Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2014 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2014 r. w Gdańsku

sprawy K. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 lipca 2013 r., sygn. akt VI U 1651/13

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1826/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 marca 2013 r. pozwany odmówił K. Ł. uchylenia decyzji z dnia 28 września 2011 r. w części, w jakiej decyzja ta zawiesza prawo do emerytury na okres od 1 października 2011 r.

Odwołanie od decyzji złożyła ubezpieczona powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r., K 2/12. Sprecyzowała swoje roszczenie poprzez żądanie wypłaty świadczeń emerytalnych za okres od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem
z dnia 15 lipca 2013 r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązał organ rentowy do podjęcia wypłaty emerytury K. Ł. za okres od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r. Uzasadniając swoje stanowisko Sąd wskazał, iż w dniu 30 czerwca 2009 r. K. Ł. wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o emeryturę. Pozostawała wówczas w zatrudnieniu w ramach umowy o pracę.

Decyzją z 8 lipca 2009 r. organ rentowy przyznał wnioskodawczyni prawo do żądanego świadczenia od 1 czerwca 2009 r. Wypłata świadczenia była kontynuowana do dnia 30 września 2011 r. Następnie, decyzją z dnia 28 września 2011 r. organ rentowy zawiesił wypłatę emerytury na rzecz ubezpieczonej od 1 października 2011 r. w związku z kontynuowaniem przez nią zatrudnienia. Przyczyną zawieszenia wypłaty emerytury wnioskodawczyni były uregulowania zawarte w przepisach art.28 ustawy z 16 grudnia 2010 r. w zw. z art.103 a ustawy z 17 grudnia 1998 r, o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wyrokiem z dnia 13 listopada 2012 r. sygn. akt K 2/12 Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż art 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, póz. 1726 oraz z 201 1 r. Nr 291, poz. 1707) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227; z 2010 r. Nr 40. poz. 224, Nr 134, poz. 903, Nr 205, poz. 1365, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726, z 2011 r. Nr 75, poz. 398, Nr 149, poz. 887, Nr 168, poz. 1001, Nr 187, poz. 1112 i Nr 205, poz. 1203 oraz z 2012 r. poz. 118 i 251), dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010 r.5 w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji RP.

Decyzją z dnia 2 stycznia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wznowił wypłatę emerytury ubezpieczonej od 22 listopada 2012 r. tj. od dnia publikacji wskazanego wyżej wyroku Trybunału.

Sąd Okręgowy, analizując zasadność roszczenia wnioskodawczyni stanął na stanowisku, że zastosowanie do ubezpieczonej niezgodnych z ustawą zasadniczą przepisów stanowiących podstawę wydania decyzji organu rentowego z 28 września 2011 r. uzasadnia jej wniosek o zmianę zaskarżonej decyzji organu rentowego, poprzez ustalenie, że przysługuje jej prawo do świadczenia emerytalnego za okres od 1 października 2011 r., tj. od daty zawieszenia jego wypłaty.

Sąd nie podzielił stanowiska organu rentowego, że podjęcie wypłaty emerytury jest możliwe z dniem złożenia skargi, nie wcześniej niż z dniem 22 listopada 2011 r., w którym wyrok Trybunału Konstytucyjnego został ogłoszony.

Jednocześnie Sąd Okręgowy podzielił ukształtowane na tle omawianej materii orzecznictwo Sądu Najwyższego, gdzie stwierdza się, że uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją przepis prawa nie może być stosowany przez Sądy i inne organy w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Trybunału (wyrok z dnia 21 listopada 2006 r.; II PK 42/06, Lex nr 950622; postanowienie z dnia 7 grudnia 2000 r., III ZP 27/00, OSNP 2001/10/331; wyrok z dnia 5 września 2001 r., II UKN 542/00, OSNP 2003/2/36; wyrok z dnia 12 czerwca 2002 r., II UKN 419/01, OSNAPiUS 2002/23/580; wyrok z dnia 27 września 2002 r., II UKN 581/01, OSNAPiUS 2003/23/581; wyrok z dnia 18 grudnia 2001 r., I PKN 668/01, OSNP 2004/3/47). Sąd Najwyższy wskazał także, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego ma skutki retroaktywne, przez co zachodzi konieczność ponownego rozpoznania sprawy z pominięciem niekonstytutywnego przepisu (postanowienie z dnia 21 listopada 2008 r., V CO 43/08 Lex nr 564856; wyrok z dnia 21 listopada 2006 r., II PK 42/06, Lex nr 950622; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2008 r., V CO 43/08, Lex nr 564856). W wyroku z dnia 23 stycznia 2007 r., III PK 96/06 Sąd Najwyższy wyraził nawet pogląd, że odroczenie wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (art. 190 ust. 3 Konstytucji RP) stwierdzającego sprzeczność przepisu ustawy z Konstytucją nie stanowi przeszkody do uznania przez sąd, że przepis ten był sprzeczny z Konstytucją od jego uchwalenia (OSNP 2008/5-6/61).

Zdaniem Sądu, inne rozumienie skutków orzeczenia Trybunału w przedmiocie niekonstytucyjności przepisów, naruszałoby zasadę państwa prawnego wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Odnosząc powyższe rozważania do sytuacji faktycznej zaistniałej w rozpoznawanej sprawie Sąd uznał, że skoro rozstrzygnięcie zawarte w zaskarżonej decyzji oparte zostało na przepisie art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który uznany został za niekonstytucyjny, to nie mógł on stanowić podstawy wstrzymania wypłaty emerytury wnioskodawczyni od 1 października 2011 r.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy zobowiązał organ rentowy do wypłaty emerytury ubezpieczonej od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r.
na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł organ rentowy, zaskarżając go w całości
i zarzucając mu naruszenie art. 190 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz przepisów prawa procesowego, tj. art. 412 § 2 i 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Powołując się na powyższą podstawę apelacji organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu organ rentowy umotywował podniesiony zarzut i wnioski, w szczególności wskazując, że nie zgadza się z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego uzasadniając to treścią art. 190 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w myśl którego orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia i z tym dniem następuje utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego, którego dotyczy orzeczenie Trybunału. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. (sygn. akt K2/2012) został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z 2012 r. poz. 1285 w dniu 22 listopada 2012 r. i począwszy od tego dnia utracił moc prawną art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011 r. bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Trybunał Konstytucyjny nie wskazał ani w wyroku, ani w jego uzasadnieniu innej daty utraty mocy prawnej wskazanych wyżej przepisów. Tym samym wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. nie ma zastosowania do przypadającego przed dniem 22 listopada 2012 r. okresu zawieszenia emerytur
na podstawie przepisu art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy emerytalnej.

Wnioskodawczyni w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego jest bezzasadna i podlega oddaleniu.

Sąd II instancji akceptuje ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji, jak
i wywody prawne tegoż Sądu, a w szczególności dotyczące skutków wyroku Trybunału Konstytucyjnego, zatem nie zachodzi konieczność ich powtarzania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 r., II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60).

Sąd Apelacyjny przyjął, że wnioskodawczyni K. Ł. domagała się wypłaty emerytury od dnia 1 października 2011 r. w wyniku wniosku o wznowienie postępowania, mimo że decyzja wstrzymująca wypłatę świadczenia jest prawomocna. Jako podstawę wznowienia wypłaty wskazała wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku w niniejszym składzie podziela pogląd prawny wyrażony
w wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 września 2013 r., III AUa 850/13 (http://orzeczenia.ms.gov.pl/details/$N/153000000001521_III_AUa_000850_2013_Uz_2013-09-26_ 001), w którym wskazał on, że na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych wznowienie postępowania przed organem rentowym uregulowane jest w art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej ustawa emerytalna) oraz w art. 83a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r., Nr 205, poz.1585 ze zm., dalej ustawa systemowa). Regulacje prawne zawarte w tych przepisach dotyczą jednak innej materii tj. ponownego ustalenia prawa, wysokości świadczenia lub zobowiązania, stwierdzonego prawomocną decyzją Zakładu, o ile zajdą okoliczności wskazane w tych przepisach tj. zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawnione okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Sprawa niniejsza nie dotyczy jednak ponownego ustaleniem prawa do świadczenia lub jego wysokości, ale wznowienia wypłaty świadczenia na skutek orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny niekonstytucyjności przepisu, na podstawie którego dokonano wstrzymania wypłaty. Prawo ubezpieczeń społecznych nie przewiduje w ogóle możliwości wznowienia postępowania przed organem rentowym na skutek wydania wyroku przez Trybunał Konstytucyjny. Niedopuszczalne byłoby jednak przyjęcie, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego pozostaje bez wpływu na decyzje, wydane przez organ rentowy na podstawie niekonstytucyjnego przepisu. W świetle art. 123 ustawy systemowej w sprawach uregulowanych ustawą stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Kodeks postępowania administracyjnego przewiduje możliwość wznowienia postępowania na skutek wydania wyroku przez Trybunał Konstytucyjny. Zgodnie z treścią art. 145a § 1 k.p.a. można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. W tej sytuacji skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (art. 145a § 2 k.p.a.).

W sprawie niniejszej wnioskodawczyni wniosła w dniu 3 grudnia 2012 r. skargę
o wznowienie wypłaty zawieszonych świadczeń emerytalnych, a zatem w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia (22 listopada 2012 r.) Zachodziły tym samym podstawy
do merytorycznego rozstrzygnięcia o jej żądaniu. Pozwany wydał zaskarżoną decyzję odmawiającą uchylenia decyzji z dnia 28 września 2011 r. w części, w jakiej decyzja ta zawiesza prawo do emerytury za okres od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. Zasadnie zatem Sąd Okręgowy badał decyzję w płaszczyźnie prawa materialnego, jako odmawiającą wznowienia wypłaty świadczenia za okres od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r., odnosząc się do treści art. 103a ustawy emerytalnej.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy wydał prawidłowy wyrok, a zarzuty apelacji nie są zasadne. Istotą sprawy była możliwość zastosowania w stosunku do wnioskodawczyni art. 103a ustawy emerytalnej, zakwestionowanego wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. w sprawie K 2/12, OTK-A 2012/10/121 w okresie poprzedzającym jego wejście w życie. Wyrokiem tym Trybunał orzekł, że „art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r. Nr 291, poz. 1707) w związku z art. 103a ustawy emerytalnej, dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010 r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”.

Oceniając skutki wyroku, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą, jako warunek realizacji nabytego prawa
do emerytury, nie będzie miał zastosowania do osób, które nabyły to prawo w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. W stosunku do tych osób przepis art. 28 cytowanej ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych w zakresie, w jakim przewiduje stosowanie art. 103a ustawy emeryturach i rentach z FUS utracił moc z chwilą ogłoszenia sentencji wyroku w Dzienniku Ustaw, czyli z dniem 22 listopada 2012 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 1285).

W sprawie niniejszej poza sporem pozostawał fakt, że wnioskodawczyni należy
do kręgu osób objętych przedmiotowym orzeczeniem, albowiem prawo do emerytury nabyła od dnia 1 czerwca 2009 r., a więc w okresie, kiedy realizacja prawa do tego świadczenia nie wymagała rozwiązania stosunku pracy.

Jak prawidłowo przyjął Sąd Okręgowy, decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy posiadała ocena skutków wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r., K 2/12, OTK-A 2012/10/121 w odniesieniu do stanu prawnego poprzedzającego wejście w życie tego orzeczenia.

Podkreślić należy, wbrew stanowisku apelującego organu rentowego, że uregulowania prawne zawarte w Konstytucji RP świadczą o retroaktywnych skutkach wyroku Trybunału Konstytucyjnego orzekającego o niekonstytucyjności przepisu prawa. Z treści art. 190 ust. 4 Konstytucji RP wynika, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania.

W nowym stanie prawnym, ukształtowanym w następstwie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, które zawiera wiążące stwierdzenie o sprzeczności aktu normatywnego
z aktem prawnym wyższego rzędu, rozpatrzenie sprawy jest nie tylko dopuszczalne, ale możliwość taka jest ujęta, jako podmiotowe, konstytucyjne prawo jednostki. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 stycznia 2006 r., I PK 116/05 (LEX nr 214272) realizację reguły określonej w art. 190 ust. 4 Konstytucji, stanowi na gruncie postępowania cywilnego przepis art. 401 ¹ k.p.c., nakazujący wznowienie postępowania sądowego w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową, lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.

W konsekwencji, po wznowieniu postępowania na podstawie art. 401 ¹ k.p.c. sąd stwierdzając, że orzeczenie zostało wydane na podstawie obowiązującego aktu prawnego, ma jednocześnie przesłankę do innego rozstrzygnięcia sprawy, uznając, że choć akt ten obowiązywał, to jednak nie powinien był zostać w sprawie zastosowany, co okazało się dopiero po wydaniu orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny.

Kolejnym argumentem pozwalającym przyjąć retroaktywność orzeczeń Trybunału jest instytucja pytania prawnego przewidzianego w art. 193 Konstytucji RP, który stanowi, że każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli
od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem. Istota pytania prawnego sprowadza się bowiem do zastosowania orzeczenia Trybunału do zaistniałego
w przeszłości stanu faktycznego przez Sąd orzekający w danej sprawie. Sąd Apelacyjny podziela ukształtowane na tle omawianej materii orzecznictwo Sądu Najwyższego, w świetle którego uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją przepis prawa nie może być stosowany przez Sądy i inne organy w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Trybunału (por.: wyrok z dnia 21 listopada 2006 r., II PK 42/06, LEX nr 950622, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2008 r., V CO 43/08, LEX nr 564856).

Odnosząc powyższe rozważania do sytuacji faktycznej zaistniałej w niniejszej sprawie stwierdzić należy, iż Sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał, że skoro rozstrzygnięcie zawarte
w zaskarżonej decyzji oparte zostało na przepisie art. 103a ustawy emerytalnej, który uznany został za niekonstytucyjny, to nie mógł on stanowić podstawy wstrzymania wypłaty emerytury wnioskodawczyni od dnia 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r.

Ponadto Sąd Apelacyjny podziela pogląd prawny wyrażony przez Sąd Najwyższy
w wyroku z dnia 8 listopada 2013 r., II UK 156/13, którym oddalił skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 17 grudnia 2012 r., III AUa 206/12, a którym zmieniono wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 13 grudnia 2011 r. w ten sposób, że zobowiązano organ rentowy do podjęcia wypłaty emerytury ubezpieczonemu od dnia 1 października 2011 r.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu przywołał treść wyroku i uzasadnienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r., K 2/12 wskazując, że z dobrodziejstwa wyroku Trybunału Konstytucyjnego korzystają ubezpieczeni, którzy prawo do emerytury nabyli w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. W efekcie dla tego kręgu ubezpieczonych nie obowiązuje warunek rozwiązania stosunku pracy. Zwrócić należy uwagę, iż uzasadnienie Trybunału nie wskazuje, czy dokonano analizy innego terminu utraty mocy obowiązującej ww. przepisów w aspekcie poważnych skutków finansowych i tego fragmentu art. 190 ust. 3 Konstytucji RP, zgodnie z którym w przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów. Fundusze Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wymagają istotnego wsparcia budżetowego. Jedynie kwestia odroczonego terminu utraty mocy obowiązującej aktu prawnego stanowiła źródło kontrowersji w judykaturze Sądu Najwyższego, jednak taki stan prawny nie wystąpił w niniejszej sprawie.

W utrwalonej judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się, że skutkiem uznania
za niekonstytucyjne przepisów w określonym zakresie jest obowiązek zapewnienia przez wszystkie sądy, które orzekły na podstawie niekonstytucyjnych przepisów prawa, stanu zgodnego z Konstytucją w zakresie wiążąco rozstrzygniętym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego (por. uchwałę z dnia 23 stycznia 2001 r., III ZP 30/00, OSNAPiUS 2001 nr 23 poz. 685 i wyroki: z dnia 5 września 2001 r., II UKN 542/00, OSNAPiUS z 2004 r. nr 2, poz. 36, z dnia 12 czerwca 2002 r., II UKN 419/01, OSNAPiUS z 2002 r. nr 23, poz. 58, z dnia 27 września 2002 r., II UKN 581/01, OSNAPiUS z 2002 r. nr 23, poz. 581, z dnia 18 grudnia 2002 r., I PKN 668/01, OSNAPiUS z 2004 r. nr 3, poz. 47, z dnia 18 maja 2010 r., III UK 2/10, OSNP 2011 nr 21-22, poz. 278 i z dnia 4 lipca 2012 r., III UK 132/11 - niepublikowany, z dnia 8 października 2013 r. III UK 123/12). W szczególności w wyroku z dnia 18 maja 2010 r., III UK 2/10 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że skutkiem utraty domniemania konstytucyjności ustawy w konsekwencji wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku stwierdzającego niezgodność jej przepisu z Konstytucją, jest obowiązek zapewnienia przez sądy orzekające w sprawach, w których przepis ten ma zastosowanie, stanu zgodnego z Konstytucją wynikającego z wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Skoro uznane za niezgodne z Konstytucją przepisy prawa naruszały ustawę zasadniczą już od dnia ich wejścia w życie (ex tunc), przeto nie mogą być legalną podstawą orzekania przez sądy powszechne i Sąd Najwyższy (por. np. wyroki: z dnia 7 marca 2013 r., I UK 519/12; z dnia
24 kwietnia 2013 r., II UK 299/12; z dnia 25 kwietnia 2013 r., I UK 593/12; z dnia 29 maja 2013 r., I UK 621/12; z dnia 6 czerwca 2013 r., II UK 369/12, dotychczas niepublikowane). Należy mieć ponadto na uwadze przepis art. 190 ust. 4 Konstytucji, który traktuje orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego jako podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania. Skoro więc może być wzruszone prawomocne orzeczenie wydane przed datą wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, nie można wymagać, aby w sprawach zawisłych i nierozstrzygniętych do tej daty, sądy stosowały sprzeczne z Konstytucją przepisy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2000 r., III ZP 27/00, OSNAPiUS 2001 nr 10, poz. 331; przywołane wyżej wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 5 września 2001 r., II UKN 542/00 i z dnia 12 czerwca 2002 r., II UKN 419/01 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2002 r., II UKN 281/0, OSNP 2004 nr 2, poz. 36).

W ocenie Sądu Najwyższego utrata mocy obowiązującej przepisu (aktu prawnego), zakwestionowanego przez Trybunał Konstytucyjny, następuje stosownie do art. 190 ust.
3 Konstytucji, z chwilą wejścia w życie orzeczenia Trybunału i orzeczenie to ma w tym aspekcie charakter konstytutywny. Implikuje to konieczność dokonywania przez Sąd subsumcji norm prawnych bez przepisu wyeliminowanego z porządku prawnego. Utrata mocy obowiązującej przepisu determinuje także odmienną ocenę wcześniej istniejącego stanu prawnego. Eliminacja skutków wynikających z niekonstytucyjnych przepisów następuje, w myśl art. 190 ust. 4 Konstytucji RP, w wyniku indywidualnych rozstrzygnięć w sferze stosowania prawa (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2013 r., II UK 227/13).

Mając na uwadze powyższe, skarżący organ rentowy błędnie wywodzi, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. nie ma zastosowania do przypadającego przed dniem 22 listopada 2012 r. okresu zawieszenia emerytur na podstawie przepisu art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy emerytalnej.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej oceny prawno-materialnej ustalonego stanu faktycznego, której nie wzruszają zarzuty apelacji. Zarzut naruszenia art. 412 § 2 k.p.c. jest niezasadny, ponieważ niniejsza sprawa nie dotyczyła wznowienia postępowania. Również nie naruszono art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., ponieważ wobec powyższych rozważań prawnych i stanowiska judykatury w niniejszej sprawie Sąd I instancji zasadnie zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i zobowiązał organ rentowy do podjęcia wypłaty emerytury K. Ł. za okres od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak
w sentencji wyroku.