i opisane w protokole kontroli z dnia 20 sierpnia 2015 r. Wystąpiło również nadużycie przez powódkę uprawnień poprzez niezgodne z prawem zwolnienie pracownika M. G. K. która wyrokiem Sądu Okręgowego w Radomiu Wydziału VI Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 lipca 2015 r., sygn. akt VI Pa 26/15, została przywrócona do pracy, uzyskując dodatkowo kwotę 8.590,80 zł
z tytułu wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy. Ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych było również nieprawidłowe prowadzenie gospodarki Finansowej
i rachunkowości jednostki poprzez: 1) popełnienie czynów noszących znamiona naruszenia dyscypliny finansów publicznych, polegających na zaciągnięciu zobowiązań na łączną kwotę 80.286,52 zł, na które nie było pokrycia w planie finansowym GOPS oraz niedokonaniu wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych z planem finansowym GOPS, które skutkowało zaciągnięciem zobowiązań finansowych, nie mieszczących się w planie finansowym na kwotę 80.286,52 zł. Pomimo tych naruszeń, Wójt Gminy W. postanowił wytłumaczyć nieprawidłowe postępowanie i dać I. C. (1) szansę. Kiedy kolejny raz występuje ten sam rodzaj przewinienia i następuje zaciągnięcie zobowiązania, bez uzgodnienia z Wójtem, które jest ciężkim naruszeniem obowiązków pracowniczych, takiego postępowania nie można dłużej tolerować, 2) nieprawidłowe wykazanie na koncie 998 - zaangażowania wydatków budżetowych roku 2015 - wydatków na płace i pochodne od nich, tj. nie wykazanie na tym koncie wartości zawartych umów z trzema nowozatrudnionymi pracownikami i podwyżek dla czterech innych osób w skali roku, co w konsekwencji spowodowało podanie nierzetelnych danych w księgach rachunkowych GOPS, co nosi znamiona przestępstwa, określonego
w art. 77 pkt 2 ustawy o rachunkowości. Powódka była przez Wójta Gminy W. kategorycznie uprzedzana, że powtórzenie się któregokolwiek niewłaściwego wykonywania obowiązków, skutkować będzie rozwiązaniem umowy o pracę. Posiadając wiedzę, że brak było w planie finansowym środków na wynagrodzenia, w kwocie około 80.000 zł, co było wynikiem zatrudnienia w dniu 31.12.2014 r. przez I. C. (1) 3 pracowników, bez konsultacji
z Wójtem, świadomie i z premedytacją zaciągnęła kolejne zobowiązanie, też bez uzgodnienia, tym razem na kwotę 5.224,04 zł i z terminem płatności 31.12.2015 r., co jest najpoważniejszym
i najcięższym naruszeniem obowiązków. Podkreślono, iż powódka nie jest szeregowym pracownikiem, ale zajmując kierownicze stanowisko, jest też pracodawcą dla grona osób, którymi zawiaduje. Zatem, to wymogi stawiane wobec kierownika winny być zdecydowanie ostrzejsze i dalej idące, niż wobec szeregowego pracownika. Dla osób, na tak wysokim stanowisku, z wysokim stanem świadomości, jaki powinny posiadać, taka przyczyna jest wystarczająca do zastosowania tego trybu rozwiązania umowy o pracę, skoro I. C. (1) nie jest w stanie wyciągnąć wniosków ze swojego wcześniejszego postępowania i wobec swoistej recydywy w łamaniu podstawowych obowiązków pracowniczych. Podniesiono, że rozwiązanie umowy o pracę, w żaden sposób nie jest związane z działalnością związkową, dlatego objęcie ochroną związkową, jest zwykłym nadużyciem prawa przez organizację związkową.

W dniu 8 grudnia 2015 r. do Wójta Gminy W.-Z. D. wpłynęło pismo z (...) Federacji (...),
w którym poinformowano go, iż w/w organizacja nie wyraża zgody na rozwiązanie umowy
o pracę z powódką. W tym samym dniu, do Wójta Gminy W. wpłynęło i pismo
z (...) Związku Zawodowego (...)
i (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R. który również nie wyraził zgody na rozwiązanie z I. C. (1) umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 16 października 2017 r. w sprawie II W 17/16 Sąd Rejonowy w Szydłowcu II Wydział Karny uznał Z. D. za winnego,
jako Wójta Gminy w W., że w dniu 4 grudnia 2015 r. rozwiązał bez wypowiedzenia stosunek pracy z powódką podlegającą szczególnej ochronie w stosunku pracy na podstawie art. 32 ustawy o związkach zawodowych, naruszając w sposób rażący przepisy prawa pracy.

Sąd Rejonowy powołując się na treść art. 52 § 1 pkt 1 k.p. wskazał,
że pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika
w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy (§ 2 w/w przepisu). W ocenie Sądu Rejonowego termin ten został przez pozwanego zachowany, co do trzech wskazanych w piśmie rozwiązującym umowę o pracę z I. C. (1) przyczyn, tj. reprezentowania w dniu 6 listopada 2015 r., w trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. na sprawie sądowej z powództwa E. B., świadczenia pracy - wykonywania obowiązków w sytuacji wyznaczenia zastępstwa na czas jej choroby oraz zaciągnięcia zobowiązania finansowego na rzecz E. B.
w kwocie 5.224,04 zł tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, płatnego do 31.12.2015 r., bez uzgodnienia z Wójtem Gminy W. i bez zabezpieczenia środków finansowych w planie finansowym GOPS w W.. Wójt Gminy W. - bezpośredni przełożony powódki, wiadomość o w/w okolicznościach powziął
w dniu 6 listopada 2015 r. od E. B., która skontaktowała się z nim, by się dowiedzieć, czy wie o ugodzie i odszkodowaniu, które ma jej na mocy tej ugody zostać wypłacone,
a do skutecznego wręczenia I. C. (1) oświadczenia o rozwiązania stosunku pracy doszło dnia 4 grudnia 2015 r. Zdaniem Sądu w przypadku natomiast pozostałych przyczyn wskazanych w piśmie rozwiązującym umowę o pracę, termin ten został przekroczony.
Jak zeznał Z. D., o rażącym naruszeniu przez powódkę art. 110 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, dowiedział się już w styczniu i wrześniu 2015 r. z uchwał Rady Gminy W., uznających zasadność skarg wobec I. C. (1). Dodał, iż sprawy te były mu znane jeszcze przed podjęciem tych uchwał, bo uczestniczył w pracach komisji. Z kolei o tym, że powódka dopuszczała do pracy pracowników bez badań lekarskich i bez przeszkolenia
w zakresie bhp, dowiedział się z protokołu kontroli PIP z dnia 20 sierpnia 2015 r.
Musiał ten protokół podpisać, dlatego też w tym dniu powziął wiadomość o tym, o czym ten protokół mówił. W lutym 2015 r. zarządził kontrolę GOPS w W. w ramach nadzoru
i o ciężkich naruszeniach podstawowych obowiązków pracowniczych związanych z nieprawidłowym prowadzeniem gospodarki finansowej i rachunkowości jednostki, wymienionych w pkt 1-2 pisma rozwiązującego umowę o pracę, dowiedział się dnia 20 marca 2015 r. z protokołu kontroli. Nie podjął wtedy żadnych kroków, bo chciał dać I. C. (1) szansę i liczył na dobrą z nią współpracę. O przywróceniu do pracy M.
G.-K. i konieczności wypłaty na jej rzecz wynagrodzenia w kwocie 10.000 zł dowiedział się zaś 22 lipca 2015 r., gdy zapadł wyrok przed Sądem Okręgowym.

Powołując się na art. 52 § 3 k.p. Sąd Rejonowy wskazał, że pracodawca podejmuje decyzję w sprawie rozwiązania umowy po zasięgnięciu opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, którą zawiadamia o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy. W razie zastrzeżeń co do zasadności rozwiązania umowy zakładowa organizacja związkowa wyraża swoją opinię niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu
3 dni.

Pismem z dnia 16 listopada 2015 r. Zarząd (...) Federacji (...), w osobie jej Przewodniczącego J. G., poinformował Wójta Gminy W., iż na podstawie art. 34 w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o związkach zawodowych, zgodnie z Uchwalą nr 8/15 Zarządu w/w Federacji z dnia
16 listopada 2015r., powódka - członek Federacji (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R., reprezentująca Federację wobec pracodawcy w zakresie kontroli przestrzegania prawa pracy, określonej m.in. ustawą o związkach zawodowych, została objęta ochroną, o której mowa w art. 32 ust. 1, 2 ustawy o związkach zawodowych, na okres określony uchwałą, tj. od 16 listopada 2015 r. do 25 lutego 2017 r., a tym samym pracodawca, bez zgody Zarządu Federacji, nie może: 1) wypowiedzieć, ani rozwiązać stosunku pracy z w/w pracownikiem lub 2) zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść tego pracownika, zaś podjęcie takich działań bez zgody Federacji skutkować będzie ogólnopolskimi działaniami przewidzianymi w ustawie o związkach zawodowych, w tym prawnych. Zawiadomiono też, że ochroną, o której mowa powyżej, zgodnie z art. 32 ust. 4 cyt. ustawy,
z ramienia (...) Federacji (...)
jest objętych aktualnie czterech pracowników, będących członkami Federacji i upoważnionych do reprezentowania Federacji we wskazanych sprawach. Z. D. zeznał, iż w dniu
25 listopada 2015 r., I. C. (1) także osobiście dostarczyła do Urzędy Gminy pismo
z (...) Federacji (...), że została objęta szczególną ochroną. Wcześniej, też w listopadzie 2015 r., wpłynęło natomiast pismo
z (...) Związku Zawodowego informujące go o tym, że powstał związek zawodowy, w którym trzy osoby były wymienione, jako członkowie komitetu założycielskiego, a wśród nich była powódka. Powyższe, spowodowało dodatkowy obowiązek uzyskania przez pracodawcę - w tym przypadku Wójta Gminy W. - zgody zarządu zakładowych organizacji związkowych - (...) Związku Zawodowego (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R. oraz (...) Federacji (...) na rozwiązanie stosunku prawnego ze wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem - I. C. (1), upoważnioną do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy (art. 32 ust. 1 pkt 1
w związku z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991r. o związkach zawodowych - tekst jednolity: Dz. U. z 2019r., poz. 263). Wójt Gminy W. w dniu 27 listopada 2015 r. przesłał drogą e-mailową, na adresy udostępnione przez w/w organizacje związkowe, skany wniosku o wyrażenie zgody na rozwiązanie umowy o pracę z powódką - do (...) Związku Zawodowego (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R. w W. o godz. 14.12
i do (...) Federacji (...) o godz. 14.15. Uzyskał potwierdzenie odbioru e-maili przez obie te organizacje. Treść w/w wniosku była tożsama z treścią złożonego w dniu 4 grudnia 2015 r. I. C. (1) przez Wójta Gminy W. - Z. D. oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Dodatkowo, Wójt Gminy W. - Z. D. wraz z oddelegowanymi pracownikami, usiłowali osobiście w dniu 30 listopada 2015 r.,
w dwuosobowych zespołach, doręczyć w/w wniosek (...) Federacji (...), bezpośrednio w K. i W., jednakże nie miało to prawnego znaczenia, albowiem przesłanie e-mailem przez pracodawcę do zarządu organizacji związkowych pisemnego zawiadomienia o zamiarze rozwiązania
z powódką umowy o pracę bez wypowiedzenia, jest wystarczające i dopuszczalne.
Przepis art. 52 § 3 Kodeksu pracy, ani również przepis art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, nie określa bowiem formy doręczenia ani zawiadomienia organizacji związkowej, ani opinii tej organizacji. Oznacza to, że obie te czynności, mogą być skutecznie dokonane w formie dowolnej (komentarz aktualizowany
do art. 52 Kodeksu pracy-Jaśkowski Kazimierz).

Powołując się na treść art. 32 ust. 1 ^{( 1)} pkt 2 ustawy o związkach zawodowych,
Sąd Rejonowy wskazał, że termin na wyrażenie zgody lub odmowę zgody przez zarząd zakładowej organizacji związkowej wynosi 7 dni roboczych liczonych od dnia złożenia przez pracodawcę pisemnego zawiadomienia o zamiarze rozwiązania stosunku prawnego, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie stosunku prawnego. Dopiero bezskuteczny upływ terminu, o którym mowa w ust. 1 ^{( 1)}, jest równoznaczny
z wyrażeniem zgody przez zarząd zakładowej organizacji związkowej. Biorąc pod uwagę,
iż Wójt Gminy W. doręczył (...) Związkowi Zawodowemu (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R. w W. oraz (...) Federacji (...) pisemne zawiadomienia o zamiarze rozwiązania z powódką umowy o pracę bez wypowiedzenia w dniu 27 listopada 2015 r., termin na wyrażenie zgody lub odmowę wyrażenia zgody przez zarządy w/w organizacji związkowych, upływał im z dniem
4 grudnia 2015 r. Dokonując w tym dniu rozwiązania z I. C. (1) umowy o pracę bez wypowiedzenia, w ocenie Sądu Rejonowego Wójt Gminy W., jako jej pracodawca, naruszył treść w/w przepisu, dopiero bowiem w dniu 5 grudnia 2015 r. mógł uznać,
iż bezskutecznie upłynął termin 7 dni roboczych, liczonych od dnia złożenia przez niego pisemnego zawiadomienia o zamiarze rozwiązania stosunku pracy i dokonać rozwiązania umowy uznając, iż zarządy reprezentujących powódkę organizacji związkowych, nie zajęły stanowiska w tym zakresie. W sytuacji, jaka zaistniała w niniejszej sprawie oznacza to,
iż w chwili, gdy dokonał rozwiązania umowy z I. C. (1), jako pracownikiem objętym ochroną, o której mowa w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, nie miał na
to zgody zarządów organizacji związkowych, jak i nie upłynął jeszcze termin do wyrażenia, bądź nie, takiej zgody przez w/w organizacje, czym naruszył przepisy ustawy o związkach zawodowych. Niewątpliwie przyczyniło się do tego niezasadnie uznanie, że zastosowanie będzie miał 3 dniowy termin, określony przepisem art. 52 § 3 Kodeksu pracy, gdy zastosowanie miał przepis szczególny - art. 32 ust. 1 ^{( 1)} pkt 2 ustawy o związkach zawodowych.

Strona pozwana uznała, iż pisma Federacji z dnia 16 listopada 2015 r., informującego Wójta Gminy W. o objęciu powódki ochroną, przewidzianą w art. 32 ust. 1 ustawy
o związkach zawodowych, podpisanego przez jednego członka zarządu, nie można uznać za udzielenie pełnomocnictwa do działania w imieniu Federacji w zakresie określonym w tym piśmie, przez co I. C. (1) nie przysługuje ochrona, przewidziana w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych. Stanowisko to w ocenie Sądu Rejonowego jest błędne. Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy z 1991 r. o związkach zawodowych ochrona, o której mowa
w art. 32 ust. 1 tej ustawy, przysługuje przez okres określony uchwałą zarządu, a po jego upływie - dodatkowo przez czas odpowiadający połowie okresu określonego uchwałą,
nie dłużej jednak niż rok po jego upływie. Treść powyższego przepisu wyraźnie wskazuje,
że źródłem ochrony w tym przypadku pozostaje nie tyle uchwała, ile ustawa.
Udzielanie ochrony działaczom związkowym stanowi bowiem korzystanie przez związek zawodowy z ustawowych gwarancji niezależności od pracodawcy (analog. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2016r., II PK 311/15, LEX nr 2182662, M. P. Pr. 2017/3/158-160). Także w wyroku z dnia 5 kwietnia 2016r., I PK 115/15, LEX nr 2026224, Sąd Najwyższy orzekł, iż wskazanie, o którym stanowi art. 32 ust. 1 ustawy z 1991r.
o związkach zawodowych, oznacza podjęcie stosownej uchwały. Podstawę objęcia powódki ochroną stanowiła uchwała Nr 8/15 Zarządu (...) Federacji (...) z dnia 16 listopada 2015r. w sprawie wskazania pracownika podlegającego ochronie przewidzianej w art. 32 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych oraz określenia okresu tej ochrony, a nie pismo Federacji z dnia 16 listopada 2015 r., która w sposób jednoznaczny wskazała I. C. (1), jako osobę podlegającą ochronie przewidzianej w w/w przepisie, na okres od 16 listopada 2015 r. do 25 lutego 2017 r. Pozwany podnosił również, że powódka, będąca kierownikiem GOPS w W., upoważniona została do reprezentowania Federacji wobec pracodawcy w zakresie kontroli przestrzegania prawa pracy, co w sytuacji, gdy jej pracodawcą był GOPS w W. działający, jako jednostka organizacyjna Gminy oznaczałoby, iż została upoważniona przez Federację do kontrolowania przestrzegania prawa przez samą siebie, bowiem to ona, jako kierownik GOPS,
jest przedstawicielem pracodawcy, a nadto Statut (...) Federacji (...) nie zawiera kompetencji Zarządu Federacji do podejmowania uchwał w sprawie powoływania członków reprezentujących Federację wobec pracodawcy. Odnosząc się do tego Sąd Rejonowy wskazał, iż pracodawca, który mimo wątpliwości,
nie podejmował żadnych czynności wyjaśniających, czy pracownik imiennie wskazany przez zakładową organizację związkową, jako osoba podlegająca szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy, jest rzeczywiście umocowany do reprezentowania tej organizacji, ponosi ryzyko naruszenia art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991r. o związkach zawodowych
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2016r., III PK 59/15, OSNP 2017/8/94). Pozwany takich czynności nie podejmował, podniósł je dopiero na etapie niniejszego postępowania sądowego. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2017r.,
I PK 338/16, LEX nr 2401835, reprezentowanie związku zawodowego wobec pracodawcy rozciągnięte jest w czasie. Zatrudniający otrzymuje informację o objęciu konkretnych osób ochroną. Ma zatem możliwość zweryfikowania, czy wyznaczenie to odpowiada postanowieniom statutu. Może zatem zgłaszać organizacji związkowej obiekcje. Jeśli to uczyni, rozsądne staje się twierdzenie, że uchybienie statutowi związku zawodowego przy wyznaczaniu pracowników podlegających szczególnej ochronie powoduje nieskuteczność powołania się na art. 32 ust. 1 ustawy z 1991 r. o związkach zawodowych w późniejszym okresie (w sprawie
z odwołania pracownika). Podniesienie przez pracodawcę na etapie sporu sądowego zarzutu uchybienia statutowi może być uznane, jako działanie instrumentalne. Ponadto, zarówno merytoryczna, jak i formalna prawidłowość podejmowania decyzji przez organy związków zawodowych, w tym przyjmowania zawiadomień, wyrażania stanowiska i składania oświadczeń, nie podlega badaniu w toku postępowania sądowego. Zasada wolności związkowej oraz niezależności związków zawodowych od pracodawców, administracji państwowej, samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji (art. 12 Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997r., Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483, art. 3 Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy
nr 87 z dnia 9 lipca 1948r. dotyczącej wolności związkowej i ochrony praw związkowych,
Dz. U. 1958, nr 29, poz. 125, art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991r. o związkach zawodowych, Dz. U. 1991, nr 55, poz. 234) przemawia za ograniczeniem ingerencji ze strony organów państwowych, w tym sądów, w wewnętrzny proces podejmowania decyzji przez organy związku zawodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 1999r.,
I PKN 457/99, OSNP 200 ^{( 1)}/10/339). Sąd Najwyższy zastrzega, że kontrola taka jest dopuszczalna tylko incydentalnie, przy ustalaniu treści stosunku pracy, w sporach między pracodawcą i pracownikiem, w których organizacja związkowa nie jest stroną pozwaną (postanowienie SN z dnia 8 marca 2010r., II PK 240/09, OSNP 2011/17-18/232, wyrok SN
z dnia 28 maja 1998r., I PKN 151/98, OSNP 1999/12/395). Sąd Rejonowy podniósł, iż Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 17 października 2019 r. w sprawie III PK 153/18, który został wydany na skutek skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Okręgowego w Radomiu
z dnia 23 listopada 2017 r., sygn. akt VI Pa 33/17 wskazał, że I. C. (1), jako kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W., nie była całkowicie samodzielna
w zarządzaniu Ośrodkiem, jak również podejmowaniu decyzji kadrowych, bowiem była uzależniona w pewnej mierze od zarządu Gminy, który powoływał i odwoływał kierownika, jak też nie posiadała samodzielności finansowej, otrzymując środki z budżetu Gminy.
Nadto, w ocenie Sądu Najwyższego, (...) Związek Zawodowy (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R. został prawidłowo powołany do życia i mógł podejmować działania, do jakich uprawnione są związki zawodowe, zaś jego członkowie podlegali ochronie związkowej.

Sąd Rejonowy dalej wskazał, że w każdym przypadku powzięcia zamiaru wypowiedzenia (rozwiązania) umowy o pracę pracownikowi objętemu ochroną z art. 32 ust.
1 pkt 1 ustawy z 1991 r. o związkach zawodowych, pracodawca jest związany stanowiskiem zarządu zakładowej organizacji związkowej w tym zakresie. Decyzja, co do dalszego pozostawania w zatrudnieniu działacza związkowego, leży więc w gestii zarządu organizacji związkowej, a brak zgody na wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy nie pozwala pracodawcy na dokonanie tej czynności wobec działacza związkowego, niezależnie od przyczyny leżącej
u podstaw zamiaru pracodawcy. Skutkiem pogwałcenia przez pracodawcę zakazu wynikającego z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy jest, co do zasady, uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy - art. 45 § 3 k.p. Może się jednak zdarzyć, że zarząd zakładowej organizacji związkowej nie wykaże należytego obiektywizmu biorąc w obronę działacza związkowego, który w okolicznościach danego przypadku na ochronę nie zasługuje,
a to ze względu na brak poszanowania swych obowiązków pracowniczych lub prawa w ogóle. Taka decyzja stanowi podstawę odmowy uwzględnienia roszczenia o przywrócenie do pracy wobec nadużycia prawa do ochrony związkowej lub sprzeczności żądania przywrócenia do pracy ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa podmiotowego bądź zasadami współżycia społecznego -art. 8 k.p. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2015r., I PK 288/14, LEX nr 2122370).

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z powódką nastąpiło na piśmie,
ze wskazaniem przyczyn uzasadniających taki tryb ustania stosunku pracy.

Żądanie przywrócenia do pracy lub odszkodowania wnosi się do sądu pracy w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia lub od dnia wygaśnięcia umowy o pracę (art. 264 § 2 k.p. w brzmieniu obowiązującym na czas złożenia w/w oświadczenia).

I. C. (1) zachowała powyższy termin biorąc pod uwagę, iż pismo rozwiązujące z nią umowę o pracę otrzymała dnia 4 grudnia 2015 r., natomiast pozew do
tut. Sądu wniosła dnia 11 grudnia 2015 r.

Powołują się na art. 56 Kodeksu pracy Sąd Rejonowy wskazał, że pracownikowi,
z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie, przy czym przepisy art. 45 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio. Powódka wybrała przywrócenie do pracy.

W ocenie Sądu Rejonowego pozwany rozwiązał umowę o pracę z I. C. (1) z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2019r., poz. 263), jednakże z uzasadnionych przyczyn, za jakie Sąd uznał: reprezentowanie w dniu 6 listopada 2015 r., w trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. na sprawie sądowej z powództwa E. B., świadczenie pracy - wykonywania obowiązków w sytuacji wyznaczenia zastępstwa na czas jej choroby oraz zaciągnięcie zobowiązania finansowego na rzecz E. B. w kwocie 5.224,04 zł tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, płatnego do 31.12.2015 r., bez uzgodnienia z Wójtem Gminy W. i bez zabezpieczenia środków finansowych w planie finansowym GOPS w W..

Zdaniem Sądu w/w przyczyny rozwiązania umowy zostały skonkretyzowane dostatecznie jasno i zrozumiale. Były ponadto, w ocenie Sądu, rzeczywiste i uzasadniały rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie.

Sąd Rejonowy zaznaczył również, iż nie można zaakceptować twierdzeń I. C. (1), że uczestniczenie przez nią w posiedzeniu sądowym w żaden sposób nie naruszało interesu pracodawcy, wręcz przeciwnie - jemu przeciwdziałało w sytuacji, gdy sama - jako kierownik GOPS w W. - rozwiązała z E. B. - członkiem Międzyzakładowej Komicji (...) i Urzędu Gminy w W., objętą szczególną ochroną związkową, bez zgody tej organizacji, umowę o pracę bez wypowiedzenia, w trybie dyscyplinarnym, czym spowodowała wytoczenie powództwa przez E. B. przed Sądem Pracy, by potem dążyć do polubownego zakończenia sporu i przystać na wypłatę ze środków budżetowych odszkodowania w kwocie ponad 5.000 zł z uzasadnieniem, że „jako pracodawca, byłam człowiekiem”. Nie jest również tak, iż mogła brać udział w rozprawie, bo Wójt nie poinformował jej, że cofa pełnomocnictwo w tym zakresie, a była jedyną osobą, która posiadała udzielone pełnomocnictwo procesowe, jak też, że niezdolność do pracy i fakt korzystania z tej przyczyny w tym czasie ze zwolnienia lekarskiego wobec tego, iż lekarz nie wskazał, że nie może wykonywać pracy podczas zwolnienia, stanowi usprawiedliwienie jej zachowań. Wójt Gminy W. nie udzielił
p. o. kierownika GOPS w W. H. J. ogólnego pełnomocnictwa do reprezentowania przed sądem, ponieważ nie wiedział i nie dowiedział się od powódki,
że zaistniała taka potrzeba. I. C. (1) nie poinformowała go, iż będzie uczestniczyć
w rozprawie sądowej w dniu 6 listopada 2015 r., nadto na tej rozprawie GOPS był reprezentowany przez fachowego pełnomocnika, będącego adwokatem. Natomiast wiedza,
iż podczas zwolnienia lekarskiego, nie świadczy się pracy, jest powszechna i dziwi fakt nie posiadania takiej przez powódkę, szczególnie biorąc pod uwagę stanowisko kierownicze, jakie zajmowała.

Sąd Rejonowy powołując się na wyrok z dnia 21 października 1999r., I PKN 308/99, OSNAPiUS 2001/5, poz. 154, Sądu Najwyższego wskazał, że wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem, jest naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych i stanowi uzasadnioną przyczynę rozwiązania umowy o pracę na podstawie
art. 52 § 1 pkt 1 k.p., jednakże tylko wtedy, gdy pracownikowi można przypisać winę,
co najmniej w postaci rażącego niedbalstwa. Z bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego,
w tym z wyroku z dnia 16 marca 2017r., II PK 14/16, OSNP 2018/4, poz. 45 i powołanych w nim orzeczeń, dotyczącego niewłaściwego korzystania ze zwolnień lekarskich, wynika konkluzja, iż może być ono podstawą rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia, jeżeli według indywidualnej oceny wszystkich okoliczności sprawy, ciężko zawinione zachowanie pracownika stanowi poważne naruszenie obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy (pracodawcy) polegające na naruszeniu lub zagrożeniu jego interesów.
Sąd Rejonowy zgodził się przy tym z wyrokiem SN z dnia 17 maja 2018r., I PK 72/17,
LEX nr 2488706, że wykonywanie przez pracownika pracy w okresie niezdolności do pracy (zwolnienia lekarskiego) tylko wyjątkowo może nie zostać uznane za uchybienie podstawowemu obowiązkowi pracowniczemu. Uzasadnioną przyczyną rozwiązania
z pracownikiem umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. może być również zawinione działanie pracownika, powodujące samo zagrożenie interesów pracodawcy. Interesu pracodawcy nie można przy tym sprowadzać wyłącznie do szkód majątkowych oraz interesu materialnego. Pojęcie to obejmuje także elementy niematerialne, jak np. dyscyplina pracy,
czy poszanowanie przez pracowników majątku i dobrego imienia pracodawcy. O stopniu i rodzaju winy nie decyduje wysokość szkody. Szkoda może stanowić jedynie element pomocniczy w kwalifikacji naruszenia obowiązków pracowniczych, jako ciężkiego (analog. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2019r., II PK 321/17, LEX nr 2642805).

W tych okolicznościach w ocenie Sądu, wykorzystanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem, poprzez: reprezentowanie w dniu 6 listopada 2015 r.,
w trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
w W. na sprawie sądowej z powództwa E. B., świadczenie pracy - wykonywanie obowiązków w sytuacji wyznaczenia zastępstwa na czas jej choroby, a ponadto zaciągnięcie zobowiązania finansowego na rzecz E. B. w kwocie 5.224,04 zł tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, płatne do 31.12.2015 r., bez uzgodnienia z Wójtem Gminy W. i bez zabezpieczenia środków finansowych w planie finansowym GOPS w W., stanowiło ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych przez I. C. (1).

Sąd Rejonowy wskazał, że w użytym w art. 52 § 1 pkt 1 k.p. pojęciu „ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych”:, mieszczą się trzy elementy. Są to: 1) bezprawność zachowania pracownika (naruszenie podstawowego obowiązku pracowniczego), 2) naruszenie albo zagrożenie interesów pracodawcy, 3) zawinienie obejmujące zarówno winę umyślną, jak i rażące niedbalstwo, które muszą wystąpić łącznie. Wszystkie te elementy w ocenie Sądu zostały spełnione w przypadku powódki.
Ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych w rozumieniu art. 52 § 1 pkt 1 k.p. musi być spowodowane przez pracownika świadomie,
w sposób przez niego zawiniony i stanowić zagrożenie dla interesów pracodawcy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 listopada 2005 r., II APa 103/04, Apel.-W-wa 2007/1/96), zaś rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 k.p., jako nadzwyczajny sposób rozwiązania stosunku pracy, powinno być stosowane przez pracodawcę wyjątkowo
i z ostrożnością oraz musi być uzasadnione szczególnymi okolicznościami, które w zakresie winy pracownika polegają na jego złej woli lub rażącym niedbalstwie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2005 r., II PK 305/04. M. P. Pr.-wkł. 2005/12/16).
Sama bezprawność zachowania pracownika nie wystarcza do przydania naruszeniu obowiązku pracowniczego charakteru ciężkiego. Według poglądów judykatury, do spełnienia tego warunku niezbędny jest znaczny stopień winy pracownika - wina umyślna lub rażące niedbalstwo (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 1999 r., I PKN 169/99, OSNAPiUS 2000, Nr 20, poz. 746, czy też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2005r., II PK 305/04, Monitor Prawa Pracy 2005, Nr 12, poz. 16). O istnieniu tej winy wnioskuje się przy tym na podstawie całokształtu okoliczności związanych
z zachowaniem pracownika. W doktrynie przyjmuje się, że jeżeli sprawca przewiduje wystąpienie szkodliwego skutku i celowo do niego zmierza lub co najmniej się nań godzi, można mu przypisać winę umyślną. Jeżeli natomiast przewiduje możliwość nastąpienia szkodliwego skutku, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć, lub też, gdy nie przewiduje możliwości jego wystąpienia, choć może i powinien go przewidzieć, jego postępowaniu można przypisać winę nieumyślną w postaci lekkomyślności - w pierwszej sytuacji i niedbalstwa - w drugim wypadku.
Rażące niedbalstwo mieszczące się - obok winy umyślnej - w pojęciu ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych jest wyższym od niedbalstwa stopniem winy nieumyślnej. Niedbalstwo określa się, jako niedołożenie należytej staranności, ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (art. 355 § 1 k.c.). Przez rażące niedbalstwo rozumie się natomiast niezachowanie minimalnych (elementarnych) zasad prawidłowego zachowania się w danej sytuacji. O przypisaniu pewnej osobie winy w tej postaci decyduje zatem zachowanie się przez nią w określonej sytuacji w sposób odbiegający
od miernika staranności minimalnej. W postanowieniu z dnia 7 października 2020 r.,
II PK 134/19, LEX nr 3073113, Sąd Najwyższy przyjął, iż rażący charakter przejawia się w wyjątkowo lekceważącym stosunku pracownika do jego obowiązków.
Rażące niedbalstwo, jako element ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.), jest postacią winy nieumyślnej, której nasilenie wyraża się w całkowitym ignorowaniu przez pracownika następstw jego działania, jeżeli rodzaj wykonywanych obowiązków lub zajmowane stanowisko nakazują szczególną przezorność i ostrożność w działaniu.

W myśl wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2008 r., II PK 162/07, OSNP 2009/7-8/98, bezprawność zachowania nie uzasadnia rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p., jeżeli stosunek psychiczny pracownika do skutków postępowania, określony jego świadomością, nie wskazuje ani na winę umyślną,
ani na rażące niedbalstwo.

Postanowieniem z dnia 21 maja 2019 r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych: psychiatry i medycyny pracy na okoliczność ustalenia, czy stan psychiczny I. C. (1) w okresie od 8 września 2015 r. do 6 listopada 2015 r. pozwalał jej na racjonalną i świadomą ocenę sytuacji, szczególnie udział w rozprawie sądowej w dniu 6 listopada 2015 r. oraz czy jej udział w tej rozprawie był sprzeczny
z zaleceniami lekarskimi.

W opinii z dnia 17 października 2019 r., po zapoznaniu się z aktami sprawy, dokumentacją medyczną i osobistym badaniu opiniowanej, biegła sądowa lekarz psychiatra-A. N. wskazała, iż stan zdrowia powódki umożliwiał jej racjonalną
i świadomą ocenę sytuacji. Nie występowały objawy zaburzeń świadomości, ani zaburzeń pamięci, czy uwagi. W listopadzie 2015 r. I. C. (1) odczuwała poprawę stanu psychicznego, a leki, które zażywała, nie wpływają na funkcje poznawcze/intelektualne.
Nie było przeciwskazań lekarskich do uczestniczenia w rozprawie, jednakże czasowa niezdolność do pracy, dotyczy niemożności wykonywania pracy zawodowej. Z kolei biegły lekarz sądowy z zakresu medycyny pracy - A. M., w opinii z dnia 27 listopada 2019 r. rozpoznała u powódki epizod depresji stopnia umiarkowanego w wywiadzie.
Podała, że leczenie farmakologiczne, zalecone przez psychiatrę, nie wpłynęło na racjonalną
i świadomą ocenę sytuacji przez I. C. (1) oraz nie stanowiło przeciwskazań do udziału w rozprawie.

Żadna ze stron nie złożyła zarzutów do opinii biegłych sądowych. Opinie te w ocenie Sądu są wiarygodne i obiektywne oraz zostały sporządzone zgodnie ze wskazaniami wiedzy specjalistycznej, w oparciu o analizę dokumentacji medycznej i stanu zdrowia powódki. Oceniając z tego punktu widzenia zachowanie I. C. (1) Sąd uznał, że jej działaniu można przypisać rażące niedbalstwo. Zasadność przypisania powódce zarzutu
z art. 52 § 1 pkt 1 k.p. nie budzi zatem wątpliwości. W art. 100 § 2 Kodeksu pracy, ustawodawca wskazał najważniejsze obowiązki, które ciążą na pracowniku niezależnie od podstawy nawiązania stosunku pracy i rodzaju wykonywanej pracy. Pracownik jest obowiązany w szczególności, m. in.: przestrzegać przepisów, dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego (art. 100 § 2 pkt 3, 4 i 6 k.p.).

By uznać, iż rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia jest uzasadnione wystarczy, by choć jedna z przyczyn wskazanych przez pracodawcę była prawdziwa
i uzasadniała ustanie stosunku pracy w tym szczególnym trybie. W niniejszej sprawie, trzy z przyczyn rozwiązania stosunku pracy, wskazane we wcześniejszej treści uzasadnienia i poddane ocenie, zostały uznane przez Sąd za prawdziwe. Każda z nich wskazana z osobna,
także uzasadniałaby natychmiastowe zwolnienie pracownika z pracy. W oświadczeniu
o rozwiązaniu stosunku pracy pracodawca może wskazać dwie lub więcej podstaw rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia; będzie ono zasadne i legalne, jeżeli okoliczności zachodzące w sprawie spełniają przesłanki choćby jednej z nich (wyrok Sądu Najwyższego
z 25 maja 2016r., II PK 126/15).

Pozwany rozwiązał umowę o pracę z I. C. (1) z uzasadnionych merytorycznie przyczyn, jednakże z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2019r., poz. 263). Treść art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o związkach zawodowych wskazuje, iż pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy
z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej
za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy - z wyjątkiem, gdy dopuszczają to odrębne przepisy. Przepis ten chroni bowiem pracownika bez względu na to, czy dopuścił się on naruszeń pozostających w związku z jego obowiązkami, czy też nie. Wyłącznym warunkiem przezwyciężenia zakazu rozwiązywania stosunku pracy jest zgoda zakładowej organizacji związkowej na zakończenie zatrudnienia.

Sąd Rejonowy wskazał, że w świetle art. 56 Kodeksu pracy pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie, przy czym przepisy art. 45 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

Powódka wybrała żądanie przywrócenia do pracy i powiązane z nim roszczenie
o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy (art. 57 § 2 Kp), Sąd uznał jednak za zasadne orzeczenie o odszkodowaniu, jednocześnie nie decydując o oddaleniu powództwa w żadnej części, w myśl bowiem uchwały Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 1999r.,
III ZP 34/98, OSNP 2000/2/44, OSNP-wkl. 1999/7/1, Prok. i Pr.-wkl. 199 ⁹/5/46, Prok. i Pr.-wkl. 2000/2/28, Biul.SN 1999/2/2, M. Prawn. 1999/4/8, Pr. Pracy 1999/6/35, dopuszczalna jest apelacja powoda od wyroku, w którym sąd pierwszej instancji na podstawie art. 477 ¹ k.p.c. w związku z art. 8 k.p. i art. 56 k.p. zasądził odszkodowanie w miejsce żądanego przywrócenia do pracy i nie oddalił powództwa w żadnym zakresie.

Rozpoznający roszczenie o przywrócenie do pracy sąd pracy może z urzędu uwzględnić roszczenie alternatywne (o odszkodowanie) nie tylko wtedy, gdy stwierdzi niecelowość przywrócenia (art. 45 § 2 k.p. w związku z art. 56 § 2 k.p.), ale także wówczas, gdy stwierdzi niezasadność wybranego roszczenia, co oznacza jego sprzeczność z zasadami współżycia społecznego (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 20 marca 2018r.,
LEX nr 2508166). Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2020r.,
II PK 5/19, LEX nr 3071520, skorzystanie z uprawnienia, polegającego na uwzględnieniu, na podstawie art. 477 ¹ k.p.c. roszczenia o odszkodowanie zamiast roszczenia o przywrócenie
do pracy (art. 45 § 2 Kp), zgłoszonego przez pracownika objętego ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy z art. 32 u.z.z., wymaga przez orzekający w sprawie sąd wskazania, jakie konkretnie prawo podmiotowe zostało naruszone i dlaczego czynienie użytku z tego prawa polega na sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, czy ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (bądź i z zasadami współżycia społecznego
i ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa) oraz jakie zasady współżycia społecznego (społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa) zostały pogwałcone.

Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że zachodzą podstawy do stosowania
art. 32 ustawy o związkach zawodowych w związku z art. 8 k.p. uznając, że połączenie międzyzakładowej organizacji związkowej - działającej u pozwanego - z (...) Federacją (...), uchwalą tej ostatniej z dnia
13 listopada 2015r. nr 7/15, która weszła w życie z dniem podjęcia, z mocą obowiązywania od dnia 1 listopada 2015 r., miało przede wszystkim na celu objęcie ochroną związkową I. C. (1), w szczególności przy uwzględnieniu, że liczebność (...) Związku Zawodowego (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R. w W. była zmienna i wynosiła 10 członków,
czyli minimalną, zastrzeżoną przez ustawę ilość, w której mieściła się i powódka, jak i tego,
iż już od lutego 2015 r. Wójt Gminy W. wysuwał wobec I. C. (1) liczne uwagi, co do jakości wykonywanej przez nią pracy i prawidłowości podejmowanych decyzji, m. in.:
w zakresie nieprawidłowego powadzenia gospodarki finansowej i rachunkowości, w związku
z czym zarządził w ramach nadzoru kontrolę GOPS w W., zatrudnienia 3 pracowników bez zgody Wójta i mimo wiedzy, że w planie finansowym brak jest środków na ich wynagrodzenia, niezasadnego zwolnieniu pracownika, które skutkowało orzeczeniem Sądu
o przywróceniu go do pracy i przyznaniu 8.590,80 zł tytułem wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy, braku odpowiedzialności za powierzonych pracowników poprzez dopuszczenie ich do pracy bez badań lekarskich i przeszkolenia w zakresie bhp, stwierdzonych przez Państwową Inspekcję Pracy oraz skarg na niewłaściwą obsługę interesantów i podopiecznych GOPS, których zasadność została potwierdzona uchwałami Rady Gminy W.. Stwierdzone uchybienia, skutkowały ze strony Wójta Gminy rozmowami
z powódką, wyjaśnieniami, że zajmując kierownicze stanowisko, jest też pracodawcą dla grona osób, którymi zawiaduje, a wymogi stawiane wobec niej, jako kierownika, są zdecydowanie ostrzejsze i dalej idące niż wobec szeregowego pracownika, jak i uprzedzeniami w przypadku kolejnych naruszeń o konsekwencjach, w tym w postaci rozwiązania umowy o pracę. Powyższe sytuacje mogły powodować u I. C. (1) przeświadczenie, że może zostać zwolniona z pracy. Nie można także nie zauważyć, że korzystanie ze zwolnienia lekarskiego nie przeszkodziło powódce w prowadzeniu aktywnej działalności zmierzającej do utworzenia na terenie zakładu pracy związku zawodowego, w skład komitetu założycielskiego którego weszła, czy też zbieżności czasowej pomiędzy: 1) udziałem I. C. (1) w rozprawie sądowej w dniu 6 listopada 2015 r., który stał się główną przyczyną podjęcia przez Wójta Gminy W. decyzji o rozwiązaniu z nią stosunku pracy, 2) podjęciem w dniu
13 listopada 2015 r. uchwały o połączeniu (...) Związku Zawodowego (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego PowiatuR. w W. z (...) Federacją (...), z mocą obowiązywania od 1 listopada 2015 r. i 3) podjęciem w dniu
16 listopada 2015 r. uchwały zarządu w/w Federacji o objęciu powódki szczególną ochroną, przewidzianą w art. 32 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych.

Nawet legalny i dokonany w dobrej wierze przez członków związku wybór pracownika do zarządu organizacji związkowej nie przekreśla możliwości oceny, że zamiarem pracownika było uzyskanie statusu chroniącego go przed rozwiązaniem stosunku pracy, a w rezultacie, że wykreował dla siebie prawo podmiotowe (ze swej istoty służące ochronie ogółu pracowników), które w zamyśle miało posłużyć ochronie jego własnych interesów. Działanie takie jest nieuczciwe i nieetyczne szczególnie w sytuacji, gdy towarzyszy temu zatajenie przed wyborcami zapowiedzianego przez pracodawcę rychłego rozwiązania stosunku pracy (analog. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2016r.,
II PK 309/14, LEX nr 1974077, M. P. Pr. 2016/5/255-257,

Choć w przeważającej części nie można wszystkich zachowań, wskazanych w uzasadnieniu pisma o rozwiązaniu umowy o pracę zakwalifikować, jako ciężkich naruszeń obowiązków, to jednak przy uwzględnieniu, jakiego rodzaju pracownikiem była I. C. (1), skala, rodzaj i ciągłość tych nagannych zdarzeń w ocenie Sądu skutkuje negatywną oceną czynienia użytku z przysługującego jej prawa. Nie można bowiem pominąć, że pracowała ona na kierowniczym stanowisku, a zatem w swych działaniach w żadnym wypadku nie mogła naruszać rażąco prawa, prowadzić postępowań niezgodnie z procedurami, ryzykując doprowadzeniem do ich nieważności, narażając budżet Gminy na straty, bądź w taki sposób,
by spotykało się to ze skargami i wątpliwościami ze strony organu nadzorującego, pracowników i interesantów GOPS, co do jej kompetencji kierowniczych. Powyższe zachowania powódki, w konkretnych okolicznościach przedmiotowej sprawy, zostały zakwalifikowane jako ewidentne i liczne naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych i doprowadziły - w ocenie Sądu - do uznania, że przywrócenie do pracy stanowi nadużycie prawa.

Sąd Rejonowy podał, że specyfika spraw pracowniczych opiera się także na tak zwanych roszczeniach alternatywnych, czego wyrazem jest brzmienie art. 56 § 2 k.p. oraz
art. 477 ¹ k.p.c. W pierwszym z wymienionych przypadków, Sąd może nie uwzględnić żądania pracownika zmierzającego do zachowania zatrudnienia (uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy), jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe. Wówczas sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

Z kolei art. 477' k.p.c., zakłada możliwość orzeczenia z urzędu o innym roszczeniu alternatywnym, gdy zgłoszone roszczenie okaże się nieuzasadnione. W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, że pracodawca rozwiązujący stosunek pracy z pracownikiem podlegającym szczególnej ochronie, powinien dołożyć najwyższej staranności w przestrzeganiu norm prawnych regulujących sposób rozwiązania umowy o pracę.
Wynika to ze specjalnej, przyznanej przez przepisy prawa pracy, a uzasadnionej między innymi wykonywaną funkcją społeczną, pozycji pracowników szczególnie chronionych.
W judykaturze i orzecznictwie (por. uchwala Sądu Najwyższego z dnia 30 marca 1994r.,
I PZP 40/93, OSNC 1994 Nr 112, poz. 230) przyjmuje się, że funkcją ustanowionego w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych zakazu rozwiązywania umów o pracę ze wskazanymi w tym przepisie kategoriami pracowników, jest zapewnienie związkowi zawodowemu rzeczywistej niezależności od pracodawcy oraz stworzenie realnych możliwości aktywnego działania na rzecz i w interesie pracowników, co zazwyczaj stawia
ich reprezentanta w pozycji konfrontacyjnej w stosunku do pracodawcy. Pracownicy ci są bowiem bezpośrednio narażeni na konflikty z pracodawcą, a w konsekwencji na działania zmierzające do ograniczenia ich aktywności w obronie interesów i praw pracowniczych,
w tym na niebezpieczeństwo utraty zatrudnienia ze względu na ich działalność związkową. Dlatego aktywność związkowa stanowi kryterium uzasadniające szerszy zakres ochrony trwałości stosunku pracy podmiotów określonych w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych (por. wyroki Trybunału Konstytucyjnego: z dnia 7 kwietnia 2003r., P 7/02, OTK-A 2003 Nr 4, poz. 29, z dnia 12 lipca 2010r., P 4/10, OTK-A 2010 Nr 6, poz. 58).

W ocenie Sądu Rejonowego ustalone w sprawie fakty przeczą z jednej strony,
by zastosować wyjątkowe rozwiązanie, które uzasadnia oddalenie żądań pracownika
w całości, z drugiej zaś - stwierdzone naruszenia sprzeciwiają się restytucji zatrudnienia. Materiał dowodowy zebrany w sprawie wskazuje, że I. C. (1) miała świadomości swojego nieprawidłowego postępowania, nie tylko jako pracownik - kierownik jednostki budżetowej, ale również, jako podwładna i współpracownik. Ponadto, w ocenie Sądu, jedyną
i rzeczywistą przyczyną wypowiedzenia jej umowy o pracę, były merytoryczne zastrzeżenia pracodawcy do sposobu realizacji przez nią obowiązków służbowych, które prowadziły do uznania, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z tych przyczyn było uzasadnione. Przy uwzględnieniu, że powódka była pracownikiem sfery budżetowej oraz skali (rozmiaru), rodzaju i ciągłości nieprawidłowych zachowań i zdarzeń, Sąd Rejonowy stwierdził, że skutkuje to negatywną oceną z punktu widzenia przysługujących jej praw. Ocena, czy naruszenie obowiązku jest ciężkie, powinna uwzględniać stopień winy pracownika oraz zagrożenie lub naruszenie interesów pracodawcy. Należy jednak dokonać jej, mając na uwadze ogół okoliczności istotnych dla sprawdzenia stosunku pracownika do obowiązków służbowych,
a nie jednorazowego zachowania. Tym samym, uzasadniona jest ocena niecelowości przywrócenia pracownika do pracy ze względu na usprawiedliwioną i definitywną utratę zaufania, które jest niezbędne do przywrócenia na poprzednio zajmowane stanowisko pracy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2019r., I PK 239/17, LEX nr 2618476).

W razie istnienia rzeczywistych, konkretnych i w pełni usprawiedliwionych przyczyn rozwiązania stosunku pracy, niepozostających w związku z ratio legis określonej w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych szczególnej ochrony stosunku pracy działaczy związkowych, tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie, domaganie się przywrócenia do pracy może
w szczególnych sytuacjach faktycznych pozostawać w sprzeczności ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem takiej szczególnej ochrony prawnej (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2017r., II PK 295/16, LEX nr 2426550).

Co do zasady, zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie Sądu Najwyższego
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2019r., II PK 305/17, LEX nr 2633100), przyjmowana jest dopuszczalność oddalenia roszczenia chronionego działacza związkowego, którego umowa o pracę została wypowiedziana lub rozwiązana bez uzyskania zgody zarządu organizacji związkowej. Od dawna twierdzi się bowiem, że intencją ustawodawcy jest,
aby ochrona ta nie wykraczała poza rzeczowo uzasadnioną potrzebę i nie przeradzała się w postać nieusprawiedliwionego społecznie i gospodarczo przywileju (W. Sanetra: Dylematy ochrony działaczy związkowych przed zwolnieniem z pracy, PiZS 1993 nr 3, s. 33).
Także w wielu orzeczeniach Sąd Najwyższy przyjmował, ze działalność związkowa nie może być pretekstem do nieuzasadnionego uprzywilejowania pracownika w sferach niedotyczących sprawowania tej funkcji (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2003r.,
I PK 616/02, Pr. Pracy 2004 nr 6, s. 34). Wynika więc z tego, że prawo działacza związkowego do ochrony trwałości stosunku pracy nie ma charakteru bezwzględnego.
Jego roszczenie o przywrócenie do pracy nie powinno być uwzględniane automatycznie bez zbadania okoliczności konkretnego przypadku, a przede wszystkim przyczyn zwolnienia
(M. M.: Nadużycie prawa ochrony trwałości stosunku pracy działacza związkowego,
(w]: Związkowe przedstawicielstwo pracowników zakładu pracy, red. Z. Hajn, LEX Wolters Kluwer business, Warszawa 2012, s. 554).

Stan faktyczny rozpoznawanej sprawy nie budził wątpliwości Sądu Rejonowego. Kwestionowane przez pracodawcę zachowania I. C. (1) zostały udowodnione,
a dokonana przez pozwanego ich ocena, z perspektywy podstawowych obowiązków pracowniczych, zasadna.

Wskazano, że zastosowanie art. 8 k.p. mieści się w granicach swobodnego uznania sędziowskiego. Treść klauzuli generalnej zawartej w tym przepisie ujęta jest przedmiotowo,
a nie podmiotowo. Nie kształtuje ona praw podmiotowych, nie zmienia i nie modyfikuje praw, jakie wynikają z innych przepisów prawa. Przepis ten upoważnia sąd do oceny, w jakim zakresie, w konkretnym stanie faktycznym, działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie jego prawa i nie korzysta z ochrony prawnej (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 lipca 2009r., I PK 48/09, LEX nr 529757, z dnia 24 listopada 2010 r.,
I PK 78/10, LEX nr 725005, z dnia 12 stycznia 2011 r., II PK 89/10, LEX nr 737386,
z dnia 2 października 2012 r., II PK 56/12, LEX nr 1243024). Stosowanie art. 8 k.p. pozostaje zatem w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności konkretnej sprawy
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2003r., I PK 558/02, OSNP 2004
Nr 16, poz. 283).

Zgodnie z art. 58 Kodeksu pracy odszkodowanie, o którym mowa w art. 56, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia
u danego pracodawcy i wynosi: 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej
niż 6 miesięcy, 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy i 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata (art. 36 § 1 k.p. w brzmieniu obowiązującym w chwili wniesienia pozwu).

U powódki okres wypowiedzenia wynosiłby 3 miesiące, z uwagi na ponad 3 letni okres jej zatrudnienia u pozwanego. Wyliczając wysokość odszkodowania, Sąd Rejonowy uwzględnił treść § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996r.
w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 1996r., Nr 62, poz. 289), zgodnie z którym, zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop stosuje się także w celu obliczenia odszkodowania przysługującego pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z naruszeniem przepisów prawa pracy (art. 47 ^{( 1)}, 50 § 1 i 4 oraz art. 58 i 60 Kodeksu pracy). Średnie miesięczne wynagrodzenie za pracę I. C. (1) obliczone, jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, stanowiło kwotę 3.900 zł. Wysokość odszkodowania wynosi więc - 3 miesiące x 3.900 zł = 11.700 zł. Dlatego też, na podstawie art. 56 Kodeksu pracy w związku z art. 58 Kodeksu pracy Sąd orzekł, jak w pkt I wyroku. Odsetki przyznano na podstawie art. 481 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p. oznaczając, jako początek ich biegu, dzień doręczenia pracodawcy odpisu pozwu, tj. 8 lutego 2016 r.

W oparciu o treść art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2020r., poz. 755), wskazano, że powódka nie miała obowiązku uiszczenia opłaty stosunkowej od pozwu w kwocie 585 zł (11.700 z1 x 5%) i w związku z tym Sąd postanowił, jak w pkt II orzeczenia.

Rygor natychmiastowej wykonalności nadano w oparciu o art. 477 ² § 1 k.p.c.
(pkt III wyroku).

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w W. zaskarżając go w całości, zarzucając mu:

1. naruszenie prawa materialnego, tj.:

a) art. 52 § 3 k.p. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji przyjęcie, że w dacie rozwiązania umowy o pracę z powódką nie upłynął termin do wyrażenia, bądź nie wyrażenia zgody na rozwiązanie z powódką umowy o pracę przez organizacje związkowe reprezentujące powódkę,

b) art. 32 ust. 1 ¹ ustawy z dnia 23 maja 1993 roku o związkach zawodowych poprzez jego zastosowanie, w sytuacji gdy w dacie złożenia zarządom organizacji związkowych przez Wójta Gminy W. pisemnego zawiadomienia o zamiarze rozwiązania umowy o pracę
z powódką, przepis ten nie obowiązywał,

c) art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych (w brzmieniu obowiązującym w dacie rozwiązania z powódką umowy o pracę) poprzez przyjęcie, że powódka jako działacz związkowy korzystała z ochrony udzielonej przez (...) Federację (...);

2. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 k.p.c. polegające na naruszeniu zasady swobodnej oceny materiału dowodowego poprzez jednostronną i wybiorczą jego ocenę, skutkującą uznaniem, że powódka korzysta z ochrony, o której mowa w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych;

3. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, poprzez uznanie, że powódka w dacie zwolnienia z pracy korzystała z ochrony, o której mowa w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji, przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego

Apelację wniosła także sama powódka I. C. (1) zaskarżając wyrok w całości
i zarzuciła naruszenie:

- art. 52 § 1 pkt 1 k.p. poprzez bezpodstawne przyjęcie, że zaistniały podstawy do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia mimo braku po jej stronie jakiegokolwiek ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych,

- art. 3 ¹ § 1 k.p. poprzez bezpodstawne uznanie, że zawierając ugodę z E. B. na rozprawie w dniu 6 listopada 2015 r., wykroczyła poza zakres pełnomocnictwa wójta do występowania w imieniu gminy, podczas gdy jej umocowanie do reprezentowania Pracodawcy w sprawie pracowniczej istniało niezależnie, wynikając (z mocy prawa) wprost
z pozostawania kierownikiem tj. osobą zarządzającą Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w W.,

- art. 56 § 1 k.p. poprzez bezpodstawne nieuwzględnienie roszczenia pracownika o przywrócenie do pracy mimo stwierdzonego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie,

- art. 45 § 2 i 3 k.p. stosowanych odpowiednio na podstawie art. 56 § 2 k.p. poprzez bezpodstawne nieuwzględnienie roszczenia pracownika podlegającego szczególnej ochronie o przywrócenie do pracy i zasądzenie w to miejsce odszkodowania, mimo niewystąpienia przyczyn określonych w art. 41 ¹ k.p.,

- art. 57 § 2 k.p. poprzez bezpodstawną odmowę zasądzenia na rzecz pracownika wynagrodzenia za cały okres pozostawania bez pracy mimo przysługiwania takiego uprawnienia wobec szczególnej ochrony stosunku pracy,

- art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych poprzez faktyczne pozbawienie jej ochrony przewidzianej w tym przepisie i aprobatę rozwiązania urnowy o pracę na czas nieokreślony bez obligatoryjnie wymaganej zgody zarządu organizacji związkowej,

- art. 8 k.p. poprzez bezpodstawne przyjęcie, że przysługiwanie jej tzw. ochrony związkowej na zasadach art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych stanowiło naruszenie zasad współżycia społecznego i nie podlegało ochronie,

- art. 325 k.p.c. poprzez nierozstrzygnięcie przez Sąd Rejonowy w sentencji wyroku
o wszystkich jej żądaniach, w szczególności co do przywrócenia jej do pracy oraz zasądzenia wynagrodzenia za cały okres pozostawania bez pracy,

- art. 477 ¹ k.p.c. poprzez bezpodstawne uwzględnienie przez Sąd z urzędu roszczenia alternatywnego (o odszkodowanie) mimo, że wybrane oraz zgłoszone przez nią roszczenia (przywrócenie do pracy oraz wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy), pozostawały w pełni uzasadnione,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów i dokonanie jej
w sposób dowolny, oderwany od zasad doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania, co polegało m.in. na uznaniu przez Sąd I instancji, że: dopuściła się jakiegokolwiek ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków, podczas gdy w jej zachowaniu nie sposób dopatrzeć się w najmniejszym stopniu złej woli lub niedbalstwa, a wręcz przeciwnie – działania zawsze w interesie swojego Pracodawcy, - założenie przez 10 pracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. związku zawodowego na kilka miesięcy (sierpień 2015 r.) przed rozwiązaniem z nią umowy o pracę (grudzień 2015 r.) miało być podyktowane intencją instrumentalnego zapewnienia ochrony jej stosunku pracy, podczas gdy związek zawodowy powstał dla zupełnie innych celów, podejmując m.in. szereg rzeczywistych i istotnych z punktu widzenia pracowników aktywności, w tym prowadząc akcję protestacyjną w kierunku uzyskania poprawy warunków pracy w GOPS.

Wniosła o zmianę skarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości tj.:

a)  przywrócenie jej do pracy w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w W. na poprzednich warunkach,

b)  zasądzenie od Pozwanego na jej rzecz wynagrodzenia za cały okres pozostawania bez pracy w miesięcznej wysokości wynoszącej 3.900 zł, przy czym wartość w/wym. świadczenia okresowego na dzień złożenia apelacji obejmuje kwotę 257.400 zł (za 66 miesięcy t.j. od grudnia 2015 r. do czerwca 2021 r.),

c)  zasądzenie od Pozwanego na jej rzecz kosztów procesu za obie instancje, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

d)  oraz ewentualnie w dalszej kolejności - w razie nieuwzględnienia roszczeń
z pkt. a) - b) – o zasądzenie od Pozwanego na jej rzecz odszkodowania o równowartości wynagrodzenia za cały okres pozostawania bez pracy przy miesięcznej wysokości wynoszącej 3.900 zł, które kwotowo na dzień złożenia apelacji obejmuje 257.400 zł (za okres 66 miesięcy - od grudnia 2015 r. do czerwca 2021 r.),

ewentualnie o uchylenie skarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zdaniem Sądu Okręgowego prawidłowe rozstrzygnięcie każdej sprawy uzależnione jest od spełnienia przez Sąd dwóch obowiązków procesowych, tj. przeprowadzenia postępowania dowodowego w sposób określony przepisami procesowymi oraz dokonania wszechstronnej oceny całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej.
Przy czym rozstrzygnięcie to winno również znajdować oparcie w przepisach prawa materialnego adekwatnych do poczynionych ustaleń faktycznych. Rozpoznanie zarzutów apelacji winno w pierwszej kolejności dotyczyć zarzutów naruszenia prawa procesowego oraz tych, odnoszących się do ustaleń faktycznych w sprawie, albowiem jedynie w niewadliwie ustalonym stanie faktycznym możliwa jest ocena stosowania przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego.

Zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Oznacza to, że ustalone w toku postępowania fakty powinny być brane pod uwagę przy ocenie dowodów, natomiast tok rozumowania sądu, wskazujący na sposób rozpatrywania kwestii dowodowych powinien znaleźć odzwierciedlenie w motywach wyroku. Przepis ten stanowi wyraz zasady swobodnej oceny dowodów, którą rozumie się jako wybór, co do określonych środków dowodowych oraz sposobu ich przeprowadzenia. Ramy swobodnej oceny dowodów są wyznaczone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc i wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r.,
II UKN 685/98). Zarzut przekroczenia swobodnej oceny dowodów, skutkującej błędnymi ustaleniami faktycznymi, może być skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykaże przekroczenie swobody sędziowskiej w zakresie powyższych kryteriów (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2015r., I ACa 1501/14).

Odnosząc się do apelacji pozwanego Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. podnieść należy, że co prawda jest ona częściowo zasadna, jednakże nie skutkuje zmianą orzeczenia wydanego przez Sąd Rejonowy.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Wójt Gminy W. w listopadzie 2015 roku otrzymał pismo Zarządu (...) Federacji (...), iż I. C. (1) jako członek Federacji (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R. korzysta z ochrony przewidzianej w art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych.

Sąd I instancji prawidłowo uznał, że w sytuacji powódki, której stosunek pracy podlegał szczególnej ochronie z tytułu bycia członkiem w/w organizacji związkowej, pracodawca nie uzyskał wymaganej na zasadzie art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych uprzedniej zgody na rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.

O ile należy zgodzić się z okolicznością, że przepisy art. 32 ust. 1 ¹ i 1 ² ustawy o związkach zawodowych, w tym terminy oraz tzw. domniemanie milczącej zgody – wprowadzono na mocy ustawy z dnia 5 lipca 2018 roku o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2018.1608), to wskazać należy, że artykuł
32 obowiązujący w dacie rozwiązania z powódką umowy o pracę (Dz.U.2015.1881)
nie precyzował terminu, w którym związek zawodowy powinien wyrazić zgodę na wypowiedzenie lub rozwiązanie stosunku prawnego z działaczem albo na jednostronną zmianę warunków pracy lub wynagrodzenia na jego niekorzyść. Zgoda właściwego organu organizacji związkowej powinna mieć charakter uprzedni, co oznacza, że powinna zostać wyrażona przed złożeniem przez pracodawcę oświadczenia woli. Tym samym też, pracodawca wiedząc
o szczególnej ochronie stosunku pracy powódki nie był uprawniony do złożenia oświadczenia
o jego rozwiązaniu, a czyniąc to naruszył przepisy prawa pracy.

Art. 52 § 3 kodeksu pracy i określony w nim 3-dniowy termin, na który powołuje się
w apelacji pozwany, odnosi się natomiast do zupełnie innej sytuacji tj. zajęcia niewiążącej opinii zakładowej organizacji związkowej (co dotyczyć może nie tylko członków związków zawodowych, ale również pracowników niezrzeszonych, jeżeli organizacja związkowa wyraziła zgodę na ich reprezentację), a nie wyrażenia obligatoryjnie wymaganej zgody na rozwiązanie stosunku pracy z chronionym działaczem związkowym, czyli osobą
w specyficznej, uprzywilejowanej sytuacji prawnej. Odpowiedzi związków zostały nadesłane 8 listopada 2015 roku i pozwany przed wręczeniem wypowiedzenia mógł dodatkowo upewnić się czy związki zajęły stanowisko tym bardziej, że maile wysłał w piątek po południu
tj. po godzinie 14.00.

Oceniając powyższe w dacie wówczas obowiązujących przepisów należy zwrócić uwagę na treść uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 listopada 2018 roku III PK 5/18 (LEX nr 2578230), w którym wskazano, że w myśl przepisu art. 52 § 3 k.p. pracodawca podejmuje decyzję w sprawie rozwiązania umowy po zasięgnięciu opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, którą zawiadamia o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy. W razie zastrzeżeń co do zasadności rozwiązania umowy zakładowa organizacja związkowa wyraża swoją opinię niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni. W przypadku powódki skarżący zobligowany był jednak uzyskać nie opinię, ale uchwałę zarządu organizacji związkowej, o czym stanowi art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, który nie określa terminu, w jakim zarząd organizacji związkowej powinien podjąć uchwałę o udzieleniu (lub nie) zgody na rozwiązanie umowy o pracę z działaczem związkowym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2014 r., II PK 38/14, LEX nr 1646022 z glosą aprobującą J. Żołynskiego i powołane tam orzeczenia). Zgoda taka musi być wyraźna, wyrażona kolegialnie i uprzednio. A zatem upływ terminu z art. 52 § 3 k.p. nie zastępuje zgody organizacji związkowej na rozwiązanie umowy o pracę
z pracownikiem szczególnie chronionym.

W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 1 stycznia 1994 roku, I PZP 54/93
(LEX nr 14980) wskazano zaś, że brak działania zarządu zakładowej organizacji związkowej zawiadomionego przez kierownika zakładu pracy o zamiarze rozwiązania umowy o pracę
w trybie art. 52 § 1 kodeksu pracy z pracownikiem, będącym członkiem komisji rewizyjnej tej organizacji związkowej, oznacza nieudzielenie zgody przewidzianej w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23.V.1991 o związkach zawodowych (Dz.U. nr 55, poz. 234).

W przedmiotowej materii należy zatem zwrócić uwagę na niezmiernie istotny fakt
o znaczeniu prawnym. Otóż milczenie zarządu związku zawodowego (brak podjęcia uchwały) nie upoważnia pracodawcy do dokonania rozwiązania umowy o pracę.
Nie ma tutaj zatem zastosowania argumentacja qui tacet, consentire videtur (kto milczy, ten zdaje się zezwalać). W efekcie niezajęcie stanowiska przez uprawniony organ związku związkowego nie może być kwalifikowane jako konkludentne wyrażenie zgody. Stanowisko takie wynika z wyżej powołanej uchwały Sądu Najwyższego.

Także kolejny zarzut strony pozwanej zmierzający do wykazania, że przepisy o ochronie stosunku pracy nie mogły mieć zastosowania do powódki jako kierownika GOPS w W. należy uznać za chybiony. Wskazać należy, że w sprawie z powództwa A. K. (1) i D. Z. przeciwko Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w W. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 października 2019 roku, sygn. akt III PK 153/18 (LEX nr 2729031) jednoznacznie wypowiedział się także o statusie powódki I. C. (1), stwierdzając o niedopuszczalności utożsamiania pojęcia pracodawcy z osobą wykonywującą za pracodawcę czynności z zakresu prawa pracy. Sąd Najwyższy wskazał, że nie sposób uznać, że kierownik ośrodka pomocy społecznej jest samodzielnym pracodawcą pracowników ośrodka, bowiem
to ośrodek jako gminna jednostka organizacyjna jest takim pracodawcą. W związku z powyższym uznał, że I. C. (1), jako kierownik pozwanego Ośrodka również posiadała prawo koalicji związkowej i mogła być brana pod uwagę przy ocenie spełnienia przesłanek prawidłowości założenia związku, o których mowa w art. 12 ust. 1 i 2 ustawy
o związkach zawodowych. Wobec tego, w ocenie Sądu Najwyższego, (...) Związek Zawodowy (...) Jednostek Samorządu Terytorialnego Powiatu R. został prawidłowo powołany do życia i mógł podejmować działania do jakich uprawnione są związki zawodowe, zaś jego członkowie podlegali ochronie związkowej.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd oddalił apelację pozwanego jako bezzasadną, o czym orzeczono w punkcie II. sentencji wyroku.

Odnosząc się do apelacji powódki należy stwierdzić, że również ona jest niezasadna.
W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że powódka była pracownikiem chronionym i pozwany dokonał wypowiedzenia bez konsultacji ze związkami, przy czym nastąpiło to z innych powodów niż wskazane przez Sąd Rejonowy, co zostało omówione przez Sąd powyżej. W pozostałym zakresie rozważania Sądu Rejonowego są prawidłowe.

Wbrew twierdzeniom apelującego Sąd pierwszej instancji w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dokonał prawidłowych ustaleń, z których wyciągnął właściwe wnioski prawne, a te w konsekwencji pozwoliły mu na wydanie prawidłowego rozstrzygnięcia. Stanowisko swoje z właściwą interpretacją powołanych przepisów należycie uzasadnił. Sąd Okręgowy akceptuje dokonane przez sąd pierwszej instancji ustalenia, jak
i ocenę prawną zawartą w motywach zaskarżonego wyroku, zatem nie zachodzi konieczność ich powtarzania.

Na wstępie rozważań należy stwierdzić, że wbrew zarzutom apelacji przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe dostarczyło wystarczającego materiału do dokonania ustaleń niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy oraz pozwoliło Sądowi pierwszej instancji na prawidłową ocenę wyników tego postępowania w w/w zakresie.
Ocena wiarygodności i mocy dowodów przeprowadzonych w sprawie została dokonana przez Sąd Rejonowy w sposób bezstronny, racjonalny, zgodnie z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, a więc w granicach zakreślonych przepisem art. 233 k.p.c.
Nie przekroczono przy tym zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w w/w artykule. Zgodnie z ugruntowanym poglądem zarzut naruszenia przepisu art. 233 k.p.c. wymaga w szczególności wskazania jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając
(zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008 roku, I ACa 180/08). Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego nie uwzględnia jednoznacznych, praktycznych związków przyczynowo - skutkowych to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Zdaniem Sądu Okręgowego przeprowadzona przez Sąd Rejonowy ocena dowodów jest prawidłowa i odpowiada powyższym kryteriom, apelacja zaś w żaden sposób nie wskazuje
w tym przedmiocie uchybień w rozumowaniu Sądu, które podważałyby prawidłowość dokonanej oceny, a jedynie stanowi polemikę z poczynionymi ustaleniami.

Podnoszone przez powódkę zarzuty dotyczące naruszenia art. 52 k.p., art. 3 ¹ k.p.,
art. 45 k.p., art. 32 o związkach zawodowych, art. 8 k.p. i art. 477 ¹ k.p.c. są chybione.
Zarzuty te były podnoszone w trakcie postępowania przed Sądem Rejonowym i Sąd w swoim uzasadnieniu w sposób szczegółowy odniósł się do podnoszonych w apelacji kwestii.
Wskazać należy, że żądanie powódki dotyczyło przywrócenia do pracy i wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy, a nie zasądzenia odszkodowania.

Odnośnie zarzutu art. 52 k.p. w ocenie Sądu Okręgowego jest on niezasadny.
Sąd I instancji prawidłowo przyjął i wskazał przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę, które były rzeczywiste i uzasadniały rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie. Wskazał które zachowania powódki stanowiły ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych – wykorzystanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem, świadczenie pracy i wykonywanie obowiązków w sytuacji wyznaczenia zastępstwa na czas choroby, zaciągnięcie zobowiązania finansowego na rzecz E. B. w kwocie 5.224,04 zł tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia,
bez uzgodnienia z Wójtem Gminy W. i bez zabezpieczenia środków finansowych w planie finansowym GOPS w W. i pod tym kontem dokonał oceny zawnioskowanych przez strony dowodów, których ocena zdaniem Sądu Okręgowego nie budzi zastrzeżeń. Odniósł się szczegółowo do uczestniczenia powódki w rozprawie w sprawie IV P 440/14 tutejszego Sądu, która miała miejsce w dniu 6 listopada 2015 roku i wskazał dlaczego naruszało ono interes pracodawcy oraz dlaczego w jego ocenie można powódce przypisać rażące niedbalstwo. Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż powódka nie była szeregowym pracownikiem GOPS, a jego Kierownikiem. Podkreślić należy fakt, iż powódka w sprawie niniejszej domagając się jako pracownik szczególnie chroniony przywrócenia do pracy i zasądzenia wynagrodzenia, sama w sprawie IV P 440/14 jako kierownik GOPS w W. rozwiązała z E. B. - członkiem Międzyzakładowej Komicji (...) i Urzędu Gminy w W. objętą szczególną ochroną związkową, bez zgody tej organizacji umowę o pracę bez wypowiedzenia w trybie dyscyplinarnym, czym spowodowała wytoczenie powództwa przez E. B. przed Sądem Pracy o przywrócenie jej do pracy i zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy - by potem dążyć do polubownego zakończenia sporu i przystać na wypłatę E. B. odszkodowania ze środków budżetowych.

Z bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego (por. wyrok z 16 marca 2017 r.,
II PK 14/16, OSNP 2018/4, poz. 45 i powołane w nim orzeczenia) dotyczącego niewłaściwego korzystania ze zwolnień lekarskich wynika, iż może ono być podstawą rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia, jeżeli według indywidualnej oceny wszystkich okoliczności sprawy ciężko zawinione zachowanie pracownika stanowi poważne naruszenie obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy (pracodawcy) polegające na naruszeniu lub zagrożeniu jego interesów. Zgodzić się przy tym należy z wyrokiem Sądu Najwyższego z 17 maja 2018 r., I PK 72/17 (LEX nr 2488706),
że wykonywanie przez pracownika pracy w okresie niezdolności do pracy (zwolnienia lekarskiego) tylko wyjątkowo może nie zostać uznane za uchybienie podstawowemu obowiązkowi pracowniczemu.

Mimo, iż rozwiązanie umowy o pracę było sprzeczne z prawem, bowiem pracodawca nie uzyskał wymaganej na zasadzie art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych uprzedniej zgody na rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, nie deprecjonowało to jednak zasadności zastosowanej przez Sąd pierwszej instancji instytucji oddalenia roszczenia
o przywrócenie do pracy na podstawie art. 8 k.p. w związku z art. 477 ¹ k.p.c. i zasądzenia w to miejsce odszkodowania (szeroko akceptowanego zarówno w orzecznictwie jak i piśmiennictwie). W judykaturze aprobuje się bowiem rozwiązanie, zgodnie z którym na podstawie art. 477 ¹ k.p.c. sąd może uwzględnić roszczenie o odszkodowanie zamiast roszczenia o przywrócenie do pracy (art. 56 k.p.) zgłoszone przez pracownika objętego ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy z art. 32 ustawy o związkach zawodowych wówczas, gdy roszczenie to okaże się nieuzasadnione ze względu na jego sprzeczność
ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Skorzystanie z tego uprawnienia wymaga zaś wskazania przez Sąd orzekający w sprawie, jakie konkretnie prawo podmiotowe zostało naruszone i dlaczego czynienie użytku z tego prawa polega na sprzeczności
z zasadami współżycia społecznego, czy ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (bądź i z zasadami współżycia społecznego i ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa) oraz jakie zasady współżycia społecznego (społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa) zostały pogwałcone.

W ocenie Sądu odwoławczego Sąd Rejonowy wskazując na treść art. 56 i 45 § 2 i 3 k.p. oraz art. 57 § 2 k.p. prawidłowo uznał za zasadne zasądzenie wyłącznie odszkodowania, na podstawie art. 477 ¹ k.p.c. w związku z art. 8 k.p. Pod tym kontem szczegółowo wskazał, dlaczego uwzględnił jedynie żądanie alternatywne biorąc pod uwagę skalę, rodzaj i ciągłość opisanych szczegółowo przez Sąd nieprawidłowych zachowań i zdarzeń skutkujących negatywną oceną z punktu widzenia przysługujących powódce praw, zachowań które dotyczyły wyłącznie merytorycznych zastrzeżeń pracodawcy do sposobu realizacji przez nią obowiązków służbowych.

Podnieść należy, że do powszechnych (występujących w każdym stosunku pracy) obowiązków o charakterze podstawowym zalicza się zgodnie, zarówno w doktrynie jak
i w orzecznictwie, obowiązki wymienione w art. 100 k.p. Jednym z nich jest sformułowany w art. 100 § 2 pkt 4 k.p. obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy. Dobro zakładu pracy jest przy tym pojmowane szeroko. Obejmuje nie tylko i nie tyle nawet interesy materialne pracodawcy (bo obowiązek ochrony mienia wymieniony został odrębnie), ale
i niematerialne. Z kolei również art. 100 § 1 pkt 6 k.p. jako podstawowy obowiązek wymienia przestrzeganie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Nadto uzasadnioną przyczyną rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę
w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. nie musi być jedynie zawinione uchybienie pracownicze wywołujące istotną szkodę majątkową w mieniu pracodawcy. Taką przyczyną może być także zawinione działanie pracownika powodujące zagrożenie interesów pracodawcy.

Zachowanie zaś powódki polegające na wykorzystaniu zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem, świadczeniu pracy i wykonywaniu obowiązków w sytuacji wyznaczenia zastępstwa na czas choroby, zaciągnięcie zobowiązania finansowego na rzecz E. B. w kwocie 5.224,04 zł tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, bez uzgodnienia z Wójtem Gminy W. i bez zabezpieczenia środków finansowych w planie finansowym GOPS w W. można było więc określić jako moralnie naganne, a przez to niezgodne z zasadami współżycia społecznego.

Odnośnie kolejnego zarzutu ponownie wskazać należy, iż Sąd Rejonowy
nie uwzględnił żądania powódki o przywrócenie do pracy, a jedynie zasądził odszkodowanie na podstawie art. 477 ¹ k.p.c., konsekwencją czego jest brak zasądzenia wynagrodzenia
za okres pozostawania bez pracy. Co prawda apelujący powoływał się na wyrok Sądu Najwyższego z 7 września 2018 roku, II PK 90/17, iż „Nie jest właściwa wykładnia art. 477 ¹ k.p.c. i art. 8 k.p. nieuwzględniająca szczególnej ochrony pracowników przed rozwiązaniem stosunku pracy”, to w tym miejscu wskazać należy, że oprócz orzeczeń przytoczonych
już przez Sąd Rejonowy również w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 września 2020 roku,
II PK 215/18 (opubl. OSNP 2021/8/89) wskazano, że Sąd pracy może uwzględnić roszczenie alternatywne w przypadku pracownika korzystającego ze szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy gdy można mu przypisać naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, które ma szczególny charakter i jest naganne (art. 477 ¹ k.p.c. w związku
z art. 8 k.p.).

Podstawę zasądzenia odszkodowania zamiast przywrócenia do pracy bez odpowiedniego żądania pracownika podlegającego szczególnej ochronie stanowi w tym wypadku art. 477 ¹ k.p.c., jeżeli roszczenie o przywrócenie okaże się nieuzasadnione lub nie może być uwzględnione z uwagi na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa.

Konstrukcja k.p. obejmuje bowiem przypadki, w których zachowanie określonego podmiotu spełnia formalnie wszystkie wymagania przewidziane przepisem prawa, natomiast z innych - pozaprawnych - względów (np. społecznych czy moralnych) zachowanie to nie zasługuje na ochronę prawną (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2011r.,
I PK 135/10, Monitor Prawa Pracy 2011 nr 9, s. 475-478 oraz postanowienie z dnia
20 czerwca 2011 r., I PK 43/11, LEX nr 1408141).

Mając na uwadze powyższe rozważania, na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd oddalił apelację powódki jako bezzasadną, o czym orzeczono w punkcie I. sentencji wyroku.

O kosztach Sąd odwoławczy orzekł na zasadzie art. 100 k.p.c., znosząc wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania przed Sądem II instancji. Sąd Okręgowy miał na uwadze, że obie strony wniosły apelacje i nie doprowadziły one do zmiany zaskarżonego wyroku.

Sędzia Paweł Oziębło

ZARZĄDZENIE

doręczyć odpis wyroku z uzasadnieniem pełnomocnikom stron.