Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2018r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: SSR Michał Włodarek

Protokolant: sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 czerwca 2018r. w K.

sprawy z powództwa J. S. (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu (...) S.A. z/s w W. (KRS (...))

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z/s w W. na rzecz powoda J. S. kwotę 5.000,00zł (pięć tysięcy złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi, z tym że od dnia 1 stycznia 2016r. odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 6 sierpnia 2013r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu:

- od powoda J. S. kwotę 1.000,00zł (jeden tysiąc złotych 11/100) tytułem części nieuiszczonych opłaty sądowej od pozwu i wydatków,

- od pozwanego (...) S.A. z/s w W. kwotę 250,00zł (dwieście pięćdziesiąt złotych 00/100) tytułem części nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu i kwotę 626,49zł (sześćset dwadzieścia sześć złotych 49/100) tytułem części nieuiszczonych wydatków,

4.  nie obciąża powoda J. S. w pozostałej części kosztami procesu.

Sygn. akt I C 1612/15

UZASADNIENIE

W dniu 9 lipca 2015r. powód J. S. skierował do tut. Sądu żądanie zasądzenia od pozwanego (...) S.A. z/s w W. kwoty 15.000zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. 2012.159.j.t.) w zw. z art. 448 kc wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 6 sierpnia 2013r. do dnia zapłaty oraz kwoty 5.000zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 415 kc w zw. z art. 445 kc wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 6 sierpnia 2013r. do dnia zapłaty, a ponadto żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki błędu lekarskiego jakie mogą wystąpić u powoda w przyszłości, a także zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że w dniu 3 marca 2013r. został przyjęty na Oddział (...) Ogólnej i Naczyniowej Wojewódzkiego Szpitala (...) w K. z rozpoznaniem kamicy pęcherzyka żółciowego. W tym samym dniu powód był operowany z użyciem laparoskopu. W trakcie zabiegu doszło do pęknięcia ramienia klipsownicy i w konsekwencji do pozostawienia w organizmie powoda odłamanego fragmentu klipsownicy. Po zabiegu powód został poinformowany o pozostawieniu w jego ciele fragmentu kliposownicy oraz o podjętych próbach znalezienia metalowego fragmentu urządzenia, które trwały około godziny w trakcie zabiegu. Powód został także poinformowany przez personel medyczny, że dalsze poszukiwanie ułamanego fragmentu aparatury jest możliwe wyłącznie poprzez operacyjne otwarcie jamy brzusznej, na co powód się nie zdecydował.

Powód zarzucił personelowi medycznemu niezachowanie wymagań należytej staranności, co spowodowało, że powód doznał uszczerbku na zdrowiu fizycznym i psychicznym, a także powstanie ryzyka wystąpienia negatywnych skutków nieudanego zabiegu w przyszłości.

Postanowieniem z dnia 14 lipca 2015r. w sprawie o sygn. akt I C 1612/15, od którego zażalenie oddalono postanowieniem Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 29 września 2015r. w sprawie o sygn. akt II Cz 531/15 Sąd Rejonowy w Kaliszu zwolnił powoda J. S. od kosztów sądowych w części, tj. ponad kwotę 500zł i oddalił wniosek w pozostałym zakresie.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. z/s w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego kwalifikowanego pisma procesowego pozwany wskazał, iż w sprawie nie wystąpiły okoliczności uzasadniające przyjęcie odpowiedzialności za zdarzenie ubezpieczeniowe, co do podstawa, zasady jak i wysokości.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powód J. S. w 2013r. miał zdiagnozowany schorzenie pęcherzyka żółciowego.

Powód został zakwalifikowany do zabiegu medycznego, na który oczekiwał.

W dniu 3 marca 2013r. powód został przyjęty przez Samodzielny Publiczny Zakładu Opieki Zdrowotnej – Wojewódzki Szpital (...) w K. z/s w K. na Oddział (...) Ogólnej i Naczyniowej z rozpoznaniem ostrego kamiczego zapalenia pęcherzyka żółciowego i wodniaka pęcherzyka żółciowego.

Powyższa kwalifikacja spowodowała niezwłoczne skierowanie powoda na zabieg medyczny, który polegał na zastosowaniu leczenia w postaci cholecystektomii laparoskopowej. Powód przed zabiegiem został poinformowany o przyjętej metodzie leczenia i ryzykach.

U powoda wykonano zabieg operacyjny. W trakcie tego zabiegu doszło do incydentu medycznego polegającego na pęknięciu ramienia klipsownicy. Niezwłocznie podjęto próbę usunięcia ułamanego fragmentu w trakcie zabiegu, która zakończyła się niepowodzeniem.

Fragment klipsownicy, który pozostał w organizmie powoda posiada wymiary 4 x 2 x 1,5 mm.

Powód po zabiegu został poinformowany o zdarzeniu medycznym oraz pouczony o dalszej procedurze i możliwościach eliminacji z jego organizmu ciała obcego.

Powód nie wyraził zgody na ponowną próbę usunięcia ciała obcego.

Powód przebywał w jednostce medycznej do dnia 6 marca 2013r. Powodowi zlecono kontakt w poradni chirurgicznej oraz wdrożono proces leczenia.

W jednostce medycznej, w której przebywał powód nie zdarzył się nigdy wcześniej incydent z klipsownicą.

W związku z przeprowadzonym zabiegiem medycznym powód odczuwa dolegliwości psychiczne, które objawiają się lękiem, problemem ze snem, drażliwością i nerwowością oraz identyfikowaniem bólu jamy brzusznej z przebytym zabiegiem, natomiast powód nie odczuwa dolegliwości natury fizycznej, powód nie ma ograniczeń w zakresie ruchu.

Zabieg medyczny pozostał bez wpływu na pracę zawodową powoda.

( karta leczenia w szpitalnym oddziale ratunkowym k. 8, 92, karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 9, 87, historia choroby k. 10-22, 87v-91, 92v-101, 165-175, 236, oświadczenie k. 86, zeznania świadka T. Z. k. 138-138v 00:06:02-00:29:05, przesłuchanie powoda J. S. k. k. 138v-139 00:29:57-00:43:41, 248-248v)

U powoda J. S. rozpoznano stan po cholecystektomii metodą laparoskopową z powodu ostrego kamiczego zapalenia pęcherzyka żółciowego, obecność ciała obcego w jamie brzusznej, nadciśnienie tętnicze (nie leczone farmakologicznie) i otyłość.

Podczas przeprowadzonego u powoda w dniu 3 marca 2013r. zabiegu usuwania pęcherzyka żółciowego metodą laparoskopową z powodu jego ostrego zapalenia na tle kamiczym, doszło do niezamierzonego pęknięcia fragmentu ramienia klipsownicy z następczym (mimo podejmowanych prób wydobycia) jego pozostawieniem w jamie brzusznej.

Obecny stan ogólny zdrowia powoda jest bardzo dobry, bez dolegliwości, krążeniowo i oddechowo wydolny, nie leczy się farmakologicznie, jest osobą w pełni samodzielną.

Ze względów internistycznych nie stwierdza się u powoda naruszenia czynności narządów ciała lub rozstroju zdrowia powstałych w wyniku przeprowadzonego zabiegu usunięcia pęcherzyka żółciowego.

Przed dniem wykonywania cholecystoktomii, powód miał rozpoznane nadciśnienie tętnicze, kamicę pęcherzyka żółciowego oraz nawracające bóle głowy.

Podczas badania nie stwierdzono u powoda żadnych oznak obecności ciała obcego w jamie brzusznej. Ze względów internistycznych powód po zdarzeniu nie wymagał opieki osób trzecich i był zdolny do samodzielnej egzystencji.

( opinia biegłego specjalisty chorób wewnętrznych k. 195-198, 210-211)

W wyniku niezamierzonego zdarzenia z dnia 3 marca 2013r. polegającego na pozostawieniu metalicznego ciała obcego niewielkich rozmiarów w jamie otrzewnej, prawdopodobnie w obrębie sieci większej nie doszło u powoda J. S. do naruszenia czynności narządów ciała lub rozstroju zdrowia.

Zdarzenie to należy traktować za możliwe powikłanie śródoperacyjne zabiegu operacyjnego wykonywanego w technice laparoskopowej. Postępowanie zespołu operacyjnego, po stwierdzeniu faktu wpadnięcia do wolnej jamy otrzewnej, małego elementu metalowego elementu konstrukcyjnego wykorzystywanej klipsownicy należy uznać za właściwe. Wydłużenie czasu operacji o nieskuteczne czynności związane z poszukiwaniem ciała obcego oraz małe wymiary wpadniętego, prawdopodobnie do sieci większej, elementu klipsownicy, przemawiały za rezygnacją z konwersji do laparotomii. Występowało bowiem istotne ryzyko niepowodzenia poszukiwań ciała obcego po konwersji. Dodatkowe wydłużenie czasu trwania zabiegu operacyjnego zwiększałoby ryzyko powikłań krążeniowo – oddechowych. W tych warunkach rezygnacja z dalszych poszukiwań była uprawniona.

Kształt i wymiary pozostawionego metalowego ciała obcego w jamie otrzewnej nie wiązały się z ryzykiem powstania odleżyny ściany jelita lub podtrzymywania miejscowego zakażenia. Dalszy przebieg pooperacyjny obserwowany u powoda nie wskazywał na odstępstwa od stanu prawidłowego.

Przed leczeniem operacyjnym powód miał zdiagnozowane niepowikłane nadciśnienie tętnicze, które nie miało wpływu na przebieg leczenia operacyjnego i stan zdrowia w okresie pooperacyjnym. W okresie pooperacyjnym powód nie wymagał pomocy lub opieki innej osoby w celu wykonywania podstawowych czynności życiowych, ze względu na znaczne ograniczenie zdolności do samodzielnej egzystencji.

( opinia biegłego specjalisty chirurgii ogólnej k. 238-240)

U powoda J. S. w wyniku zdarzenia z dnia 3 marca 2013r. wystąpiły nieznacznie nasilone zaburzenia adaptacyjne. Powstałe zaburzenia miały i mają nieznaczne nasilenie i nie zaburzają w sposób istotny codziennego funkcjonowania powoda. Występujące zaburzenia nie osiągnęły poziomu uprawniającego do orzekania z ich przyczyny długotrwałego lub trwałego uszczerbku na zdrowiu psychicznym.

( opinia biegłego lekarza specjalisty psychiatry k. 147-152)

W dacie zdarzenia pozwany Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej – Wojewódzki Szpital (...) w K. z/s w K. objęty był obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą potwierdzonym polisą (...).

Powód dokonał zgłoszenia u pozwanego zaistnienia szkody na osobie w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej Ubezpieczyciela w ramach odpowiedzialności cywilnej. Postępowanie szkodowe zostało zarejestrowane pod numerem (...).

W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie szkodowe, w ramach którego decyzją z dnia 30 września 2013r. stwierdził negatywną przesłankę odpowiedzialności i odmówił przyznania i wypłaty odszkodowania.

( zgłoszenie szkody k. 24, 83, decyzja k. 25, 29, 31, 107v-108, 111, 124v, odwołanie k. 26, 108v, skarga k. 27-28, 109-110, 113v-117, 119v-123, stanowisko Rzecznika Ubezpieczonych k. 30, 32-33, 111v-112v, 117v-118, opinia lekarska k. 34, 106v-107, polisa k. 81, 103, umowa k. 104-106)

Sąd uznał za przydatne do ustalenia stanu faktycznego opinie biegłych główne z zakresu chorób wewnętrznych, chirurgii ogólnej i psychiatrii i uzupełniającą z zakresu chorób wewnętrznych albowiem są one pełne, jasne, zrozumiałe, wyczerpujące i kompleksowe oraz wewnętrznie spójne. Biegli w poszczególnych opiniach udzielili odpowiedzi na wszystkie postawione w tezach dowodowych pytania, sformułowania zawarte w treści każdej z opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegli przedstawili metody badawcze, materiał badawczy, na którym się oparli. Wnioski końcowe każdej z opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez poszczególnych biegłych badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opinii materiałem badawczym.

Ponadto biegły z zakresu chorób wewnętrznych w sposób fachowy i rzeczowy ustosunkował się również do wszystkich zarzutów skierowanych w stosunku do opinii wypowiadając się szczegółowo w obszarze każdego zastrzeżenia odwołując się przy tym do dokumentarnego materiału dowodowego oraz reguł postępowania przy sporządzaniu takiego typu operatów.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Na wstępie należy wskazać, iż w ocenie Sądu nie jest zasadne roszczenie zgłoszone przez powoda na podstawie art. 4 ustawy z dnia z dnia 6 listopada 2008r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. 2017.1318 – j.t. ze zm.) albowiem pozwany swoim zachowaniem nie dopuścił się w sposób zawiniony naruszenia żadnego z praw powoda jako pacjenta, których katalog wyznaczony jest w treści art. 6 i n. w/w ustawy.

Stosownie do treści cyt. przepisu w razie zawinionego naruszenia praw pacjenta sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 kc, natomiast na podstawie art. 67a w/w ustawy przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do zakażenia pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta albo śmierci pacjenta będącego następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną: diagnozy, jeżeli spowodowała ona niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby, leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego, zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego - zwanego dalej „zdarzeniem medycznym”.

Obligatoryjnym elementem pozwu jest przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie pozwu (art. 187 § 1 pkt 2 kpc). Okoliczności te stanowią podstawę faktyczną powództwa ( causa petendi). Sądowi nie wolno zasądzić czegokolwiek na podstawie innego stanu faktycznego niż ten, który jest podstawą powództwa (art. 321 § 1 kpc).

Wskazanie przez powoda przepisów prawa materialnego, mających stanowić podstawę prawną orzeczenia, jakkolwiek niewymagane, nie pozostaje bez znaczenia dla przebiegu i wyniku sprawy, ponieważ pośrednio określa także okoliczności faktyczne uzasadniające żądania pozwu i wyznaczające granice okoliczności faktycznych, które mają stanowić podstawę faktyczną orzeczenia – por. wyrok SN z 14 stycznia 2004r. w sprawie o sygn. akt I CK 42/03, opubl. L., wyrok SA w Warszawie z dnia 12 września 2017r. w sprawie o sygn. akt I ACa 519/15, opubl. L., wyrok SA w Katowicach z dnia 26 stycznia 2017r. w sprawie o sygn. akt I ACA 760/16, opubl. L., wyrok SA w Łodzi z dnia 11 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1190/13, opubl. L., wyrok SN z dnia 23 lutego 1999r. w sprawie o sygn. akt I CKN, opubl. L..

W niniejszej sprawie powód dokonał wyboru reżimu odpowiedzialności pozwanego w zakresie części dochodzonego roszczenia i ukształtował w ten sposób ramy procesu, w tym zakres obrony pozwanego oraz kognicji sądu.

Roszczenie o zadośćuczynienie oparte na art. 4 ust. 1 w/w w związku z art. 448 kc jest samodzielnym i odrębnym żądaniem od roszczenia o zadośćuczynienie wywodzonego z tytułu szkody na osobie i opartego na przepisie art. 445 § 1 kc. Przepis art. 4 powołanej ustawy służy ochronie dóbr osobistych pacjenta, a decydujące o odpowiedzialności udzielającego świadczeń medycznych jest wyłącznie wykazanie naruszenia skatalogowanych w ustawie praw pacjenta i zawinienie podmiotu świadczącego usługę. Znaczenie art. 4 ust. 1 w/w ustawy polega na tym, że wskazuje on expressis verbis te naruszenia praw pacjenta, które przesądzają o naruszeniu dobra osobistego.

Przesłanką roszczeń wywodzonych z art. 4 ust. 1 w/w ustawy w związku z art. 448 kc nie jest szkoda na osobie w postaci rozstroju zdrowia lub uszkodzenia ciała.

Poza definicją zdarzeń medycznych zawartą w przepisie art. 67a ust. 1 cyt. ustawy pozostają szkody wyrządzone w związku z naruszeniem praw pacjenta.

Dla oceny naruszenia praw pacjenta istotny jest kontekst sytuacyjny wynikający ze stanu faktycznego. Prawidłowe i podjęte w granicach niezbędnej potrzeby postępowanie personelu medycznego nie narusza praw pacjenta. – por. wyrok SA w Katowicach z dnia 26 stycznia 2017r. w sprawie o sygn. akt I ACa 760/16, opubl. L., wyrok SA w Łodzi z dnia 27 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 745/14, opubl. L., wyrok SA w Katowicach z dnia 10 kwietnia 2014r. w sprawie o sygn. akt V ACa 872/13, opubl. L..

W tym miejscu należy wskazać, iż obowiązkiem powoda było w ramach procesu przed Sądem przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzą roszczenia (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność ich twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc), czemu powód nie sprostał.

Powód nie wykazał więc zawinionego zachowania personelu leczniczego jednostki medycznej, które naruszyło określone prawa pacjenta – por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 3 czerwca 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 33/15, opubl. L..

Nie jest bowiem tak, o czym była mowa już wyżej, iż powołanie się przez stronę powodową - pacjenta, na okoliczności mające wpisywać się w zakres znaczeniowy art. 4 ust. 1 w/w ustawy, w każdym przypadku oznacza zasadność jego roszczenia na podstawie art. 448 kc.

Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc., art. 3 kpc, art. 6 kc), czemu pozwany nie sprostał w zakresie eksponowanego zarzutu przyczynienia się, przy stwierdzonym zaistnieniu po jego stronie błędu medycznego.

Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w B. z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

Powód pominął też możliwość uzupełnienia materiału dowodowego poprzez zaniechanie zgłoszenia żądania dopuszczenia dowodu z opinii biegłego psychologa, co było sugerowane w opinii o jego stanie zdrowia psychicznego.

W ocenie Sądu pozwany spowodował natomiast „zdarzenie medyczne”, w ten sposób, że dopuścił się względem powoda nieumyślnego błędu w sztuce medycznej polegającego na nieumyślnym pozostawieniu w organizmie powoda ciała obcego będącego elementem użytego do zabiegu sprzętu medycznego, który spowodował po jego stronie powstanie szkód o charakterze niematerialnym pozostających w adekwatnym związku przyczynowym z zachowaniem po stronie pozwanego i w konsekwencji odpowiedzialność pozwanego w rozumieniu art. 415 kc.

Błąd lekarski ujmowany jest jako działanie lub zaniechanie lekarza w sferze diagnozy i terapii sprzeczne z zasadami wiedzy medycznej w zakresie dla lekarza dostępnym. Błąd lekarski reprezentuje obiektywny komponent winy. Jako postępowanie lekarza contra legem artis (tj. działanie lub zaniechanie niewłaściwe, naruszające zasady wiedzy medycznej), stanowi jeden z przejawów bezprawności. Jest więc kategorią całkowicie niezależną od osoby konkretnego lekarza (jego indywidualnych cech, skłonności i umiejętności) oraz od okoliczności, w których podejmował on czynności z zakresu diagnozy i terapii. Błąd nie pociąga więc za sobą odpowiedzialności cywilnej sam przez się. Obciążenie lekarza odpowiedzialnością za szkodę wchodzi w rachubę dopiero wówczas, gdy błąd jest jednocześnie zawiniony subiektywnie, tzn. stanowi następstwo niedochowania przez lekarza należytej staranności.

W procesach lekarskich nie jest konieczne wykazanie związku przyczynowego o charakterze bezpośrednim i stanowczym, lecz wystarczy ustalenie odpowiedniego stopnia prawdopodobieństwa wystąpienia następstw typowych. Jednak nawet tak rozumiany związek określony w art. 361 § 1 kc musi zachodzić pomiędzy ewidentnie nieprofesjonalnym i niestarannym, a więc zawinionym zachowaniem strony pozwanej, a szkodą na zdrowiu powstałą u pacjenta. Nie jest zatem wystarczające istnienie jakiegokolwiek prawdopodobieństwa, że w płaszczyźnie przyczynowości jedno zdarzenie jest następstwem innego, ale wymagane jest istnienie odpowiednio wysokiego stopnia prawdopodobieństwa

Spowodowanie szkody na osobie w warunkach błędu w sztuce medycznej jest specyficzną postacią deliktu prawa cywilnego, którego zaistnienie wymaga spełnienia przesłanek odpowiedzialności z tytułu czynu niedozwolonego, tj. szkody, winy i adekwatnego związku przyczynowego. Pojęcie błędu w sztuce lekarskiej odnosi się nie tylko do błędu terapeutycznego (błędu w leczeniu), ale również do błędu diagnostycznego (błąd rozpoznania). W wypadku konieczności poprzedzenia zabiegu badaniami błąd diagnostyczny może się odnosić do etapu tych badań, a jego konsekwencją może być błędna diagnoza schorzenia prowadząca do błędnej decyzji o zabiegu lub o zakresie takiego zabiegu.

Jeżeli zachowanie lekarza przy dokonywaniu zabiegu medycznego odbiega na niekorzyść od przyjętego, abstrakcyjnego wzorca postępowania lekarza, przemawia to za jego winą w razie wyrządzenia szkody. Wzorzec jest budowany według obiektywnych kryteriów takiego poziomu fachowości, poniżej którego postępowanie danego lekarza należy ocenić negatywnie. Właściwy poziom fachowości wyznaczają kwalifikacje (specjalizacja, stopień naukowy), posiadane doświadczenie ogólne i przy wykonywaniu określonych zabiegów medycznych, charakter i zakres dokształcania się w pogłębianiu wiedzy medycznej i poznawaniu nowych metod leczenia. O zawinieniu lekarza może zdecydować nie tylko zarzucenie mu braku wystarczającej wiedzy i umiejętności praktycznych, odpowiadających aprobowanemu wzorcowi należytej staranności, ale także niezręczność i nieuwaga przeprowadzanego zabiegu, jeżeli oceniając obiektywnie nie powinny one wystąpić w konkretnych okolicznościach. Nie chodzi zatem o staranność wyższą od przeciętnej wymaganą wobec lekarza, lecz o wysoki poziom przeciętnej staranności każdego lekarza jako staranności zawodowej (art. 355 § 2 kc) i według tej przeciętnej ocenianie konkretnego zachowania - por. wyrok SA w Łodzi z dnia 9 czerwca 2016r. I ACa 1752/15, opubl. L., wyrok SA w Łodzi z dnia 16 marca 2016r. I ACa 1363/15, opubl. L., wyrok SA w Łodzi z dnia 12 czerwca 2015r. I ACa 1838/14, opubl. L., wyrok SA w Katowicach z dnia 31 marca 2015r. V ACa 713/14, opubl. L., wyrok SA w Łodzi z dnia 2 października 2014r. I ACa 625/14, opubl. L., wyrok SA w Łodzi z dnia 18 września 2013r. I ACa 355/13, opubl. L., wyrok SN z dnia 31 sierpnia 2017r. V CSK 619/16, opubl. L., wyrok SA we Wrocławiu z dnia 24 stycznia 2014r. I ACa 1370/13, opubl. L., wyrok SA w Białymstoku z dnia 31 maja 2017r. I ACa 1059/16, opubl. L., wyrok SA w Krakowie z dnia 14 stycznia 2014r. I ACa 1348/13, opubl. L..

Z art. 415 kc wynika, że przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej na zasadzie winy są zachowanie człowieka, szkoda oraz wina człowieka, którego zachowanie wyrządziło szkodę. Przesłanki te uzupełniane są przez art. 361 kc, w którym ustawodawca dodaje do nich adekwatny związek przyczynowy między zachowaniem sprawczym i naruszeniem dobra, z którego wynikła szkoda.

Wina w art. 415 kc przesądza o zarzucalności zachowania sprawczego i może przybrać postać umyślności bądź nieumyślności.

Dla ustalenia odpowiedzialności za szkodę materialną i niematerialną warunkiem koniecznym jest istnienie adekwatnego związku przyczynowego między krzywdą a zdarzeniem ją wyrządzającym.

Na tle art. 361 § 1 kc odnotowania wymaga, że na gruncie tego przepisu „obojętne jest, czy ma miejsce związek przyczynowy bezpośredni, czy pośredni oraz, czy jest to związek przyczynowy złożony, wieloczłonowy, z tym, że odpowiedzialność cywilną uzasadnia jedynie taki związek przyczynowy wieloczłonowy, w którym między poszczególnymi ogniwami zachodzi normalna zależność przyczynowa, a więc każde ogniwo tego związku podlega ocenie z punktu widzenia przyczynowości adekwatnej.

Norma zawarta w przepisie art. 361 § 1 kc opiera się na założeniach teorii adekwatnego związku przyczynowego, w wersji obiektywnej, zwanego też „normalnym związkiem przyczynowym”. Teoria ta zakłada, że związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w grupie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki. Nie wystarczy więc stwierdzić istnienie związku przyczynowego jako takiego, lecz należy stwierdzić, że chodzi o następstwa normalne (a nie niezwykłe, nadzwyczajne).

Związek przyczynowy należy pojmować jako obiektywne powiązanie ze sobą zjawiska nazwanego „przyczyną” ze zjawiskiem określonym jako „skutek”. Istnienie związku przyczynowego jako zjawiska obiektywnego determinowane jest okolicznościami faktycznymi sprawy. W pierwszej kolejności należy za pomocą testu „ conditio sine qua non” zbadać, czy określony skutek stanowi obiektywne następstwo zdarzenia, które wskazano jako jego przyczynę, to znaczy, czy oceniany skutek nastąpiłby mimo braku wskazanej przyczyny. Jeżeli odpowiedź jest negatywna, czyli badany skutek nastąpiłby również mimo nieobecności tej przyczyny należy stwierdzić, że nie występuje żaden obiektywny związek przyczynowy i nie ma potrzeby dalszego badania, czy relacje pomiędzy przyczyną a skutkiem są adekwatne w rozumieniu art. 361 § 1 kc. Pojawienie się w przebiegu kauzalnym przyczyny zewnętrznej, nie powiązanej z działaniem lub zaniechaniem podmiotu odpowiedzialnego za powstanie szkody, przesądza o braku związku przyczynowego, jeśli bez przyczyny pierwotnej szkoda i tak powstałaby. Przepis art. 361 § 1 kc wiąże jednak odpowiedzialność tylko z normalnymi następstwami zjawisk stanowiących jej podstawę. W razie pozytywnego stwierdzenia, że dany fakt był koniecznym warunkiem wystąpienia skutku, należy rozważyć, czy wspomniane powiązania można traktować jako „normalne”, tzn. typowe lub oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy. Typowym jest skutek jaki daje się przewidzieć w zwykłym porządku rzeczy, taki, o którym na postawie zasad doświadczenia życiowego, wiadomo, że jest charakterystyczny dla danej przyczyny jako normalny rezultat określonego zjawiska. Nie mieści się w płaszczyźnie adekwatnego związku przyczynowego skutek, który wprawdzie daje się łączyć z określonym zdarzeniem początkowym w sensie oddziaływania sprawczego, ale jest następstwem nietypowym, tj. nie występującym w kolejności zdarzeń, która charakterystyczna jest dla określonej przyczyny i przez to nie dającym się uwzględnić w ewentualnych przewidywaniach, a zarazem zależny jest w istocie od innych zdarzeń, które w zbiegu z przyczyną wyjściową jawią się jako przypadkowy zbieg okoliczności.

W przypadku badania istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą, a zdarzeniem szkodzącym, przybierającym postać zaniechania, przeprowadzenie testu conditio sine qua non polega na przeprowadzeniu oceny, według zasad wiedzy i doświadczenia życiowego, z jak dużym prawdopodobieństwem ukształtowałyby się stosunki faktyczne, gdyby zostało podjęte zaniechane działanie.

W procesach lekarskich nie jest przy tym konieczne wykazanie związku przyczynowego o charakterze bezpośrednim i stanowczym, lecz wystarczy ustalenie odpowiedniego stopnia prawdopodobieństwa wystąpienia następstw typowych. Jednak nawet tak rozumiany związek określony w art. 361 § 1 kc musi zachodzić pomiędzy ewidentnie nieprofesjonalnym i niestarannym, a więc zawinionym zachowaniem strony pozwanej, a szkodą na zdrowiu powstałą u pacjenta. Nie jest zatem wystarczające istnienie jakiegokolwiek prawdopodobieństwa, że w płaszczyźnie przyczynowości jedno zdarzenie jest następstwem innego, ale wymagane jest istnienie odpowiednio wysokiego stopnia prawdopodobieństwa – por. art. 444 – 445 kc, art. 448 kc i art. 361 § 1 kc, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 11 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1184/13, opubl. LEX nr 1454546, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 18 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 175/14, opubl. LEX nr 1489037, wyrok s.apel. w Gdańsku z dnia 12 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 8/14, opubl. LEX nr 1500753, wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 12 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1193/13, opubl. LEX nr 1451641, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 20 maja 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 968/14, opubl. LEX nr 1770850, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 8 kwietnia 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 959/14, opubl. LEX nr 1667508, wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 4 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 68/14, opubl. LEX nr 1624064, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 28 października 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 824/14, opubl. LEX nr 1554766, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 13 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 785/13, opubl. LEX nr 1469375.

Konstatując należy stwierdzić, iż w warunkach przedmiotowej sprawy ustalony przez Sąd stan faktyczny pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, że pomiędzy zachowaniem pozwanego a szkodą niematerialną powoda zachodzi adekwatny związek przyczynowy, który jest nie tylko przesłanką odpowiedzialności za szkodę, ale również rozstrzyga o granicach tejże odpowiedzialności, a ponadto powstała na osobie powoda szkoda jest normalnym, typowym następstwem zachowania pozwanego w prezentowanym przez stronę układzie sytuacyjnym składającym się na zachowania osób uczestniczących w zdarzeniu medycznym i ich wpływu na zakres powstałych skutków.

Zadośćuczynienie pełni przede wszystkim funkcję kompensacyjną, czyli jego rolą jest wynagrodzenie krzywdy (szkody niemajątkowej) rozumianej jako cierpienie fizyczne (ból i innego rodzaju dolegliwości) i psychiczne (ujemne odczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała lub rozstrojem zdrowia), aby przynajmniej w ten sposób częściowo przywrócić równowagę zachwianą w wyniku popełnienia czynu niedozwolonego. Okoliczność powyższa powoduje, że o rozmiarze należnego zadośćuczynienia decyduje w pierwszym rzędzie rozmiar i natężenie doznanej krzywdy, tj. rodzaj, charakter, długotrwałość cierpień fizycznych i ujemnych doznań psychicznych, ich intensywność, nieodwracalność negatywnych skutków zdrowotnych, np. stopień i trwałość kalectwa, w tym potrzeby stałej rehabilitacji, zażywania środków farmakologicznych, utrata perspektyw na przyszłość, konieczność korzystania z opieki osób trzecich, poczucie wykluczenia i nieprzydatności społecznej, a ponadto prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia) oraz towarzyszące jej poczucie bezradności powodowanej koniecznością korzystania z opieki innych osób oraz nieprzydatności społecznej, a także wiek poszkodowanego, konieczność zmiany zatrudnienia, niemożność wykonywania zawodu, uprawiania sportów, pracy twórczej lub artystycznej, utratę kontaktów towarzyskich, zmianę trybu życia, przyzwyczajeń, czy też sposobu spędzania wolnego czasu.

Zmierzenie rozmiaru doznanej krzywdy nie jest możliwe, gdyż krzywda stanowi subiektywne przeżycie danej osoby. Niezbędne jest wszakże odniesienie wysokości żądanej kwoty do konkretnych, obiektywnych okoliczności faktycznych w danej sprawie, a nie do subiektywnego poczucia krzywdy osoby uprawnionej.

Wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne i fizyczne. Zadośćuczynienie przyznawane jest jednorazowo, zatem musi rekompensować całą krzywdę w postaci cierpień fizycznych i psychicznych już doznanych jak i tych, które w związku z doznanym uszkodzeniem ciała wystąpią w przyszłości jako możliwe do przewidzenia następstwa czynu niedozwolonego, a także prognozę na przyszłość – por. wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 5 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1670/13, opubl. LEX nr 1509116, wyrok s.apel. w Krakowie z dnia 27 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1622/13, opubl. LEX nr 1563513, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 18 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 615/14, opubl. LEX nr 1587268, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 6 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 457/14, opubl. LEX nr 1554625, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 5 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 936/13, opubl. LEX nr 1439218, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 11 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1593/13, opubl. LEX nr 1480479, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 13 grudnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 829/13, opubl. LEX nr 1416140, wyrok s.apel. w Gdańsku z dnia 15 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt V ACa 755/13, opubl. LEX nr 1454457.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż pomiędzy zdarzeniem i powstałą u powoda szkodą niemajątkową w postaci naruszenia jego dóbr osobistych, tj. zdrowia istnieje adekwatny związek przyczynowy, który nie pozostaje w zależności z istniejącymi u niego schorzeniami samoistnymi, a ocena zdiagnozowanych u powoda schorzeń spowodowanych zachowaniem pozwanego, ich rodzaj, charakter, rozmiar, jakość, intensywność i czas trwania, wpływ na funkcjonowanie w życiu osobistym oraz starania o odwrócenie ujemnych następstw oceniane przez pryzmat kwantyfikatorów decydujących o wysokości zadośćuczynienia, przy uwzględnieniu ustalonego przez biegłych z zakresu chorób wewnętrznych, chirurgii i psychiatrii wskazują, iż przyznana przez Sąd kwota zadośćuczynienia na podstawie art. 415 kc w zw. z art. 445 § 1 kc w wysokości 5.000,00zł, tj. w granicach żądania powoda nie jest rażąco niska i nadmiernie wygórowana.

Odczucie krzywdy jest pojęciem subiektywnym i niewymiernym, jednak określając wysokość zadośćuczynienia Sąd kierował się przesłankami obiektywnymi, biorąc pod uwagę szeroko rozumiane cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanego, w tym skutki jakie zdarzenie wywarło na organizmie powódki, w ograniczeniach w życiu codziennym, planach życiowych, możliwości funkcjonowania w rodzinie i w dotychczasowym środowisku. Przyznanie odpowiedniego zadośćuczynienia oznacza przyznanie takiej kwoty, która rozsądnie oceniana da się określić jako godziwa w realiach danej sprawy. Skutkiem tej oceny winno zaś być zasądzenie zadośćuczynienia, które wystarcza do złagodzenia doznanych cierpień, a zarazem nie premiuje osób o słabszej konstrukcji psychicznej, reagujących intensywniej na sytuacje traumatyczne lub też nie prowadzi do pokrzywdzenia osób o osobowości zamkniętej, kumulującej w sobie wewnętrzne emocje.

Kwota zadośćuczynienia nie może stanowić źródła wzbogacenia dla poszkodowanego, a jedynym kryterium dla oceny wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest rozmiar krzywdy doznanej przez poszkodowanego. Zadośćuczynienie powinno być bowiem zarazem środkiem pomocy dla poszkodowanego i pozostawać w odpowiednim stosunku do rozmiarów krzywdy, winna ona uwzględniać aktualne warunki i przeciętną stopę życiową społeczności, w której przebywa pokrzywdzony, przy czym rozmiar szkody niemajątkowej, ustala się, uwzględniając moment wyrokowania. – por. wyrok SN z dnia 29 sierpnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I CSK 667/12, opubl. LEX nr 1391106, wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 974/12, opubl. LEX nr 1362966, wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 16 kwietnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 940/13, opubl. LEX nr 1466803, wyrok SN z dnia 24 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt II CSK 595/13, opubl. (...) nr (...).

W tym miejscu należy wskazać, iż nie można zasądzić świadczenia innego, niż to, którego zażądał powód, nie można też zasądzić więcej niż żądał powód, ani na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda. W kontekście powyższego również zasądzenie sumy pieniężnej, która wprawdzie mieści się w granicach kwotowych powództwa lecz z innej postawy faktycznej, stanowi orzeczenie ponad żądanie (art. 321 § 1 kpc).

Niezasadne jest w ocenie Sądu żądanie powoda ustalenia odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości.

Roszczenie o naprawienie szkody - jak każde roszczenie majątkowe - charakteryzuje się określoną trwałością w czasie, ograniczoną jedynie terminem przedawnienia (por. art. 117 § 1 kc). Ustalenie odpowiedzialności sprawcy za szkodę przyszłą z reguły ma zapobiec przedawnieniu roszczenia oraz ma na celu wyeliminowanie lub przynajmniej złagodzenie trudności dowodowych mogących wystąpić z kolejnym procesie odszkodowawczym z uwagi na upływ czasu pomiędzy wystąpieniem zdarzenia wywołującego szkodę, a dochodzeniem jej naprawienia.

Po wprowadzeniu w życie art. 442 ¹ kc powódka nie ma interesu prawnego w żądaniu ustalenia odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, ze względu na zawartą tam regulację, która eliminuje niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej niż szkoda ta się ujawniła, przy czym powódka w ramach istniejącego postępowania w żaden sposób nie wykazała, iż przy uwzględnieniu ujemnych następstw przedmiotowego zdarzenia może posiadać w przyszłości trudności dowodowe w ewentualnym przyszłym procesie, powodowanych upływem czasu między wystąpieniem zdarzenia wywołującego szkodę a dochodzeniem jej naprawienia.

W przypadku wystąpienia „nowej” szkody pozostającej w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym poszkodowany będzie mógł w terminie 3 lat od powzięcia wiadomości o jej wystąpieniu dochodzić jej naprawienia na drodze sądowej (art. 442 ¹ § 3 kc), dlatego jeśli powódce przysługuje roszczenie o zasądzenie świadczenia, to brak jest interesu prawnego w żądaniu ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość – por. wyrok s.apel. w Krakowie z dnia 4 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1508/13, opubl. LEX nr 1540871, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 14 maja 2008r. w sprawie o sygn. akt I ACa 192/08, opubl. OSAB 2008/2-3/3.

Sąd miał również na względzie treść opinii sporządzonych na potrzeby niniejszego postępowania i wypowiedź specjalistów, co do możliwości wystąpienia w przyszłości negatywnych skutków w obszarze zdrowia powoda i ich rodzaju.

Dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne.

Opóźnienie świadczenia odszkodowawczego następuje, jeżeli dłużnik nie spełni świadczenia niezwłocznie po wezwaniu go przez wierzyciela i od tej chwili należą się wierzycielowi odsetki. W razie wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym odsetki należą się poszkodowanemu już od chwili zgłoszenia roszczenia o zapłatę odszkodowania, w tej bowiem chwili staje się, zgodnie z art. 455 kc, wymagalny obowiązek spełnienia świadczenia odszkodowawczego. – por. wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 18 stycznia 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 1150/12, opubl. LEX nr 1314923, wyrok SN z dnia 8 lutego 2012r. w sprawie o sygn. akt V CSK 57/11, opubl. LEX nr 1147804.

Wymagalne roszczenie o zadośćuczynienie powoduje stan opóźnienia po jego sprecyzowaniu co do wysokości i wezwaniu dłużnika do zapłaty konkretnej kwoty z tego tytułu – por. wyrok s.apel. w Rzeszowie z dnia 15 maja 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 77/14, opubl. LEX nr 1506727.

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 kc oraz o znowelizowaną na podstawie art. 2 pkt 1 lit. a i art. 2 pkt 2 lit. a i b ustawy z dnia 9 października 2015r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.1830) treść art. 481 § 1 i 2 - 2 ⁴ kc.

Odsetki na podstawie art. 481 kc należą się jeżeli zobowiązany nie płaci należnego zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub art. 455 kc. Nie sprzeciwia się temu okoliczność, że zasądzenie zadośćuczynienia jest fakultatywne, a jego wysokość zależy od oceny sądu oraz, że do zadośćuczynienia stosuje się art. 363 § 2 kc albowiem orzeczenie sądu przyznające zadośćuczynienie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, nie zaś konstytutywnego. W świetle art. 455 kc roszczenie o zadośćuczynienie, jako roszczenie pieniężne - w przypadku braku oznaczenia terminu spełnienia świadczenia - staje się wymagalne z chwilą wezwania do zapłaty. Stąd też odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu należą się już od tej chwili, czemu nie stoi na przeszkodzie to, że wysokość świadczenia jest ostatecznie kształtowana przez sąd. – por. wyrok s.apel. w Rzeszowie z dnia 29 sierpnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 203/13, opubl. LEX nr 1396899, wyrok s.apel.w Lublinie z dnia 27 marca 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 807/12, opubl. LEX nr 1306007, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 9 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 459/13, opubl. LEX nr 1416095.

O kosztach procesu w związku z częściowym uwzględnieniem powództwa orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w z art. 98 § 1 - 3 kpc i art. 102 kpc w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2013.490 – j.t. ze zm.) oraz § 22 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018.265 – j.t. ze zm.) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 1 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2018.300 – j.t. ze zm.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2016.1827 – j.t. ze zm.).

Przepis art. 102 kpc ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Szczególnie uzasadnione wypadki, o których mowa w art. 102 kpc zaistniały w stosunku do powoda, w szczególności w płaszczyźnie osobistej, rodzinnej, majątkowej i zdrowotnej. Do kręgu tych wypadków należą okoliczności zarówno związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz – por. wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 13 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 596/14, opubl. LEX nr 1621084, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 11 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 209/14, opubl. LEX nr 1506655.

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.