Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 122/15
POSTANOWIENIE
Dnia 17 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku V. Spółki Akcyjnej w Ł.
poprzednio D. Spółka Akcyjna w Ł.
przy uczestnictwie J. C. i M. C.
o wpis,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 17 marca 2016 r.,
skargi kasacyjnej uczestników postępowania
od postanowienia Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 15 września 2015 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu w Ł. do ponownego rozpoznania i
rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Wnioskodawczyni wniosła o wpisanie w księdze wieczystej KW nr […],
prowadzonej dla nieruchomości stanowiącej wspólność ustawową uczestników
postępowania, przysługującego jej roszczenia o udostępnienie nieruchomości
objętej tą księgą w celu założenia (przeprowadzenia) kanału centralnego
ogrzewania oraz w celu dostępu do przewodów i urządzeń potrzebnych do
wykonania czynności związanych z ich konserwacją.
Jako podstawę wpisu wskazała decyzję z dnia 24 marca 1962 r. (w istocie
chodzi o decyzję z dnia 24 marca 1964 r.) - zezwolenie Prezydium Dzielnicowej
Rady Narodowej Wydział Spraw Wewnętrznych nr I. SW. …/64 wydaną na
podstawie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie
wywłaszczania nieruchomości (jedn. tekst: Dz. U. z 1974r., Nr 10, poz. 64, ze zm. –
dalej „ustawa wywłaszczeniowa”) wskazując, że decyzja ta jest dołączona do księgi
wieczystej KW […]. Jako załączniki do wniosku wskazała też między innymi pismo
Zarządu Inwestycji Dzielnic Magazynowo- Przemysłowych m. Ł. z dnia 27 kwietnia
1964 r., znajdujące się w KW […].
Sąd Rejonowy w Ł. wpisem z dnia 7 maja 2014 r. uwzględnił ten wniosek i
jako podstawę wpisu wskazał zezwolenie z dnia 24 marca 1964 r. I.SW. …/64
wydane przez Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej, załączone do księgi
wieczystej KW […] na k. 166.
Od powyższego wpisu apelację wnieśli uczestnicy postępowania zarzucając
naruszenie art. 34, art. 31 ust. 1 u.k.w.h i art. 6268
§ 2 k.p.c. i kwestionując
między innymi wykazanie przejścia uprawnień z powyższego zezwolenia na
wnioskodawczynię.
Sąd Okręgowy w Ł. załączył akta sprawy KW […], w której wnioskodawczyni
żądała dokonania podobnego wpisu i do wniosku dołączyła zezwolenie z dnia 24
marca 1964 r. wydanie przez Prezydium Dzielnicowej RN Wydział Spraw
Wewnętrznych na podstawie art. 35 i 52 ustawy wywłaszczeniowej na rzecz
Zarządu Inwestycji Dzielnic Magazynowo-Przemysłowych w Ł. na przeprowadzenie
kanału centralnego ogrzewania na nieruchomościach siedmiu właścicieli
3
wymienionych w decyzji oraz stwierdzenie, że zgodnie z art. 35 ust. 2 tej ustawy
przysługuje osobom upoważnionym prawo dostępu do tych urządzeń w celu ich
konserwacji. Załączyła też inne dokumenty mające stanowić podstawę wpisu oraz
pismo wyjaśniające jej następstwo prawne po Zakładzie Sieci Cieplnej w Ł.,
będącym inwestorem budowy ciepłociągu oraz stwierdzenie i dowody, że jako
inwestor zastępczy działał Zakład Inwestycji Dzielnic Magazynowo- Przemysłowych,
na rzecz którego wydano przedmiotowe zezwolenie i który przekazał zbudowaną
sieć do majątku Zakładu Sieci Cieplnej.
Postanowieniem z dnia 15 września 2014 r. Sąd Okręgowy w Ł. oddalił
apelację uczestników.
Stwierdził, że wprawdzie ani z dokumentów dołączonych do wniosku ani
z dokumentów załączonych do akt księgi wieczystej KW […] nie wynika wprost
następstwo prawne między adresatem zezwolenia z dnia 24 marca 1964r. a
Zakładem Sieci Cieplnej (błędnie nazwanym przez Sąd Zarządem Sieci Cieplnej),
którego następcą prawnym jest wnioskodawczyni, jednak jest niewątpliwe, że
zarówno adresat zezwolenia: Zarząd Inwestycji Dzielnic Magazynowo -
Przemysłowych w Ł. jak i Zakład Sieci Cieplnej stanowiły jednostki gospodarki
uspołecznionej wykonujące zarząd mieniem Skarbu Państwa, a urządzenia
przesyłowe, których dotyczy zezwolenie stanowiły mienie Skarbu Państwa. Dlatego,
zdaniem Sądu, zezwolenie wydane na rzecz Zarządu Inwestycji Dzielnic
Magazynowo- Przemysłowych w Ł. należy odczytać jako wydane na rzecz Skarbu
Państwa. Sąd Okręgowy wskazał, że jest okolicznością notoryjną,
iż wnioskodawczyni jest następcą prawnym przedsiębiorstw państwowych,
stanowiących jednostki gospodarki uspołecznionej, a następnie przedsiębiorstwa
państwowe- osoby prawne, przekształcone w spółki prawa handlowego, których
majątek przejęła. W związku z tym, mimo że prima facie z treści dołączonych
do wniosku dokumentów nie wynika następstwo prawne między tymi podmiotami,
to jednak zdaniem Sądu Okręgowego należy uznać, iż skoro niewątpliwe jest,
że Zakład Sieci Cieplnej, stanowiący jednostkę organizacyjną Skarbu Państwa, jest
poprzednikiem prawnym wnioskodawczyni, to również Zarząd Inwestycji Dzielnic
Magazynowo - Przemysłowych w Ł., stanowiący również statio fisci Skarbu
Państwa, jest także jej poprzednikiem.
4
W skardze kasacyjnej opartej na drugiej podstawie, uczestnicy postępowania
zarzucili naruszenie art. 6268
§ 2 k.p.c. przez wykroczenie poza zakres kognicji
sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym polegające na oparciu rozstrzygnięcia
na dokumentach nie załączonych do wniosku, a znajdujących się w aktach innej
księgi wieczystej oraz art. 228 k.p.c. w zw. z art. 31 ust. 1 u.k.w.h. przez
zastosowanie zasady notoryjności do wywiedzenia następstwa prawnego
wnioskodawczyni po przedsiębiorcy wykorzystującym urządzenia przesyłowe, który
instalował je w związku z wydaniem decyzji- zezwolenia z dnia 24 marca 1964 r.
i do wykazania tytułu prawnego wnioskodawczyni do urządzeń przesyłowych,
a więc jej legitymacji procesowej, mimo że wobec wymagań art. 31 u.k.w.h. co do
podstawy wpisu w księdze wieczystej, stosowanie w postępowaniu
wieczystoksięgowym zasady notoryjności przy dokonywaniu wpisu nie powinno
mieć miejsca.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podstawą żądania wpisu w księdze wieczystej, urządzonej dla
nieruchomości uczestników, roszczenia przysługującego wnioskodawczyni
o udostępnienie nieruchomości w celu przeprowadzenia kanału centralnego
ogrzewania i dostępu do urządzeń potrzebnych do wykonania konserwacji, jest
zezwolenie Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej z dnia 24 marca 1964 r.
stanowiące decyzję administracyjną wydaną na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy
wywłaszczeniowej. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu
sędziów z dnia 8 kwietnia 2014 r. III CZP 87/13 (OSNC 2014/7-8/68) oraz
w uchwale z dnia 6 czerwca 2014 r. III CZP 107/13 (OSNC 2015/3/29), decyzja
taka stanowi tytuł prawny do korzystania z cudzej nieruchomości w zakresie
wynikającym z jej treści oraz kreuje obowiązek znoszenia przez właściciela tej
nieruchomości ograniczeń wynikających z uprawnienia przyznanego wskazanemu
podmiotowi. Jest ona nadal źródłem prawa podmiotu, na rzecz którego ją wydano
do korzystania z cudzej nieruchomości, a trwałość jej skutków dotyczy także
każdoczesnego właściciela nieruchomości. Na uprawnienia objęte taką decyzją
może powoływać się przedsiębiorca, który na jej podstawie zainstalował urządzenia,
jak też każdy kolejny, który uzyskał tytuł prawny do tych urządzeń i jest
odpowiedzialny za ich eksploatację i utrzymanie (porównaj między innymi
5
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 2007 II CSK 156/07, OSNC
2008/9/103 oraz uchwałę z dnia 20 stycznia 2010 r., III CZP 116/09, OSNC-ZD
2010/3/92).
Decyzja ta może być, zgodnie z art. 31 u.k.w.h., podstawą wpisu w księdze
wieczystej, jednakże wnioskodawczyni obowiązana jest wykazać zarówno to,
że jest następcą prawnym podmiotu, na rzecz którego decyzja została wydana
i uzyskała tytuł prawny do urządzeń zainstalowanych przez jej poprzednika na
nieruchomości, jak i to, że decyzja dotyczy nieruchomości uczestników
postępowania. Okoliczności te obowiązana jest wykazać w sposób i środkami
określonymi w art. 6268
§ 2 k.p.c., zgodnie z którym sąd rozpoznając wniosek
o wpis bada tylko treść i formę wniosku, treść i formę dołączonych do wniosku
dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Przepis ten określa więc na podstawie
jakich środków dowodowych sąd wieczystoksięgowy powinien rozpoznać wniosek
o wpis i jest wyrazem ograniczenia środków dowodowych, z jakich można
korzystać w postępowaniu o wpis. Środkami tymi są tylko dokumenty dołączone do
wniosku oraz treść księgi wieczystej, w której ma być dokonany wpis. Natomiast
o tym, jakie dokumenty mogą być podstawą wpisu w księdze wieczystej stanowią
art. 31-34 u.k.w.h.
W związku z tymi ograniczeniami powstaje pytanie, czy sąd- tak jak uczynił
to Sąd Okręgowy w rozpoznawanej sprawie- może uznać wskazane wyżej
okoliczności za wykazane dokumentami nie załączonymi do wniosku ani do akt
księgi wieczystej, której wniosek dotyczy, lecz dokumentami znajdującymi się
w aktach innej księgi i na ich podstawie dokonać wpisu. Ponieważ zawartość akt
innej sprawy sądowej, w tym wypadku zawartość akt innej księgi wieczystej jest
znana sądowi z urzędu, w konsekwencji pytanie sprowadza się do tego,
czy w postępowaniu wieczystoksięgowym ma zastosowanie art. 228 § 2 k.p.c.,
a w szczególności, czy podstawą wpisu w księdze wieczystej mogą być fakty znane
sądowi z urzędu, wynikające z dokumentów załączonych do akt innej księgi
wieczystej. Odpowiedzi wymaga również, czy w takim postępowaniu ma
zastosowanie jako podstawa wpisu art. 228 § 1 k.p.c., a więc, czy sąd może uznać
pewne fakty za powszechnie znane i na ich podstawie dokonać wpisu.
6
Rozważając pierwszą kwestię, należy stwierdzić, że z literalnej wykładni
art. 6268
§ 2 k.p.c. wynika, iż nie mogą być podstawą wpisu w księdze wieczystej
dokumenty nie załączone do wniosku o wpis ani do akt księgi wieczystej, której
wniosek dotyczy, lecz znajdujące się w aktach innej księgi wieczystej i powołane
przez wnioskodawcę we wniosku jako podstawa wpisu. Sąd bowiem bada tylko
treść dokumentów załączonych do wniosku oraz treść tej księgi wieczystej, której
wniosek dotyczy. Takie stanowisko jednolicie przyjmowane jest w orzecznictwie
Sądu Najwyższego, który między innymi w uzasadnieniu uchwały siedmiu sędziów
z dnia 16 grudnia 2009 r. III CZP 80/09 (OSNC 2010/6/84), stanowiącej zasadę
prawną, stwierdził, że podstawą wpisu mogą być tylko dokumenty złożone przy
wniosku i niedopuszczalne jest uwzględnienie okoliczności znanych sądowi
z urzędu (porównaj też postanowienia z dnia 9 grudnia 2010 r. IV CSK 168/10,
z dnia 6 kwietnia 2011 r. I CSK 367/10, z dnia 20 października 2011 r. III CSK
322/10, z dnia 16 listopada 2011 r. II CSK 538/10 i z dnia 1 grudnia 2011 r. I CSK
83/11, OSNC-ZD 201/C/60.) W postanowieniach z dnia 31 stycznia 2014 r. II CSK
218/13, II CSK 219/13, II CSK 221/13 (nie publ.) i II CSK 225/13 (OSP 2015/7-8/75)
Sąd Najwyższy wprost odniósł się do sytuacji, gdy wnioskodawca we wniosku
o wpis powołał jako podstawę wpisu dokument znajdujący się w aktach innej księgi
wieczystej i stwierdził, że sąd wieczystoksięgowy nie jest uprawniony do dokonania
wpisu w księdze wieczystej, jeżeli wnioskodawca we wniosku jako podstawę wpisu
powołał dokument znajdujący się w innej księdze chociażby obie księgi były
prowadzone przez ten sam sąd i dotyczyły nieruchomości stanowiących własność
tych samych osób, a dokument pozwalał na dokonanie analogicznego wpisu jak
w księdze, w której był już podstawą wpisu. Jedyne odstępstwo od tej zasady Sąd
Najwyższy dopuścił w sytuacji istnienia dwóch ksiąg wieczystych w razie
wyodrębnienia lokalu i urządzenia księgi wieczystej dla lokalu przy zachowaniu
księgi wieczystej dla macierzystej nieruchomości gruntowej. Tylko w takiej sytuacji
wnioskodawca wnosząc o wpis hipoteki w księdze wieczystej prowadzonej dla
lokalu może poprzestać na wskazaniu, że jeden z dokumentów stanowiących
podstawę wniosku o wpis hipoteki znajduje się w księdze wieczystej prowadzonej
dla nieruchomości gruntowej (porównaj postanowienie z dnia 13 kwietnia 2005 r.
IV CK 469/04, nie publ.). W innych sytuacjach jest to niedopuszczalne.
7
Natomiast kontrowersyjne zagadnienie, czy na gruncie art. 6268
§ 2 k.p.c.
podstawą oddalenia wniosku o wpis mogą być fakty znane sądowi z urzędu,
rozstrzygnęła uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego
2016 r. III CZP 86/15 (jeszcze nie publ.), w której przyjęto, że sąd może oddalić
wniosek o wpis do księgi wieczystej, jeżeli istnieje znana mu urzędowo przeszkoda
do jego dokonania.
Także na gruncie nieobowiązującego już art. 46 u.k.w.h., który
w § 1 zawierał regulację taką samą jak obecnie art. 6268
§ 2 k.p.c., natomiast
w § 2 stanowił, że postanowienie odmawiające dokonania wpisu może opierać się
na okolicznościach, które są powszechnie znane lub doszły do wiadomości sądu
w inny sposób, przyjmowano, że fakty powszechnie znane i fakty znane sądowi
z urzędu mogą być tylko podstawą oddalenia wniosku o wpis, natomiast nie mogą
być podstawą wpisu w księdze wieczystej, który może nastąpić jedynie na
podstawie dokumentów, o jakich mowa w art. 46 § 1 u.k.w.h., a obecnie art. 6268
§ 2 k.p.c., a więc na podstawie dokumentów określonych w art. 31-34 u.k.w.h. oraz
na podstawie treści księgi wieczystej.
W konsekwencji zatem stanowisko to należy uznać za dominujące
i utrwalone zarówno na gruncie dawnego art. 46 u.k.w.h., jak i na gruncie art. 6268
§ 2 k.p.c.
Sąd Najwyższy w obecnym składzie stanowisko to podziela uznając,
że w świetle art. 6268
§ 2 k.p.c. nie jest dopuszczalne dokonanie wpisu w księdze
wieczystej w oparciu o fakty znane sądowi z urzędu, wynikające z dokumentów
załączonych do akt innej księgi wieczystej, na które powołał się wnioskodawca we
wniosku o wpis.
Nie są przekonujące wypowiedzi niektórych przedstawicieli doktryny
uznające to stanowisko za zbyt formalistyczne, odwołujące się do wykładni
systemowej i funkcjonalnej oraz „wygody” stron. Przepis art. 6268
§ 2 k.p.c. jest
przepisem szczególnym w stosunku do art. 228 k.p.c. i jako taki wyłącza jego
stosownie w odniesieniu do okoliczności stanowiących podstawę wpisu do księgi
wieczystej. Celem wprowadzenia takiej właśnie regulacji szczególnej jest
zapewnienie realizacji określonego w art. 1 u.k.w.h. celu prowadzenia ksiąg
8
wieczystych oraz przewidzianego w art. 3 u.k.w.h. domniemania zgodności wpisu
prawa do księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Chodzi o to, by
okoliczności stanowiące podstawę wpisu i środki dowodowe zdolne je wykazać były
możliwie najpewniejsze, gwarantujące, że wpis będzie odpowiadał rzeczywistemu
stanowi rzeczy.
Nie przekonuje odwoływanie się do „wygody” stron, po pierwsze, dlatego, że
to co może być wygodne dla wnioskodawcy, nie zawsze jest wygodne także dla
uczestnika postępowania, w szczególności właściciela nieruchomości, która ma
być obciążona wpisem na podstawie dokumentów załączonych do innej księgi
wieczystej. Wprawdzie księgi wieczyste są jawne a więc dokonywane w nich wpisy
są znane uczestnikom postępowania dotyczącego innej księgi wieczystej, jednak
zasada jawności i powszechnej dostępności nie dotyczy już dokumentów
znajdujących się w aktach innej księgi wieczystej. Właściciel nieruchomości, która-
jak w rozpoznawanej sprawie- ma być obciążona wpisem służebności gruntowej,
nie ma bezpośredniego i nieograniczonego dostępu do dokumentów załączonych
do akt innej księgi wieczystej, na które wnioskodawca powołuje się jako na
podstawę wpisu. Nie może więc niezwłocznie ich zbadać i ocenić, czy ze względu
na formę i treść mogą stanowić podstawą wpisu, w konsekwencji ma utrudnioną
możliwość ochrony swoich praw. Z drugiej zaś strony nie ma przeszkód, by
wnioskodawca załączył do wniosku o wpis odpisy dokumentów znajdujących się
w aktach innej księgi wieczystej, w tym odpis decyzji administracyjnej stanowiącej
podstawę wniosku oraz odpisy wszystkich innych niezbędnych do wpisu
dokumentów. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się bowiem,
że podstawą wpisu może być zarówno urzędowo poświadczony odpis decyzji
administracyjnej i innych dokumentów (porównaj między innymi postanowienia
z dnia 16 listopada 2011 r. II CSK 538/10, nie publ., z dnia 18 kwietnia 2013 r.
II CSK 520/12, OSNC 2013/12/147, i z dnia 28 lutego 2014 r. IV CSK 276/13,
nie publ.), jak i odpis decyzji administracyjnej, którego zgodność z oryginałem
została poświadczona przez notariusza, zgodnie z art. 129 § 2 k.p.c.
(porównaj między innymi postanowienie z dnia 20 listopada 2014 r. V CSK 9/14,
OSNC 2015/12/146). Wnioskodawca ma zatem możliwość załączenia do wniosku
o wpis odpisów koniecznych dokumentów, co umożliwi uczestnikom ocenę, czy
9
mogą one stanowić podstawę wpisu. Gwarantuje to równość obu stron w dostępie
do dokumentów będących podstawą wpisu i właściwe zabezpieczenie ich interesów,
bez naruszenia szczególnych zasad dotyczących podstawy wpisu do księgi
wieczystej.
W konsekwencji trafny jest kasacyjny zarzut naruszenia art. 6268
§ 2 k.p.c.
przez dokonanie wpisu w księdze wieczystej roszczenia wnioskodawcy na
podstawie dokumentów załączonych do innej księgi wieczystej.
Uzasadniony jest także zarzut naruszenia art. 228 § 1 k.p.c. w zw. z art. 31
ust. 1 u.k.w.h. przez zastosowanie zasady notoryjności do wykazania następstwa
prawnego wnioskodawcy po podmiocie, na rzecz którego wydana została decyzja
administracyjna (zezwolenie) z dnia 24 marca 1964 r. Jak wskazano wyżej,
art. 6268
§ 2 k.p.c. jako przepis szczególny wyłącza możliwość dokonania wpisu
w oparciu o fakty powszechnie znane. Nie pozwala też na wykazanie okoliczności
niezbędnych do dokonania wpisu z powołaniem się na fakty notoryjne.
Wnioskodawczyni obowiązana była wykazać swoje następstwo prawne
po podmiocie, na rzecz którego wydana została decyzja z dnia 24 marca 1964 r.
oraz przejście na nią tytułu prawnego do urządzeń posadowionych na gruncie
uczestników i obowiązku ich konserwacji. Sąd Okręgowy uznał, że następstwo
to zostało wykazane na podstawie okoliczności powszechnie znanych, a więc
w sposób określony w art. 228 § 1 k.p.c., przy czym za fakty powszechnie znane
uznał okoliczność, że zarówno adresat zezwolenia jak i Zakład Sieci Cieplnej, który
budował urządzenia i którego następcą prawnym jest wnioskodawczyni, były
jednostkami gospodarki uspołecznionej wykonującymi zarząd mieniem Skarbu
Państwa, a więc zezwolenie z dnia 24 marca 1964 r. należy uznać za wydane na
rzecz Skarbu Państwa. Skoro zatem okolicznością notoryjną jest, zdaniem Sądu
Okręgowego to, że Zakład Sieci Cieplnej, stanowiący jednostkę organizacyjną
Skarbu Państwa jest poprzednikiem prawnym wnioskodawczyni, to również adresat
zezwolenia, stanowiący także statio fisci Skarbu Państwa, jest jej poprzednikiem
prawnym.
Odnosząc się do tego wywodu należy przede wszystkim stwierdzić,
że niezależnie oceny merytorycznej takiego toku rozumowania oraz niezależnie od
10
tego, czy podane w nim okoliczności są prawdziwe, niewątpliwie nie są to fakty
powszechnie znane w rozumieniu art. 228 § 1 k.p.c. Za fakty powszechnie znane
uważa się bowiem wydarzenia historyczne, polityczne, zjawiska przyrodnicze,
procesy ekonomiczne lub zdarzenia normalnie i zwyczajnie zachodzące
w określonym miejscu i czasie, znane każdemu rozsądnemu i mającemu życiowe
doświadczenie mieszkańcowi miejscowości będącej siedzibą danego sądu. Nie są
faktami powszechnie znanymi informacje o fakcie zamieszczone w prasie
i internecie ani wpisy w księgach wieczystych (porównaj między innymi wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 10 lutego 2010 r. V CSK 269/09, OSNC 201/9/127 i z dnia
24 kwietnia 2013 r. IV CSK 596/12, nie publ.). Nie są również faktami powszechnie
znanymi okoliczności takie jak to czy określony podmiot był jednostką gospodarki
uspołecznionej czy jednostką organizacyjną Skarbu Państwa (statio fisci),
jak również przekształcenia jakim ulegał na podstawie przepisów prawa, ich skutki
oraz przesunięcia majątkowe, które z nich wynikały.
Wszystkie te okoliczności muszą być wykazane przez wnioskodawcę przy
pomocy środków wskazanych w art. 6268
§ 2 k.p.c. Jednakże sąd
wieczystoksięgowy oceniając te kwestie powinien też uwzględnić skutki prawne
wynikające bezpośrednio ze źródeł powszechnie obowiązującego prawa (art. 87
Konstytucji), a więc z ustaw i aktów niższego rzędu, aktów administracyjnych
i czynności prawnych (porównaj postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
30 stycznia 2014 r. IV CSK 252/13, OSNC 2014/11/117). Innymi słowy powinien
uwzględnić z urzędu powszechnie obowiązujące przepisy prawa dotyczące
przekształceń własnościowych mienia ogólnonarodowego do jakich doszło
poczynając od 1989r. i ocenić na podstawie stosownych aktów prawnych, aktów
administracyjnych i dokumentów dotyczących określonych czynności prawnych,
czy skutkiem prawnym tych przekształceń było przejście na wnioskodawczynię
uprawnienia wynikającego z decyzji administracyjnej z dnia 24 marca 1964 r. oraz
tytułu prawnego do urządzeń, których ona dotyczy i obowiązku ich konserwacji.
Ocena ta musi być wyrażona w uzasadnieniu postanowienia i mieć za podstawę
konkretne przepisy prawa, akty administracyjne i dokumenty dotyczące czynności
prawnych.
11
Tymczasem Sąd Okręgowy oceniając te kwestie, nie tylko z naruszeniem
art. 6268
§ 2 i art. 228 § 1 k.p.c. powołał się na fakty powszechnie znane, lecz jego
stanowisko w tym przedmiocie jest także częściowo wewnętrznie sprzeczne,
niezrozumiałe i nie poparte odpowiednią podstawą prawną. Sąd bowiem przyjął, że
Zakład Sieci Cieplnej był przedsiębiorstwem państwowym i jednostką gospodarki
uspołecznionej a jednocześnie że był jednostką organizacyjną (statio fisci)
Skarbu Państwa, co się wzajemnie wyklucza. Jeżeli bowiem Zakład ten był
jednostką gospodarki uspołecznionej (przedsiębiorstwem państwowym) to posiadał
osobowość prawną, a więc nie mógł być jednostką organizacyjną Skarbu Państwa.
Nie jest też jasne na jakiej podstawie Sąd stwierdził, że adresat zezwolenia był
jednostką organizacyjną Skarbu Państwa oraz dlaczego, zdaniem Sądu, z tego
faktu wynika, iż jest on poprzednikiem prawnym wnioskodawczyni. Niezależnie od
tego trzeba zauważyć, że w dokumentach załączonych do księgi wieczystej
KW […], na które powołał się Sąd Okręgowy, wnioskodawczyni wywodząc swoje
uprawnienia od adresata zezwolenia powołała się nie na następstwo prawne po
nim, lecz po inwestorze, którym był Zakład Sieci Cieplnej, zaś adresat zezwolenia
był inwestorem zastępczym, który przekazał wybudowaną sieć do majątku Zakładu
Sieci Cieplnej, na co wnioskodawczyni przedstawiła dokumenty. Dokumenty te
jednak nie zostały przez Sąd ocenione, wobec czego nie wiadomo czy stanowią
dowód przejścia na poprzednika prawnego wnioskodawczyni – a w dalszej
kolejności na nią- tytułu prawnego do tych urządzeń i obowiązku ich konserwacji.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
k.p.c.
uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu
do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego
( art. 108 § 2 w zw. z art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.).
aj
eb