Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

18 listopada 2021 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Dorota Załęska

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2021 r. w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. W.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o przywrócenie do pracy, zadośćuczynienie z tytułu mobbingu oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy

w przedmiocie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w części ponad 2 980,00 zł

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu - Sądu Pracy

z dnia 8 czerwca 2021 roku sygn. akt IV P 1/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od A. W. na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 1 350 (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za II instancję.

Sygn. akt IV Pa 31/21

UZASADNIENIE

A. W. wniósł przeciwko (...) Spółce Akcyjnej, obecnie (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego 25 lipca 2016r. oraz o zasądzenie wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy w kwocie 41.720,00 zł., przy zastosowaniu art. 39 k.p., z uwzględnieniem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Prawomocnym wyrokiem z 12 września 2017 r. , wydanym w niniejszej sprawie sygn. IV P 72/16, Sąd Rejonowy w Wieluniu przywrócił powoda do pracy w pozwanej Spółce i zasądził na rzecz powoda wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy w wysokości wynagrodzenia za jeden miesiąc w kwocie 2 980,00 zł., pod warunkiem podjęcia pracy. Następnie postanowieniem z 12 września 2017 r. Sąd zawiesił postępowanie w części dotyczącej wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy ponad kwotę 2980 zł. do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie IV P 117/16 Sądu Rejonowego w Wieluniu z powództwa A. W. przeciwko (...) S.A. o sprostowanie świadectwa pracy w zakresie ustalenia zatrudnienia w szczególnych warunkach mających znaczenie dla ustalenia, czy powód podlegał w chwili wypowiedzenia ochronie z art. 39 k.p. Postanowieniem z 01 sierpnia 2019 r. po podjęciu postępowania w związku z prawomocnym zakończeniem postępowania w sprawie IV P 117/16, Sąd Rejonowy ponownie zawiesił postępowanie w niniejszej sprawie IV P 72/16 , do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie IV P 74 /16 Sądu Rejonowego w Wieluniu z powództwa A. W. przeciwko (...) S.A. o ustalenie zatrudnienia w szczególnych warunkach mających znaczenie dla ustalenia, czy powód podlegał w chwili wypowiedzenia podlega ochronie z art. 39 k.p. Po podjęciu postępowania w związku z prawomocnym zakończeniem postępowania w sprawie IV P 74 /16, powód poparł powództwo podnosząc, iż żądanie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w części ponad 2980zł. opiera na podstawie art. 415 k.c. i art. 471 k.c. w zw. z art. 443 k.c. i art. 300 k.p.

Pozwana Spółka wniosła o oddalenie powództwa jako wychodzącego poza ramy art. 47 kp. Wyrokiem z 8 czerwca 2021r. Sąd Rejonowy w Wieluniu oddalił powództwo i nie obciążył powoda kosztami procesu na rzecz pozwanego.

Wyrok zapadł po ustaleniu, że w sprawie IV P 117/16 z powództwa A. W. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., powód domagał się sprostowania świadectwa pracy, między innymi poprzez wskazanie, iż w okresie zatrudnienia od 01 kwietnia 1994 r. do 31 października 2016 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach według rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r., zgodnie z wykazem A Dział IV pkt 40,33 ,36 i 19. Postanowieniem z 14 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy w Wieluniu umorzył postępowanie w sprawie na podstawie art. 355 § 1 k.p.c., ponieważ wydanie wyroku stało się zbędne. Powód powrócił bowiem do pracy w pozwanej spółce po przywróceniu do pracy prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Wieluniu z dnia 12 września 2017 r. sygn. akt IV P 72/ 16, po czym pozwana spółka rozwiązała z powodem stosunek pracy w dniu 01 czerwca 2018 r. i wystawiła powodowi nowe świadectwo pracy. Dalej Sąd I instancji ustalił , że wyrokiem z 26 kwietnia 2019 r. sygn. akt IV P 74/ 16 Sąd Rejonowy w Wieluniu oddalił powództwo A. W. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o ustalenie zatrudnienia w szczególnych warunkach, utrzymanym w mocy prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z 14 listopada 2019 r. sygn. akt IV Pa 21/ 19. , który stwierdził, iż powód nie wykazał interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie zatrudnienia w szczególnych warunkach. Kolejnym wyrokiem z 11 października 2018 r. sygn. akt IV P 68/ 18 Sąd Rejonowy w Wieluniu oddalił powództwo A. W. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. w części, w której powód domagał się sprostowania świadectwa pracy z dnia 20 lipca 2018 r. poprzez wskazanie, iż powód w okresie zatrudnienia od 01 kwietnia 1994 r. do 01 czerwca 2018 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach bądź w szczególnym charakterze.

Przechodząc do oceny prawnej zgłoszonego żądania wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy ponad kwotę 2980zł. , Sąd Rejonowy powołał się na przepis art. 47 k.p. zgodnie z którym pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące - nie więcej niż za 1 miesiąc. Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, o którym mowa w art. 39 k.p., albo z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy; dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownikiem - ojcem wychowującym dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego albo gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego. Następnie Sąd I instancji odwołał się do treści art. 39 k.p., który stanowi że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Przepis ten dotyczy zarówno powszechnego wieku emerytalnego, jak i obniżonego wieku emerytalnego, który ustanowiony został w przepisach art. 32-45 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r., poz. 291) dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Pracownicy - mężczyźni zatrudnieni w szczególnych warunkach co do zasady mogą przejść na emeryturę po ukończeniu 60 lat, jeżeli mają co najmniej 25-letni staż pracy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Sąd Rejonowego wywiódł , iż z dokumentów w aktach sprawy IV P 68/ 18 wynika, iż powód w okresie zatrudnienia w pozwanej Spółce nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach bądź w szczególnym charakterze. Powód nie wykazał, iż w dniu wypowiedzenia stosunku pracy 25 lipca 2016 r. znajdował się w okresie ochrony przedemerytalnej przewidzianej w art. 39 k.p., co uzasadniałoby na podstawie art. 47 zdanie drugie k.p., zasądzenie na rzecz powoda wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy. Odnosząc się natomiast do stanowiska powoda zawartego w piśmie procesowym z 23 marca 2021 r., w którym powód wskazał na przepisy art. 415 k.c. i art. 417 k.c. w zw. z art. 443 k.c. i art. 300 k.p. jako podstawę prawną żądania wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy ponad kwotę 2980zł., sąd meriti odwołał się do stanowiska Sądu Najwyższego zawartego w wyroku z 13 lipca 2016 r. I PK 216/15). Sąd Najwyższy stwierdził w nim , że pełna regulacja w art. 47 k.p. w kwestii zasądzenia na rzecz pracownika wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w przypadku przywrócenia go do pracy i podjęcia przez niego pracy wyklucza możliwość przejścia przez art. 300 k.p. na ogólne zasady odpowiedzialności odszkodowawczej przewidziane w Kodeksie cywilnym. Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Rejonowy oddalił powództwo w przedmiocie żądania zasądzenia wynagrodzenia za czas pozostawania powoda bez pracy w części ponad 2 980,00 zł , a ze względu na charakter niniejszej sprawy nie obciążył powoda kosztami postępowania na podstawie art. 102 k.p.c.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu wywiódł powód, zaskarżając wyrok w całości, wskazując ostatecznie , że wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi 41.720 zł. Apelujący zarzucił :

I. naruszenie przepisów prawa procesowego:

- art. 205 ¹²§ 2 kpc w zw z art. 227 kpc i 232 kpc w zw. z art. 386 § 4 kpc poprzez bezzasadne oddalenie wniosków dowodowych wskazanych przez stronę powodową w piśmie z dnia 14.03.2021 r. mających istotne znaczenie w przedmiocie niniejszej sprawy, w celu wykazania zasadności zgłoszonego roszczenia, wykazania wysokości powstałej szkody pomimo tego, że przedmiotowe dowody były konieczne i uzasadnione dla wykazania przesłanek odpowiedzialności pozwanej określonych w art. 415 kc i art 471 kc w zw. z art 443 kc, a tym samym były istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, zaś zaniechanie przeprowadzenia przedmiotowych dowodów doprowadziło do nierozpoznania istoty sprawy i uniemożliwiło powodowi wykazanie przesłanek odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej, zasadności roszczenia;

-

art. 233 § 1 kpc poprzez zaniechanie wszechstronnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i oparcie się jedynie na jego części, z pominięciem reszty dowodów, która to po wnikliwej analizie i dokonanym wnioskowaniu doprowadziłaby Sąd do ustaleń, iż zgłoszone przez powoda roszczenie jest w pełni zasadne i uzasadnione.

Z ostrożności procesowej z uwagi na lakoniczne i zdawkowe uzasadnienie wyroku, przedmiotowemu orzeczeniu zarzucił również naruszenie art. 15 § 1 kpc poprzez zaniechanie przez Sąd merytorycznego rozpoznania co do istoty sprawy, dot. roszczenia powoda, przyjmując nawet hipotetycznie zasadność braku możliwości przejścia na podstawie art. 300 kp na przepisy kodeksu cywilnego, tj. art. 415 kc i art 471 kc w zw. z art 443 kc.

II. naruszenie prawa materialnego poprzez:

-

dokonanie przez Sąd błędnej wykładni przepisów art. 47 ¹ kp oraz art. 300 kp w zw. z art. 415 kc i art. 471 kc w zw z art 443 kc, polegające na uznaniu, iż art. 47 ¹ kp w sposób zupełny reguluje kwestię związaną z odszkodowaniem należnym pracownikowi z tytułu rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem z naruszeniem przepisów regulujących ten tryb rozwiązania umowy o pracę i nie istnieje możliwość dochodzenia dodatkowych roszczeń na podstawie przepisów ogólnych o odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej, mimo tego, iż brak jest podstaw do uznania, iż pracownik w zw. z art. 300 kp nie może dochodzić roszczeń o odszkodowanie i zadośćuczynienie w oparciu o samoistną podstawę, jaką stanowi art. 415 kc i art. 471 kc w zw z art 443 kc w sytuacji, gdy zachowanie pracodawcy wypełniało znamiona deliktu i naruszało zasady kontraktu, oraz stanowiło umyślne naruszenie przepisów dotyczących rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem, a ponadto odpowiedzialność z art. 415 kc i art. 471 kc stanowi ustawową regulację prawną odrębną od przepisów prawa pracy, i odpowiedzialność pracodawcy w rozumieniu przepisów prawa pracy nie jest oparta na winie i obejmuje zupełnie inną bezprawność, niż tą określoną w przepisach prawa cywilnego. Zatem w sytuacji kwalifikowanego zachowania pracodawcy, które to wyrządza szkodę pracownikowi, nie powinno być wyłączone dochodzenie odszkodowania czy też zadośćuczynienia w oparciu o przepisy ogólne Kodeksu cywilnego, gdyż stanowiłoby to nieuprawnione traktowanie pracodawcy, zamiast podlegającego ochronie pracownika. W związku z tym apelujący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów zawnioskowanych przez stronę powodową w piśmie z 14.03.2021 r., a bezzasadnie oddalonych przez Sąd I instancji oraz o uchylenie wyroku Sądu I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelujący podniósł , że zgłoszone roszczenie w przedmiocie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, w części ponad 2980,00 zł. oparał na podstawie prawnej wynikającej z art. art. 415 kc, art. 471 kc w zw. z art. 443 w zw. z art 300 kp.

W toku dwukrotnego postępowania o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy, powód wykazał zasadność przedmiotowego roszczenia - odszkodowania.

Apelujący wskazał także , iż w wyniku doznanego wypadku przy pracy, od dnia 1.11.2016 r. do dnia 1.05.2017 r. pozostawał niezdolny do pracy z powodu choroby, a od dnia 02.05.2017 r. do dnia 26.04.2018 r. pozostawał nadal niezdolny do pracy na dotychczasowym stanowisku pracy, pobierając świadczenie rehabilitacyjne przez okres 12 miesięcy. W wyniku powyższych okoliczności, do których przyczynił się pracodawca ( niezapewnienie odpowiednich warunków pracy( BHP) przez pracodawcę), powód doznał szkody majątkowej. W tymże okresie wynagrodzenie powoda wynosiłoby 3500 zł/ miesięcznie ( obowiązująca stawka miesięczna u pracodawcy na stanowisku powoda). Powód od 1.11.2016 r. do dnia 1.05.2017 r. otrzymywał 80% uprzedniego wynagrodzenia- podstawy jego wymiaru. Powód łącznie za okres od 1.11.2016 r. do dnia 1.05.2017 r. pobrał zasiłek chorobowy w kwocie 8827,30 zł. Gdyby powód bezpodstawnie nie został zwolniony z pracy i nie doznał wypadku w pracy, pracując ww. okresie na dotychczasowym stanowisku pracy, bądź podobnym stanowisku pracy o podobnych kwalifikacjach osiągnąłby wynagrodzenie w kwocie 42 000 zł/ rok. Nadto powód doznał 5 % psychicznego uszczerbku na zdrowiu. W wyniku sytuacji stresowych w pracy, toczącego się procesu o przywrócenie do pracy, mobbing i dyskryminację, doznał rozstroju zdrowia w postaci stałego stanu nerwowego, stałego migotania przedsionków, a w konsekwencji w późniejszym czasie zawału serca.

W ocenie apelującego Sąd I instancji w rozpoznawanej sprawie dokonał błędnej wykładni przepisów prawa materialnego, tj. art. 47 ¹ kp oraz art. 300 kp w związku z art. 415 kc i art 471 kc. uznając, że art. 47 ¹ kp w sposób zupełny reguluje kwestię związaną z odszkodowaniem należnym pracownikowi z tytułu rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem z naruszeniem przepisów regulujących ten tryb rozwiązania umowy o pracę i błędnie przyjął, że nie istnieje możliwość dochodzenia dodatkowych roszczeń na podstawie przepisów ogólnych o odpowiedzialności deliktowej mimo tego, że brak jest podstaw do uznania, iż pracownik nie może dochodzić roszczeń o odszkodowanie i zadośćuczynienie w oparciu o samoistną podstawę, jaką stanowi art. 415 kc i art 471 kc., w sytuacji, gdy zachowanie pracodawcy wypełnia znamiona deliktu i stanowi umyślne naruszenie przepisów dotyczących rozwiązania umowy o pracę. Ponadto odpowiedzialność z art. 415 k.c. i art. 471 kc stanowi ustawową regulację prawną odrębną od przepisów prawa pracy. Apelant powołał się na wyrok SN z 1 marca 2018 r. (III PK 18/17) , w którym Sąd Najwyższy odniósł się do podstaw uzupełniającej odpowiedzialności odszkodowawczej, wynikającej zarówno ze „zwykłego” wypowiedzenia umowy o pracę, jak i z rozwiązania jej bez zachowania okresu wypowiedzenia. W ocenie Sądu Najwyższego przyjęcie, że roszczenia z art. 45 kp oraz art. 56 kp wyczerpują problematykę kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy z racji niezgodnego z przepisami rozwiązania umowy o pracę za lub bez wypowiedzenia, przemawia za wyłączeniem możliwość stosowania z mocy art. 300 KP przepisów Kodeksu cywilnego normujących odpowiedzialność za niewykonanie zobowiązań umownych (art. 471 i n. kc) dla dochodzenia przez zwolnionego pracownika naprawienia dalszej szkody. Przyjęta kwalifikacja niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę za lub bez wypowiedzenia jako nienależytego wykonania zobowiązania nie wyłącza jednak dalszych roszczeń odszkodowawczych pracownika opartych na przepisach Kodeksu cywilnego regulujących czyny niedozwolone. Pozbawienie pracownika możliwości dochodzenia na gruncie prawa cywilnego naprawienia wyrządzonej mu przez pracodawcę szkody deliktowej stawiałoby go w gorszej sytuacji niż każdego innego uczestnika obrotu prawnego i podważałoby ochronną funkcję prawa pracy. Oznaczałoby bowiem zawężenie odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy dopuszczającego się wobec pracownika czynu niedozwolonego w postaci bezprawnego i zawinionego rozwiązania stosunku pracy tylko do odpowiedzialności kontraktowej (wynikającej z regulacji kodeksu pracy) i to limitowanej przepisami prawa pracy co do górnej wysokości zasądzanych świadczeń pieniężnych. W dalszej kolejności apelujący przywołał liczne poglądy orzecznictwa, zgodnie z którymi wyrządzenie pracownikowi szkody w wyniku bezprawnego wypowiedzenia/rozwiązania stosunku pracy uprawnia go do dochodzenia od pracodawcy pełnej rekompensaty. W przypadku, gdy zryczałtowana kwota odszkodowania przysługującego na podstawie przepisów kodeksu pracy nie wyczerpuje jego roszczeń (nie pokrywa całości szkody) może on żądać świadczeń dodatkowych na podstawie przepisów kodeksu cywilnego (na mocy art. 300 kp, który wskazuje, iż w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy kc. Uzupełniająca odpowiedzialność odszkodowawcza może dotyczyć nie tylko sytuacji rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, ale także rozwiązania stosunku pracy w trybie „ zwykłym”, tj. z zachowaniem okresu wypowiedzenia. W takim przypadku niezbędne będzie także wykazanie przez pracownika wszystkich przesłanek odpowiedzialności deliktowej sprawcy szkody.

Pracownik jest wówczas obowiązany wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności pracodawcy wynikające z art. 415 k.c. (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2009 r., I PK 135/08. OSNP 2010 nr 15-16, poz. 188; z dnia 22 czerwca 2010 r., I PK 38/10. OSNP 2011 nr 23- 24, poz. 290; z dnia 18 sierpnia 2010 r., II PK 28/10. OSNP 2011 nr 23-24, poz. 296 z glosą A. Drozda, OSP 2012 nr 4, s. 240 oraz z glosą M. Bednarz, Monitor Prawa Pracy 2012 nr 8, s. 442; z dnia 4 listopada 2010 r., II PK 112/10. LEX nr 707870; z dnia 1 kwietnia 2011 r., II PK 238/10. LEX nr 898417; z dnia 22 listopada 2012 r., I PK 113/12. LEX nr 1619132 oraz wypowiedzi doktryny: M. Gersdorf, Otwarte drzwi dla odpowiedzialności cywilnej pracodawcy za wadliwe zwolnienie pracownika - i co dalej, PiZS 2008 nr 1; E. Sochacka, Odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, Monitor Prawa Pracy 2010 nr 3; K. Wielichowska-Opalska, Odpowiedzialność majątkowa pracodawcy w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę, PiZS 2010 nr 5).

Odnosząc się do akcentowanego w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2009 r., I PZP 2/09 normatywnego waloru wyroku Trybunału Konstytucyjnego jedynie w odniesieniu do art. 58 k.p. apelujący wskazywał , że ,,zarówno wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, jak i odszkodowanie należne pracownikom zwolnionym z pracy w trybie wypowiedzenia są świadczeniami kompensacyjnymi i w tym sensie nie różnią się od analogicznych świadczeń przysługujących w razie wadliwego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Stąd stanowisko zawarte w wyrokach Trybunału Konstytucyjnego w sprawach SK 18/05 i P 46/11, chociaż ma walor normatywny jedynie w relacji do art. 57 § 1 kp. i art. 58 kp., zachowuje aktualność także w przypadku przepisów normujących odpowiedzialność pracodawcy za wadliwe wypowiedzenia umowy o pracę, tj. art. 47 kp. i art. 47 ¹ kp.”

Dalej apelant powołał się na utrwalony w orzecznictwie pogląd Sądu Najwyższego, iż zasadą prawa pracy (kardynalną) jest możliwość zakwestionowania zgodności z prawem (zasadności) rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę wyłącznie przez odpowiednie powództwo (o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne, o przywrócenie do pracy, o odszkodowanie), wniesione z zachowaniem odpowiedniego terminu (art. 264 k.p.). Jeżeli pracownik takiego powództwa nie wniósł, to rozwiązanie umowy o pracę należy traktować jako zgodne z prawem (uchwały z dnia 21 września 1989 r., III PZP 41/89. OSNCP 1990 nr 9, poz. 111; OSP 1992 nr 4, poz. 84 z glosą L. Sobol i z dnia 5 kwietnia 2007 r., I PZP 3/07. OSNP 2007 nr 21-22, poz. 308 oraz wyroki z dnia 4 grudnia 1975 r., IV PR 385/75. OSNCP 1976 nr 7-8, poz. 178; z dnia 18 października 1990 r., I PR 323/90. OSP 1992 nr 3, poz. 54 z glosą T. Zielińskiego; z dnia 13 grudnia 1996 r., I PKN 41/96. OSNAPiUS 1997 nr 15, poz. 268; z dnia 7 marca 1997 r., I PKN 33/97. OSNAPiUS 1997 nr 22, poz. 431; z dnia 16 maja 1997 r., I PKN 170/97. OSNAPiUS 1998 nr 8, poz. 239; z dnia 13 listopada 1997 r., I PKN 352/97. OSNAPiUS 1998 nr 16, poz. 480; z dnia 17 listopada 1997 r., I PKN 351/97. OSNAPiUS 1998 nr 17, poz. 501; z dnia 16 czerwca 1999 r., I PKN 117/99. OSNAPiUS 2000 nr 17, poz. 646; Prawo Spółek 2002 nr 6 z glosą R. Sadlika; z dnia 28 lipca 1999 r., I PKN 167/99. OSNAPiUS 2000 nr 21, poz. 783; z dnia 19 stycznia 2000 r., I PKN 495/99. OSNAPiUS 2001 nr 11, poz. 376; z dnia 28 czerwca 2001 r., I PKN 489/00. OSNP 2003 nr 9, poz. 220; z dnia 10 marca 2005 r., II PK 241/04. OSNP 2005 nr 24, poz. 393; z dnia 9 maja 2006 r., II PK 270/05. OSNP 2007 nr 9-10, poz. 125; Monitor Prawa Pracy 2008 nr 5 z glosą A. Rzeteckiej- Gil; z dnia 21 czerwca 2005 r., II PK 38/05. OSNP 2006 nr 3-4, poz. 44; z dnia 10 stycznia 2006 r., I PK 96/05. OSNP 2006 nr 21-22, poz. 326; z dnia 11 maja 2006 r., II PK 273/05. OSNP 2007 nr 9- 10, poz. 129 i z dnia 29 maja 2006 r., I PK 189/05. OSNP 2007 nr 11-12, poz. 154). Oznacza to, że bez wykazania niezgodności z prawem (niezasadności) rozwiązania umowy o pracę przez wytoczenie w odpowiednim terminie wskazanych powództw przewidzianych w Kodeksie pracy, pracownik w żadnym innym postępowaniu nie .może wykazać bezprawności działania pracodawcy jako przesłanki roszczeń odszkodowawczych przewidzianych w Kodeksie cywilnym.

Naganne zachowanie pracodawcy może jednak nie ograniczać się do nienależytego wykonania umowy o pracę (właśnie w zakresie jej rozwiązania), ale może przybrać postać czynu niedozwolonego. Przyjęcie odpowiedzialności deliktowej pracodawcy za wadliwe rozwiązanie stosunku zatrudnienia wymagałoby wykazania wszystkich przesłanek cywilnej odpowiedzialności odszkodowawczej, w szczególności szkody, bezprawnego i zawinionego działania lub zaniechania osoby odpowiedzialnej za szkodę oraz normalnego związku przyczynowego pomiędzy tym działaniem lub zaniechaniem a powstaniem szkody. Powód w niniejszym postępowaniu wykazał i udowodnił, że przedmiotowe roszczenie jest w pełni uzasadnione treścią art. 415 k.c., art. 471 kc w zw. z art. 443 w zw. z art 300 kp. Sąd Rejonowy bezzasadnie oddalił zawnioskowane przez stronę powodową wnioski dowodowe zmierzające do wykazania zasadności roszczenia.

W odpowiedzi na apelację pozwana (...) Sp. z.o.o. z/s w W. wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów zastępstwa prawnego za II instancję według norm przepisanych.

SĄD OKRĘGOWY ZWAŻYŁ:

Apelacja jako pozbawiona podstaw prawnych podlega oddaleniu.

Zacząć należy od tego , że roszczenie powoda rozpoznawane w niniejszej sprawie pozostaje w ścisłym związku z wypowiedzeniem powodowi umowy o pracę dokonanego przez pozwaną Spółkę 25 lipca 2016r. w trybie zwykłym i przywróceniem powoda do pracy prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Wieluniu z 12 września 2017r. sygn. akt IV P72/16 oraz zasądzającym wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy w wysokości 2980zł. odpowiadającemu jednomiesięcznemu wynagrodzeniu określonemu w art. 47 kp. - pod warunkiem podjęcia pracy. Powód w niniejszej sprawie dochodził wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy uzasadniając najpierw roszczenie ochroną emerytalną z art. 39 kp , wywodzoną z możliwości nabycia uprawnień emerytalnych w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach ( stanowisko powoda k. 290 verte i k. 294) i w tym też kierunku prowadzono niniejsze postepowanie . Wobec tak zgłoszonego roszczenia , postepowanie zostało więc zawieszone do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie IV P 74/16 z powództwa A. W. przeciwko pozwanej Spółce o ustalenie zatrudnienia w szczególnych warunkach . Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Wieluniu z 11 października 2018r. oddalono powództwo A. W.. Po podjęciu przez Sąd Rejonowy zawieszonego postępowania w niniejszej sprawie IV P72/16 ( sprawę wpisano pod nowy nr IV P1/21), powód dochodził wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy ponad zasądzoną kwotę 2980zł. uzasadniając dodatkowe roszczenie odszkodowawcze ,,art. 415kc, art. 471 kc.. w związku z art. 443 i 300kp.” (pismo z 23marca 2021r. k. 548).

Zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego z 8 czerwca 2021r. oddalający powództwo o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy ponad zasądzoną kwotę 2980zł. odpowiada prawu.

Apelujący zarzuca błędną wykładnię art. 47 ¹ kp oraz art. 300 kp w związku z art. 415 kc i art 471 kc. polegające na uznaniu przez Sąd I instancji , że ,,art. 47 ¹ kp w sposób zupełny reguluje kwestię związaną z odszkodowaniem należnym pracownikowi z tytułu rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem z naruszeniem przepisów regulujących ten tryb rozwiązania umowy o pracę i błędnym przyjęciu przez ten sąd, że nie istnieje możliwość dochodzenia dodatkowych roszczeń na podstawie przepisów ogólnych o odpowiedzialności deliktowej”. Stanowisko apelacji jest błędne. W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował jako podstawę wyrokowania art. 47 kp. W sprawie nie ma zastosowania art. 47 ¹ kp. bowiem ten dotyczy wysokości odszkodowania zasądzonego na rzecz pracownika, w sytuacji określonej art. 45 kp. W rozpoznawanej sprawie taka sytuacja nie zachodzi, bowiem powód został przywrócony do pracy. Sąd Rejonowy stosując art. 47 kp. dokonał także prawidłowej jego wykładni. Przepis ten w zdaniu 1 stanowi , że pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące - nie więcej niż za 1 miesiąc. Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, o którym mowa w art. 39, albo z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy.

Na tle wykładni art. 47 kp. ugruntowane jest stanowisko judykatury, w tym przywołany przez Sąd I instancji pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z 13 lipca 2016r. I PK 216/15, że pełna regulacja w art. 47 k.p. kwestii zasądzenia na rzecz pracownika wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w przypadku przywrócenia go do pracy i podjęcia przez niego pracy, wyklucza możliwość przejścia przez art. 300 k.p. na ogólne zasady odpowiedzialności odszkodowawczej przewidziane w Kodeksie cywilnym. Pogląd ten został także podtrzymany w uchwale składu siedmiu sędziów z 18 czerwca 2009 r., I PZP 2/09. W uchwale tej Sąd Najwyższy przyjął, że pracownik, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach przez sąd pracy po ustaleniu, że wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę na czas nieokreślony było nieuzasadnione lub naruszało przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, nie ma prawa do odszkodowania na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego ponad przysługujące mu na podstawie art. 47 k.p. wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy.

Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na stanowisko Trybunału Konstytucyjnego (wyrok z 18 października 2005 r., SK 48/03, OTK-A 2005 Nr 9, poz. 101), zgodnie z którym art. 47 ¹ k.p., limitujący wysokość obowiązku odszkodowawczego pracodawcy z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę, jest zgodny z art. 64 ust. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji. Również w uzasadnieniu wyroku z 27 listopada 2007 r., SK 18/05, Trybunał Konstytucyjny zawarł jednoznaczne stwierdzenia, że w przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem ograniczenie możliwości dochodzenia roszczeń majątkowych związanych z wadliwym rozwiązaniem stosunku pracy, do wysokości wynagrodzenia należnego za okres wypowiedzenia, jest racjonalne i spójne systemowo, gdyż przyznanie odszkodowania za cały czas pozostawania bez pracy eliminowałoby motywację zwolnionego pracownika do poszukiwania i podejmowania nowego zatrudnienia, a od dotychczasowego pracodawcy nie można wymagać, aby ponosił negatywne konsekwencje aktualnej sytuacji na rynku pracy albo stopnia aktywności zwolnionego pracownika. Podobnie w wyroku z 2 czerwca 2003 r., SK 34/01 (OTK-A 2003 Nr 6, poz. 48) Trybunał Konstytucyjny wyraźnie zaakceptował utrwaloną linię orzecznictwa Sądu Najwyższego, przyjmującą, że w razie wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi przysługują wyłącznie roszczenia określone w Kodeksie pracy, których można dochodzić tylko w granicach określonych w przepisach prawa pracy (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z 11 stycznia 2001 r., I PKN 148/00). W konsekwencji, wobec wyczerpujących i zupełnych regulacji prawa pracy w omawianym zakresie nie ma podstaw prawnych ani uzasadnienia do sięgania do przepisów Kodeksu cywilnego przy osądzaniu dalszych lub innych roszczeń odszkodowawczych, wywodzonych przez pracowników w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony. Dlatego należało uznać, że w odniesieniu do wykładni art. 47 k.p. określającego maksymalne limity wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy przysługującego pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2007 r., SK 18/05, nie zawiera argumentów merytorycznych, które uzasadniałyby przyjęcie, że dotychczasowa i utrwalona w orzecznictwie oraz doktrynie prawa pracy wykładnia art. 47 k.p. jest nieprawidłowa lub niezgodna z zasadami Konstytucji, gdy chodzi o przepisy, które regulują roszczenia pracownika o przywrócenie do pracy i pozostające z nim w związku roszczenie o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy.

Jak wskazuje ton apelacji , apelujący także odwołuje się do aktualności powołanej powyżej uchwały składu siedmiu sędziów z 18 czerwca 2009 r., I PZP 2/09 i wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2007 r., SK 18/05.

Nieuprawniony jest także zarzut błędnej wykładni art. 47 ¹ kp. polegającej wg. apelującego na przyjęciu przez sąd meriti, iż nie istnieje możliwość dochodzenia dodatkowych roszczeń odszkodowawczych na podstawie przepisów prawa cywilnego z art. 415 kc. Takiego poglądu trudno doszukać się w uzasadnieniu skarżonego wyroku. Ponownie podkreślenia wymaga, że powód dochodził w niniejszym procesie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy ponad limit określony w art. 47 kp., uzasadniając roszczenie odszkodowawcze art. 415 kc. w związku z art. 300 kp. To roszczenie pozostaje w związku z przywróceniem powoda do pracy prawomocnym wyrokiem z 12 września 2017r. , na skutek uznania bezskuteczności wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę 25 lipca 2016r. w trybie zwykłym ( art. 30§ 1 pkt.2 kp.) i w tym zakresie sąd rozstrzygał niniejszą sprawę, prawidłowo stosując przepis art. 47 kp. Sąd Rejonowy dokonał przy tym prawidłowej wykładni tego przepisu, o czym była mowa powyżej . W związku z powyższym nie do zaakceptowania jest kolejny zarzut nierozpoznania istoty sprawy, przy czym dodać trzeba, zgłoszony przez apelującego jedynie z ostrożności procesowej. W konsekwencji należało uznać za chybiony zarzut apelacji dot. naruszenia art. 233 kpc. przez zaniechanie oceny wszystkich dowodów oraz zarzut naruszenia art. 205 ¹²§ 2 kpc w zw z art. 227 kpc i 232 kpc w zw. z art. 386 § 4 kpc poprzez bezzasadne oddalenie wniosków dowodowych wskazanych przez stronę powodową w piśmie z 14.03.2021 r. To skutkowało oddaleniem powtórzonych w apelacji w.w wniosków dowodowych, jako nieprzydatnych w tym postępowaniu, a w dalszej kolejności zmierzających także do przewlekłości postępowania ( art. 235 ²§ 1 pkt.3 i 5 kpc.).

Sąd Okręgowy podziela natomiast ugruntowany pogląd judykatury, w przywołanym przez apelującego licznym orzecznictwie Sądu Najwyższego, przy czym należy podnieść że dotyczącego bezprawnego rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia. Sąd Najwyższy stoi niezmiennie na stanowisku , że podstawą prawną uzupełniającej odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy w razie rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia są przepisy Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności deliktowej (art. 415 k.c. w związku z art. 300 k.p.). Odpowiedzialność taką uzasadnia (przy spełnieniu pozostałych przesłanek) działanie pracodawcy polegające na zamierzonym (umyślnym) naruszeniu przepisów o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Pracownik obowiązany jest wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności pracodawcy wynikające z art. 415 k.c. To stanowisko podzielił także Sąd Najwyższy w przywołanym na wstępie wyroku z 13 lipca 2016r. I PK 216/15 stwierdzając, że w przypadku niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia pracownik, na rzecz którego sąd pracy zasądził odszkodowanie w wysokości określonej w art. 58 k.p., może domagać się naprawienia szkody wyrządzonej mu przez pracodawcę w pełnej wysokości na zasadach przewidzianych w przepisach Kodeksu cywilnego. Ustanowione w art. 58 k.p. odszkodowanie stanowi bowiem swoiste minimum, które nie eliminuje możliwości późniejszego wystąpienia z dalej idącymi roszczeniami odszkodowawczymi dochodzonymi na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Jest to bezpośredni skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2007 r., SK 18/05.

Zaskarżony niniejszą apelacją wyrok Sądu Rejonowego zapadł w sprawie zgłoszonego przez powoda żądania wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, poza limit określony w art. 47 k.p., uzasadnianego odpowiedzialnością deliktową z art. 415 kc. w związku z art. 300 kp. , w związku z prawomocnym przywróceniem powoda do pracy , na skutek uznania dokonanego wypowiedzenia z 25 lipca 2016r. w trybie zwykłym za bezskuteczne.

Z przytoczonych wyżej powodów apelacja podlegała oddaleniu , o czym orzeczono na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach procesu za II instancję orzeczono na podstawie art. 98 kpc. , a wysokość kosztów zastępstwa prawnego ustalono od wskazanej przez apelującego wartości przedmiotu zaskarżenia 41.720zł., na podstawie § 10 pkt. 1 w związku z § 9 ust. 1 pkt.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2018r. , poz. 265).