Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie VII Pa 233/15 Sąd Okręgowy w Łodzi VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację pozwanej Wyższej Szkoły Zawodowej (...) w Ł. od wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 czerwca 2015 r. w sprawie sygn. akt X P 251/15 z powództwa A. K. o wynagrodzenie za pracę, ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, wydanie świadectwa pracy, sprostowanie świadectwa pracy.

W dniu 15 grudnia 2015 r. pozwany wniósł o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem w niniejszej sprawie.

W uzasadnieniu swego stanowiska podniósł, że pozwana nie zatrudnia profesjonalnego pełnomocnika i nie była należycie reprezentowana na rozprawie apelacyjnej z powodu choroby rektora oraz wykrycia takich okoliczności faktycznych i środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Skarżący podniósł, iż nie miał dostępu do akt osobowych pracownika, które zostały zwrócone dopiero 3 grudnia 2015 r., powyższe zaś uniemożliwiało właściwą obronę przed jej nie uzasadnionymi żądaniami. Ponadto wskazał, iż Rektor pozwanej nie ma przygotowania prawniczego i często choruje. Z uwagi na pobyt w szpitalu nie mógł reprezentować skarżącej w postępowaniu apelacyjnym – na dowód tego skarżący przedstawił kserokopię zaświadczenia wydanego przez lekarza sądowego. Ponadto skarżący podniósł, iż w dniu 22 października 2015 r. otrzymał Pismo Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departamentu Szkolnictwa Wyższego i Kontroli z którego wynika iż powódka była zatrudniona w Wyższej Szkole (...) od 1 października 2013 r. do 10 marca 2015 r. Jest to nowa okoliczność której skarżąca nie mogła powołać tymczasem ma ona ważkie znaczenie dla rozstrzygnięcia, gdyż w oparciu o system P. stanowiący ogólnopolski wykaz nauczycieli akademickich i pracowników naukowych potwierdza, iż A. K. została zaliczona do minimum kadrowego tej jednostki w związku z tym nie mogła jednocześnie zostać zaliczona do minimum kadrowego w skarżącej stąd decyzja o zwolnieniu.

Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o oddalenie powództwa A. K. lub uchylenie wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania, nadto o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Skarga jako niedopuszczalna podlega odrzuceniu.

Zgodnie z art. 410 § 1 kpc Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie.

W myśl art. 399 § 1 kpc. w wypadkach przewidzianych w dziale niniejszym można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym wyrokiem.

Podstawy wznowienia postępowania sformułowanie zostały w przepisach art. 401-404 kpc.

Art. 401 pkt 2 kpc, stanowi, iż można żądać wznowienia postępowania jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe.

Natomiast zgodnie z art. 403 § 2 kpc, można również żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.

Już z powyższego wynika, iż możliwość ponownego rozpoznania prawomocnie zakończonej sprawy na skutek skargi o wznowienie postępowania otwiera się tylko wówczas, gdy zaistnieje jedna z ustawowych podstaw wymienionych w Kodeksie postępowania cywilnego (wyr. SN z 17.7.2006 r., I PK 5/06, Wokanda 2006, Nr 11, s. 33). Przyczyny usprawiedliwiające jej zastosowanie muszą mieć charakter wyjątkowy oraz odpowiednio dużą wagę (post. SN z 28.3.2007 r., II CZ 16/07, niepubl.).

Przy czym podkreślenia wymaga, iż sformułowanie w skardze podstawy wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401-404 kpc nie oznacza jeszcze oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia. W ocenie Sądu Okręgowego brak podstaw do uznania, że podnoszona podstawa zachodzi gdy z okoliczności sprawy wynika, iż przesłanki usprawiedliwiające jej wniesienie faktycznie nie miały miejsca (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1999 roku, sygn. akt I UKN 174/99, OSNP 2001, nr 4, poz. 133, z dnia 18 kwietnia 2008 roku, sygn. akt IV CO 3/08, opubl. L., z dnia 28 października 2008 roku, sygn. akt V CO 28/08). Zgodnie z poglądem utrwalonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego, skarga o wznowienie postępowania podlega odrzuceniu nie tylko wtedy, gdy powołana w niej podstawa wznowienia została sformułowana w sposób nie odpowiadający ustawie, ale także wówczas, gdy powołane w niej okoliczności wskazują, że w rzeczywistości podstawa ta nie występuje (por. wyrok z dnia 16 maja 2007 roku, sygn. akt III CSK 56/07, LEX 334985, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 2007 roku, sygn. akt I CZ 40/07, opubl. L., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2008 roku, sygn. akt IV CZ 20/08, opubl. L., z dnia 19 marca 2010 roku, sygn. akt II PZ 5/10, LEX 583798).

Rozbieżności w doktrynie wywołuje określenie zakresu przesłanki nienależytego reprezentowania strony. Niewątpliwie mieści się w nim sytuacja braków w składzie organów osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej albo brak tych organów, które reprezentują dany podmiot. Wydaje się, że nie można przyjąć reprezentowanego w nauce poglądu, iż pojęcie to odnosi się również do braku przedstawiciela ustawowego osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnej, gdyż ta sytuacja objęta jest zakresem braku zdolności procesowej strony (również występującej w tym przepisie). Można natomiast za brak reprezentacji uznać działanie w charakterze pełnomocnika strony osoby niemającej należytego umocowania oraz niedziałanie w procesie pełnomocnika z urzędu (zob. postanowienie SN z dnia 3 marca 1997 r., III CKN 10/96, OSP 1997, z. 9, poz. 172). W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest również pogląd, iż nienależyta reprezentacja jako podstawa wznowienia postępowania nie dotyczy faktu czy sposobu zastępowania strony przez pełnomocnika procesowego (zob. postanowienie SN z dnia 9 czerwca 2000 r., I PKN 277/00, OSNP 2002, nr 1, poz. 15). W szczególności nienależyte wykonywanie obowiązków przez pełnomocnika procesowego nie stanowi podstawy wznowienia postępowania w postaci braku należytej reprezentacji lub pozbawienia możności działania (zob. postanowienie SN z dnia 12 października 2001 r., III AO 32/01, OSNP 2002, nr 18, poz. 449; postanowienie SN z dnia 26 marca 2003 r., II CZ 26/03, OSNC 2004, nr 6, poz. 95). Tym samym, skarga o wznowienie postępowania z powodu nieważności wywołanej brakiem należytej reprezentacji przysługuje tylko stronie, która była nienależycie reprezentowana i przez to ona sama lub jej organ czy przedstawiciel ustawowy nie wiedzieli o toczącym się postępowaniu. (Postanowienie SN z dnia 8 września 2010 r., II CZ 66/10, LEX nr 1380905)

Natomiast określenie o „pozbawieniu możności działania” z art. 401 pkt 2 kpc, wskazuje na to, że odnosi się ono do sytuacji, kiedy to z przyczyny leżącej poza osobą samego zainteresowanego nie mógł on wziąć udziału w sprawie (post. SN z 28.3.2007 r., II CZ 16/07, L.). Chociaż pozbawienie strony możności działania wskutek naruszenia przepisów prawa jest - w rozumieniu art. 401 pkt 2 kpc - pojęciem szerokim, niemniej jednak, nie obejmuje ono nieudolnego lub wadliwego - bez względu na przyczynę - prowadzenia sprawy przez samą stronę. Jego zakresem są objęte tylko okoliczności, które powodują pozbawienie strony możności działania w procesie, niespowodowane przez samą stronę i niezależne od jej zachowania się, chociażby postępowanie strony stanowiło naruszenie przepisów prawa (post. SA w K. z 2.12.2004 r., I ACa 1921/04, L.). Sąd Najwyższy wskazał, że o nieważności postępowania z powodu pozbawienia strony możności działania można mówić tylko wówczas, gdy strona została pozbawiona uprawnień procesowych wskutek wadliwego postępowania sądu, a nie wtedy, gdy strona na skutek własnego działania z uprawnień tych nie skorzystała, nie biorąc udziału w rozprawie, o której terminie została prawidłowo zawiadomiona (post. SN z 2.2.2006 r., II CZ 134/05, L.). Tylko w sytuacji gdy strona na skutek wadliwości procesowych sądu nie mogła uczestniczyć i nie uczestniczyła w rozprawie bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku, zachodzą podstawy, by przyjąć, że strona ta została pozbawiona możności obrony swych praw (zob. wyr. SN z 10.7.2000 r., II CKN 822/00, L.).

Z kolei możliwość wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 2 k.p.c. jest uzależniona od zaistnienia łącznie trzech przesłanek. Po pierwsze, wykrycia po uprawomocnieniu się wyroku nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które istniały w czasie postępowania, ale nie zostały w nim powołane. Po drugie, możliwości ich wpływu na wynik sprawy i po trzecie, niemożności skorzystania z nich przez stronę w poprzednim postępowaniu. Wykrycie okoliczności faktycznych lub dowodów w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. dotyczy faktów i środków dowodowych, które - poza przesłanką ich nieujawnienia w postępowaniu prawomocnie zakończonym - były dla strony skarżącej wówczas "nieujawnialne". Przepis ten obejmuje zatem fakty stronie nieznane i dla niej niedostępne, natomiast fakty "ujawnialne", czyli te, które strona powinna znać, bo miała możliwość dostępu do nich, nie są objęte hipotezą tego przepisu (tak m.in. postanowienie SN z dnia 3 października 2013 r., II UZ 54/13, niepubl. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 2013 r., V CZ 33/13, niepubl, postanowienie SN z dnia 29 marca 2007 r., II UZ 3/07, OSNP 2008, nr 11-12, poz. 178 i orzeczenia tam powołane). Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 19 grudnia 2013 r. (II CZ 87/13, LEX nr 1422259) zgodnie z art. 403 § 2 k.p.c., podstawą wznowienia może być późniejsze wykrycie okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Muszą to być okoliczności faktyczne lub środki dowodowe istniejące już w czasie trwania prawomocnie zakończonego postępowania, ale stronie wówczas nieznane i tym samym niemożliwe do wykorzystania przez nią (podobnie postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 6 czerwca 2012 r., IV CZ 11/12, nie publ. oraz z dnia 28 maja 2013 r., V CZ 1/13, nie publ.).

Zdaniem Sądu Okręgowego, w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi wymieniona ani w art. 401 pkt 1 i 2 kpc jak i w art. 403 § 2 kpc podstawa wznowienia.

W szczególności skarżący nie wykazał żadnych naruszeń, stanowiących przypadek nieważności postępowania. Strona pozwana była należycie reprezentowana w procesie - w jej imieniu występował Rektor J. B. (1) działając jako organ reprezentujący wskazany podmiot. Wbrew twierdzeniom skargi faktu nienależytej reprezentacji nie potwierdza natomiast brak możliwości ustanowienia pełnomocnika z wyboru, czy brak obecności działającego w imieniu strony na rozprawie z powodu choroby.

Do skargi o wznowienie postępowania załączone zostało zaświadczenie od lekarza sądowego dotyczące niemożności uczestniczenia J. B. (2) we wskazanych tam terminach rozpraw. Ż. nie obejmuje terminu rozprawy apelacyjnej, nie zostało także przedstawione przed terminem rozprawy,a nawet nie wpłynął wniosek o odroczenie tego terminu. Trudno zatem uznać, iż Sąd Okregowy dopuścił się jakiegokolwiek naruszenia przepisów procesowych.

W ocenie Sądu Okręgowego bak też podstaw do uznania, iż z uwagi na wskazane ww. okoliczności strona pozwana była pozbawiona możliwości obrony swych praw. Dostrzec należy iż ww. nigdy nie składała wniosku o ustanowienie na jej rzecz pełnomocnika z urzędu nie wnosiła też o odroczenie rozprawy apelacyjnej z powodu choroby reprezentującego ją Rektora. W tym stanie rzeczy nie sposób dopatrzeć się jakichkolwiek naruszeń Sądu w tym zakresie. Zaniechania procesowe samej strony w tej materii, nie mogą zaś usprawiedliwiać wznowienia prawomocnie zakończonego postępowania.

Nadmienić również należy, iż także zwrot akt osobowych powódki w dniu 3 grudnia 2015 r. nie wiązał się z jakimkolwiek uchybieniem Sądu, które niekorzystnie wpływałoby na prawo strony pozwanej do obrony. Podnieść należy, iż akta osobowe pracownika – niezbędne w procesie z zakresu prawa pracy - są załączane do akt postępowania. Z tych też względów w razie potrzeby istnieje możliwość ich bieżącego przeglądania przez strony w trakcie procesu. W ocenie Sądu Okręgowego strona pozwana z niewiadomych względów – celem odniesienia się do żądań powódki z tej możliwości nie skorzystała. Tymczasem w tym zakresie nie były czynione jej jakiekolwiek przeszkody. Wobec tego nie sposób uznać, iż wadliwości procesowe sądu zaważyły o naruszeniu uprawnień pozwanej w tym przedmiocie.

Zdaniem Sądu Okręgowego również podnoszona przez skarżącego okoliczność wykrycia rzekomo nowych okoliczności faktycznych i środków dowodowych, które istniały w czasie postępowania i mogły mieć wpływ na wynik postępowania, ale nie zostały w nim powołane z uwagi na ich niedostępność dla strony, nie czyni żądania rozpoznania skargi uzasadnionym.

Po pierwsze, podnieść należy, iż z uwagi na przedmiot procesu – sprawa o wynagrodzenie za pracę, ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, wydanie świadectwa pracy, sprostowanie świadectwa pracy, kwestia ujawnienia pisma Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departamentu Szkolnictwa Wyższego i Kontroli wskazującego, iż powódka była zatrudniona w Wyższej Szkole (...) od 1 października 2013 r. do 10 marca 2015 r., w której zaliczono ją do minimum kadrowego nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia. Okoliczność ta mogłaby mieć znaczenie w procesie dotyczącym zasadności rozwiązania stosunku pracy, jednakże kwestia ta nie była objęta materią postępowania, którego wznowienia pozwany się domaga. Po drugie, nie sposób uznać, iż okoliczności podnoszone wskazanym pismem stanowią okoliczność nową, choć istniejąca w chwili procesu jednak nieujawnialną dla strony pozwanej przez to przez nią niepowołaną. Jak wynika bowiem z protokołu rozprawy z dnia 16 czerwca 2015 r. Rektor pozwanej już na etapie postępowania pierwszo instancyjnego podnosił, że powódka upoważniła Wyższą Szkołę (...) w Ł. do zaliczenia jej w grono jej pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze i zaliczenia jej do minimum kadrowego. Wobec tego nie była to okoliczność stronie pozwanej nieznana. Kwestia zaś nieznajomości dowodu z przedmiotowego pisma jako, iż dotyczy ono faktów stronie pozwanej znanych i możliwych do udowodnienia w prawomocnie zakończonym procesie - choćby wydrukiem z systemu P. - również nie może przynieść spodziewanych przez stronę skutków procesowych.

Nadto pismem tym strona dysponowała jeszcze przed teminem rozprawy apelacyjnej.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego skarga o wznowienie nie jest oparta na ustawowej podstawie.

Z tych też względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 410 § 1 kpc w związku z art. 391 § 1 kpc skargę wnioskodawcy odrzucił .

Przewodniczący: Sędziowie:

ZARZĄDZENIE

Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć stronom.