Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Iwona Jawor –Piszcz

Protokolant st. sekretarz sądowy Monika Zięba

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2018 roku w Lublinie

sprawy J. J. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. J. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 27 lipca 2016 roku znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VIII U 3163/16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 27 lipca 2016 roku odmówił J. J. (1) prawa do emerytury.

W uzasadnieniu swego stanowiska organ rentowy powołując się na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie Dz.U. 2018 poz. 1270 tekst jednolity ze zm. zwanej dalej ustawą emerytalną) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 1983 Nr 8, poz. 43 ze zm.) wskazał, że wnioskodawca wykazał na dzień 1 stycznia 1999 roku ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 24 lat 5 miesiące 10 dni, nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Organ rentowy wskazał w decyzji, iż nie uznał okresów pracy w gospodarstwie rolnym od dnia 23 maja 1978 roku do dnia 14 sierpnia 1978 roku, od dnia 1 stycznia 1979 roku do 1 maja 1979 roku, od dnia 1 sierpnia 1980 roku do dnia 3 maja 1981 roku ponieważ okresy te pokrywają się z okresami zatrudnienia oraz brak jest zaświadczenia o opłaceniu składek na (...) przez rodziców wnioskodawcy. Natomiast nie uznał żadnych okresów pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach wobec braku świadectwa pracy w szczególnych warunkach (decyzja k. 23 akta ZUS).

W dniu 23 sierpnia 2016 roku J. J. (1) odwołał się od powyższej decyzji, domagając się jej zmiany i ustalenia prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wskazał, pracował w gospodarstwie rolnym rodziców w okresach 979 roku do 1 maja 1979 roku, od dnia 1 sierpnia 1980 roku do dnia 3 maja 1981 roku (odwołanie k. 2).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w treści zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 4).

Strony w toku procesu podtrzymały swoje stanowiska procesowe w sprawie, z tym wnioskodawca wskazał, iż pracował w szczególnych warunkach w okresach zatrudnienia w:

(...) L. od dnia 1 lipca 1975 roku do dnia 30 września 1976 roku

(...) od dnia 26 października 1976 roku do dnia 23 maja 1978 roku

(...) w R. od dnia 15 sierpnia 1978 roku do dnia 6 stycznia 1979 roku

(...) Z. od dnia 2 maja 1979 roku do dnia 31 lipca 1980 roku

SM (...) od dnia 4 maja 1981 roku do dnia 30 listopada 1986 roku

(...) Zakład (...) w Ł. od dnia 1 luty 1992roku do dnia 13 czerwca 1995 roku

(...) Spółka z o.o. w T. od dnia 3 lipca 1995 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku (pismo wnioskodawcy k. 100).

ZUS uznał okresy pracy w (...) L. od dnia 1 lipca 1975 roku do dnia 30 września 1976 roku (...)oraz w (...) Spółka z o.o. w T. od dnia 3 lipca 1995 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku (...) jako wykonywanej w szczególnych warunkach (pismo ZUS z dnia 22 sierpnia 2018 r. k.133-134, świadectwo pracy w szczególnych warunkach z dnia 25 lipca2018r. k. 126 i z dnia 30 maja 2016 r. k. 26 akta emerytalne).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje.

J. J. (1) urodził się dnia (...). W dniu 30 maja 2016 roku złożył wniosek o ustalenie prawa do emerytury (wniosek k. 1 akt ZUS). Jest członkiem OFE i złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

J. J. (2) mieszkał w domu rodzinnych od urodzenia do dnia 25 października 1984 roku (zaświadczenie k. 15 a.e.). Rodzice wnioskodawcy byli właścicielami gospodarstwa rolnego w okresie 13 kwietnia 1972 roku do dnia 1 stycznia 1998 roku o powierzchni 1,76 ha położonego w C. (zaświadczenie k. 16 a.e.). W domu rodzinnym w latch 70 – tych XX wieku mieszkali z wnioskodawcą rodzice, brat i siostra . Brat był starszy 3 lata od wnioskodawcy, chodził do szkoły Technikum (...) w L. i mieszkał w internacie. Brat się wyprowadził z domu w 1974r. Siostra uczyła się w L., dojeżdżała do Liceum Ogólnokształcącego. Rodzice pracowali tylko w gospodarstwie rolnym. Uprawiali buraki cukrowe, ziemniaki, pszenica, żyto, jęczmień, truskawki, tytoń. W gospodarstwie były budynki gospodarcze, podstawowy sprzęt konny. Hodowali 2 konie, 3-4 krowy, świnie, bydło opasowe. W okresach przerw w zatrudnieniu od dnia 23 maja 1978 roku do dnia 14 sierpnia 1978 roku, od dnia 1 stycznia 1979 roku do 1 maja 1979 roku, od dnia 1 sierpnia 1980 roku do dnia 3 maja 1981 roku wnioskodawca pracował w gospodarstwie rolnym przy plewieniem buraków, obcinaniu liści, kopaniu buraków, ładowaniu na wóz, zawiezieniu na skup. Pomagał przy obrządku inwentarza, przy sianiu, oraniu, przy żniwach. W tym czasie pracował około 8 godzin dziennie (zeznania wnioskodawcy k. 59v, świdków P. N. k. 153-153v, E. D. k. 140v).

J. J. (1) po okresie trzyletniej praktycznej nauki zawodu przy (...) w L. (od dnia 1 września 1972 roku do dnia 30 czerwca 1975 roku) zdobył zawód kierowcy –mechanika (świadectwo k. 4 akta rentowe). Następnie pracował jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony masy całkowitej w (...) L. od dnia 1 lipca 1975 roku do dnia 30 września 1976 roku (świadectwo pracy w szczególnych warunkach k. 26 a.e. okres niesporny).

J. J. (1) pracował w (...) w L. od dnia 26 października 1976 roku do dnia 23 maja 1978 roku (...) jako kierowca samochodu ciężarowego marki (...). Zajmował wożeniem żwiru, piasku, ziemi z wykopów, pracowałem przy budowie Huty (...). Pracował na pełnym etacie. Naprawą samochodów zajmowali się mechanicy, był warsztat mechaniczny. Od załadunku i rozładunku byli odpowiedni ludzie. Pracę wykonywał przez cały rok, niezależnie od pory roku (akta osobowe k. 44, zeznania świadka A. W. k. 65, wnioskodawcy k. 59v).

Wnioskodawca pracował w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w R. od dnia 15 sierpnia 1978 roku do dnia 6 stycznia 1979 roku(...) jako kierowca samochodu ciężarowego marki Z.. Do jego obowiązków należało wożenie piasku, żwiru pod podkłady kolejowe, podkłady kolejowe, cementu na potrzeby realizowanych budów (zeznania wnioskodawcy k. , świadków A. G. k. 60v, L. J. k. 60 v., akta osobowe k. 33).

J. J. (1) pracował w (...) Z. od dnia 2 maja 1979 roku do dnia 31 lipca 1980 roku(...) od dnia 2 maja 1979 roku do dnia 31 lipca 1980 roku, jako kierowca ciągnika rolniczego. (...) miał trzy bazy w S., Ł. i Z.. Wnioskodawca pracował w bazie w Z. i w Ł. po 1980 roku. W Spółdzielni po przyjściu na bazę kierowca dostawał dyspozycję od dyspozytora wykonania określonej pracy. Praca w Spółdzielni była wykonywana przez cały rok. Wnioskodawca pracował w transporcie, wykonywał pracę wożąc różne odpady po kampanii buraczanej. Jeździł także przewożąc materiały budowlane, tarcicę. Wykonywał też prace polowe u rolników pracując na traktorze, wykonując oranie pola. W sezonie prac polowych wnioskodawca kierowany do pracy w polu na potrzeby indywidualnych rolników. W (...) pracował 50% czasu w ciągu roku wykonując prace polowe i 50% wykonując prace w transporcie (akta osobowe k. 114, zeznania wnioskodawcy k. 141v-142, S. P. k. 153).

W okresie od dnia 4 maja 1981 roku do dnia 30 listopada 1986 roku (urlop bezpłatny od dnia 1 grudnia 1986 r. do dnia 1 grudnia 1987 r.) wnioskodawca pracował w Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł.. Wykonywał pracę jako kierowca samochodu dostawczego o masie całkowitej poniżej 3,5 ton. Przydzielony miał też samochód marki S. od dnia 1 września 1983 roku. Obowiązki pracownicze wykonywał na obu podjazdach zależnie od potrzeb. W razie awarii naprawiał pojazdy, pomagał mechanikom (akta osobowe k. 24, angaże z dnia kierowca z dnia 30 sierpnia 1982 r., dnia 28 października 1982 r., umowa o pracę z dnia 4 maja 1981 r. kierowca sam ciężarowego poniżej 3,5 tony, zeznawania świadka W. C. k.60v)

Wnioskodawca pracował także w (...) Zakładzie (...) w Ł. od dnia 1 luty 1992 roku do dnia 13 czerwca 1995 roku (...)jako kierowca ciężarowych samochodów o masie całkowitej powyżej 3,5 tony marki S. 66, T.. Do jego obowiązków pracowniczych należało wożenie urobku z kopalni (...) oraz (...) budowlanych (...) w pełnym wymiarze czasu pracy (zeznania wnioskodawcy k.59v, Z. N. k. 152Vz.K. k. 152v, akta osobowe k. 103 ).

Wnioskodawca pracował także w (...) Spółce z o.o. w T. od dnia 3 lipca 1995 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku , usuwając awarii wycieku gazu, pracował przy budowie sieci gazowych(...) pismo ZUS k. 134 ).

Sąd uznał za wiarygodne zeznania wnioskodawcy oraz świadków co do okoliczności pracy wnioskodawcy w (...) L., (...) w L., (...) w R., (...) Z., (...) Zakład (...) w Ł., (...) Spółka z o.o. w T. oraz co do pracy w gospodarstwie rolnym rodziców są bowiem wzajemnie spójne, logiczne i zgodne z treścią dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych. Należy podkreślić, iż przesłuchani w sprawie świadkowie są osobami obcymi dla wnioskodawcy, niezainteresowanymi wynikiem niniejszego postępowania, nie mieli żadnego powodu by relacjonować zdarzenia niezgodnie z ich rzeczywistym przebiegiem. Z uwagi bowiem na wspólny wieloletni okres pracy z wnioskodawcą (A. G. pracował w (...) w latach 1978-1984, L. J. (2) w (...) września 1978 r. do lutego 1979 r., A. W. (2) w Przedsiębiorstwie (...) w L. od 6 grudnia 1975 r. do 1978 r. Z. K. w (...) w latach 1989-2004 i Z. N. (2) w latach 1991-1994, S. P. (2) w (...) Z. od końca lat 70 – tych do 2000 r., W. C. w Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł. w latach 1982-2000) mieli sposobność dokonania spostrzeżeń okoliczności, o których zeznawali, a ich stały i powtarzający się charakter utrwalił ich przebieg na tyle, iż nawet obecnie, mimo upływu czasu przedstawili poszczególne zdarzenia w pełni rzetelnie i spójnie.

Co do okresu pracy w gospodarstwie rolnym mieszkający po sąsiedzku świadkowie W. G., E. D. (2), P. N. (2) także mieli możliwość dokonania istotnych dla sprawy spostrzeżeń i rzeczowo , wiarygodnie wskazali istotne dla sprawy okoliczności.

Natomiast odmiennie należy ocenić zeznania wnioskodawcy co do okresu pracy w Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł.. Według jego relacji pracował jako kierowca samochodu ciężarowego marka S. 200, zaś jako kierowca samochodu marki Ż. (...), jeździł ok.6-8 miesięcy, nie więcej niż rok i to w okresie początkowym kiedy powstawała Spółdzielnia, przyprowadzając samochód ciężarowy , którym następnie jeździł w lutym – marcu 1982 r. Wnioskodawca w innym miejscu odymienie przedstawił te okoliczności i zeznał, iż pracował na samochodzie dostawczym przez dzień dwa dni w ciągu miesiąca łącznie ciągu roku przez okres miesiąca, a samochód ciężarowy przyprowadził jesienią 1981 r. Zeznania wnioskodawczyni są nie konsekwentne, cechuje je zmienność w istotnym zakresie co świadczy o dostosowywaniu ich treści do aktualnych wyników postępowania dowodowego (zeznania wnioskodawcy k. 59v.,154). Zeznania te są niewiarygodne, obliczone na przedstawienie okoliczności swego zatrudnienia w sposób jak najbardziej korzystny dla osiągnięcia celu procesowego jakim jest udowodnienie okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W tej mierze relacja wnioskodawcy nie znajduje potwierdzenia w zeznaniach świadka W. C. - przełożonego wnioskodawcy, pracującego w Spółdzielni od lutego 1982 roku , który jednoznacznie zeznał, iż wnioskodawca wykonywał swoje obowiązki pracownicze jako kierowca (...), ale też marki Ż. w zależności od potrzeb (k. 60v), a co więcej wbrew pierwotnym twierdzeniom wnioskodawcy świadek wskazał, iż kierowcy w tym i wnioskodawca pracowali także przy usuwaniu awarii pojazdu razem z mechanikami. W kolejnych zeznaniach i tą okoliczność wnioskodawca zmienił przyznając, iż w ciągu tygodnia pracował godzinę lub dwie przy naprawie samochodu. Podnieść także należy, iż relacja wnioskodawcy nie da się pogodzić w logiczną spójną całość z danymi zawartymi w aktach osobowych za okres jego zatrudnienia w Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł. bowiem te zawierają angaże wnioskodawcy wskazujące iż pracował jako kierowcy samochodu dostawczego poniżej 3,5 tony (angaże z dnia kierowca z dnia 30 sierpnia 1982 r., dnia 28 października 1982 r., umowa o pracę z dnia 4 maja 1981 r. kierowca sam ciężarowego poniżej 3,5 tony) . Akta osobowe wnioskodawcy wskazują, co najwyżej, iż dopiero od dnia 1 wrzenia 1983 roku pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 3,5 tony (angaż jako kierowca samochodu ciężarowego bez określenia ładowności z dnia 22 września 1983 r., z dnia 7 sierpnia 1984 r.), który to okres gdyby uznać jako praca kierowcy samochodu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 3,5 ton stanowiłaby do końca zatrudnienia w Spółdzielni 3 lata 3 miesiące, pomniejszony dodatkowo o miesiąc w ciągu roku wobec pracy na samochodzie dostawczym, co nie dałoby także koniecznych 15 lat.

Nie można uznać za przekonujących zeznań(...) C. w zakresie w jakim zeznaje o stałej pracy wnioskodawcy jako kierowcy samochodu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 3,5 tony bowiem świadek ten nie pamiętał by wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu dostawczego, zatem jego relacja nie przekonuje bowiem jest sprzeczne z danymi z akt osobowych i zeznaniami W. C. .

Sąd obdarzył także wiarą dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych i aktach sprawy. W aktach osobowych wnioskodawcy znajdują się umowy o pracę, przeszeregowania, angaże, zaświadczenia świadczące o przeszeregowaniu na wyższą stawkę z adnotacją zajmowanego stanowiska pracy, co w powiązaniu z zeznaniami świadków i wnioskodawcy przekonuje, iż wnioskodawca stale, w pełnym wymiarze czasy wykonywał pracę jako kierowcy samochodu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 3,5 ton, za wyjątkiem okresu zatrudnienia w Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł. (...) w (...) w Z.. Podkreślić trzeba, iż dokumentacja pracownicza wnioskodawcy prowadzona była dokładnie w sposób chronologiczny, a ponadto nie zawiera ona poprawek. Takie cechy powodują, że daje ona jasny i pełny obraz oraz świadczy o autentyczności akt osobowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Prawo do wcześniejszej emerytury dla osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, regulują przepisy art. 184 ustawy emerytalnej oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 1983 Nr 8 poz. 43 ze zm.). Prawo do emerytury nabywają ubezpieczeni po osiągnięciu wieku przewidzianego m. in. w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnili enumeratywnie określone przesłanki:

- posiadają okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn,

- legitymują się okresem składkowym i nieskładkowym, o którym mowa w art. 27.

Natomiast, w myśl art. 184 ust. 2 emerytura, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Dokonując oceny charakteru pracy wnioskodawcy jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach należy podnieść, iż ocena prawna charakteru pracy w szczególnych warunkach musi uwzględniać regulację prawna zawartą w powołanym rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku bowiem zgodne z art. 184 ustawy emerytalnej oceny charakteru pracy w szczególnych warunkach dokonuje się przez pryzmat regulacji prawnej obowiązującej do dnia 1 stycznia 1999 roku (wyrok SN z dnia 14 marca 2013 roku I UK 547/12 LEX nr 1383247; z dnia 3 września 2013 roku I UK 72/13 OSNP 2014/8/118). Wykazy resortowe mają charakter informacyjny, techniczno-porządkujący i uściślający, w szczególności wówczas, gdy w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia nie wymienia się określonych stanowisk, lecz operuje się pojęciem ogólnym (wyroki SN z dnia 21 kwietnia 2004 r., II UK 337/03, OSNP 2004 nr 22, poz. 392; z dnia 20 października 2005 r., I UK 41/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 306; z dnia 25 lutego 2009 r., II UK 227/08, LEX nr 736740; z dnia 25 lutego 2010 r., II UK 218/09, LEX nr 590247; z dnia 24 listopada 2010 r., I UK 128/10, LEX nr 707405). Rolą zatem Sądu jest dokonanie oceny prawnej ustalonych okoliczności faktycznych w sprawie przez pryzmat powołanych przepisów. Obniżenie wieku emerytalnego niektórym grupom zawodowym uzasadnia się narażeniem tych osób na szybsze niż przeciętne zrealizowanie się emerytalnego ryzyka z powodu wystąpienia w ich zawodach czynników negatywnych (szkodliwych dla zdrowia lub obniżających sprawność psychofizyczną), które doprowadzają do wcześniejszej niż powszechnie utraty sił do wykonywania dotychczasowej pracy. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (wyrok SN z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10, Lex nr 950426, wyrok SA w Lublinie z dnia 11 lipca 2018 r., III AUa 76/18, LEX nr 2527480). Prawo do emerytury w wieku niższym wynika więc ze szczególnych właściwości wykonywanej pracy wymienionej w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. wyżej cytowanego.

Pojęcie "pracy w warunkach szczególnych" jest pojęciem prawnym, co oznacza, że tylko praca skatalogowana w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( op.cit), wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jest pracą w warunkach szczególnych (wyrok SA w Lublinie z dnia 5 września 2018 r. IIIAUa 312/18, LEX nr 2546146). Zatem dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy i jej wykonywanie w warunkach określonych w § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a więc stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy). Przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, nie jest dopuszczalne zaliczanie innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika w stopniu powodującym wcześniejszą utratę zdolności do zatrudnienia i nie zostały wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia (wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2014 roku II UK 395/13, LEX nr 1455235).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy uznać należy, iż całość zgromadzonego w przedmiotowym postępowaniu wiarygodnego materiału dowodowego przemawia za uznaniem, za prace wykonywana w szczególnych warunkach jak kierowca samochodu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 3,5 ton w okresach:

(...) L. od dnia 1 lipca 1975 roku do dnia 30 września 1976 roku (...)

(...) w L. od dnia 26 października 1976 roku do dnia 23 maja 1978 roku

(...)

(...) w R. od dnia 15 sierpnia 1978 roku do dnia 6 stycznia 1979 roku

(...)

(...) Zakład (...) w Ł. od dnia 1 luty 1992roku do dnia 13 czerwca 1995 roku

(...)

(...) Spółka z o.o. w T. od dnia 3 lipca 1995 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku

(...)

Łącznie okres ten stanowi 10 lat 1 miesiąc 4 dni.

W okresach powołanych wyżej wnioskodawca wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o masie całkowej powyżej 3,5 tony tj. pracę w rozumieniu powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w szczególnych warunkach bowiem pracował w transporcie jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton tj. określone wykazie A w dziale VIII w pozycji 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracownikom zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. 1983 poz. 43 ze zm.). Prace te są również wymienione w przepisach resortowych – w wykazie A, stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 9 Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez MBiPMB, na których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego (Dz.Urz. MBPMB 1983, Nr 3 poz. 6) oraz Zarządzenie nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy resortu komunikacji, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego (Dz.Urz. MK 1983, Nr 10 poz. 77) oraz , gdzie w Dziale VIII, poz. 2 pkt 1, 5, w dziale XIV poz. 16 pkt 1 wskazano stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5ton.

Nie może budzić wątpliwości, iż pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach są - bez względu na status własnościowy pracodawcy - prace wymienione w § 4-8 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów, w tym i uznane za takie prace przez Sąd orzekający, wykonywane przez wnioskodawcę w okresie zatrudnienia w (...) Zakładzie (...) w Ł.. Pogląd taki został wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu Sędziów SN z dnia 13 lutego 2002 r. (III ZP 30/01, OSNP z 2002 r., Nr 10, poz. 243) i jest powszechnie akceptowany w orzecznictwie (wyrok SA w Katowicach z dnia 16 października 2003 LEX nr 193496) (vide powołane orzecznictwo w w/w judykatach). Zatem stanowisko wyrażone w tym zakresie w odpowiedzi na odwołanie przez ZUS nie może być uznane za trafne.

Wskazać trzeba, iż brak jest podstawy prawnej do wyłączenia z okresu pracy w szczególnych warunkach okresów zwolnień lekarskich na jakich pracownik przebywała w czasie swego zatrudniania po dniu 14 listopada 1991 r. Przepis art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w oparciu, o który następuje ocena prawna niniejszej sprawy nie zawiera unormowania pozwalającego na takie działanie, a co więcej stanowi w ust. 1 pkt. 1, iż okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ocenia się przez pryzmat stanu prawnego obowiązującego do dnia 1 stycznia 1999 r. Natomiast regulacja prawna stanowiąca podstawę do stosowania wyłączeń okresów niezdolności do pracy zawarta jest w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2009, Nr 153, poz. 1227 tekst jednolity ze zmianami) po zmianie wprowadzonej ustawą z dnia z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2004, Nr 121, poz.1264), która weszła w życie z dniem 1 lipca 2004 r. Jednakże przepis art. 184 nie odsyła do powyższej regulacji, a zawiera jedynie odesłanie do art. 32 tylko w zakresie obniżonego wieku emerytalnego (wyroki SN z dnia 13 lipca 2011r., I UK 12/11 niepublikowany LEX nr 989126, z dnia 23 kwietnia 2010 r., II UK 313/09 OSNP 2011/19-20/260). Kierując się powyższymi względami Sąd uwzględnił jako okresie pracy w szczególnych warunkach wnioskodawcy pracę w (...) Spółka z o.o. w T. od dnia 3 lipca 1995 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w wymiarze 3 lat 5 miesięcy 29 dni, czyli wyższym niż uznał ZUS(...) o okres zwolnień lekarskich przypadających na ten czas, uznając, iż przeprowadzanie postępowania dowodowego co do szczegółów pracy wnioskodawcy jest w tym zakresie zbędne.

Natomiast co do okresu pracy wnioskodawcy w (...) Z. od dnia 2 maja 1979 roku do dnia 31 lipca 1980 roku (...) wg relacji wnioskodawcy w połowie tego kresu wykonywał pracę w transporcie, a drugą część jako kierowca ciągnika rolniczego wykonując prace związane z oraniem, na zlecenie rolników. Nawet przy uwzględnieniu całego okresu pracy w (...) w Z. wnioskodawca nie spełnia przesyłki 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Mimo tego Sąd poniżej przedstawił argumentację w ocenie prawnej pracy traktorzysty celem zabrania głosu w toczącej się dysputy prawniczej.

Oczywiste jest, iż nie ma przeszkód, aby zaliczyć prace transportowe wykonywane przez wnioskodawcę w połowie okresu zatrudnienia (...). tj. przez 7 ½ miesiąca do stażu pracy w warunkach szczególnych, mimo że ubezpieczony pracował w (...), a nie w przedsiębiorstwie transportowym. Transport jest działem gospodarki, związanym z przemieszczaniem ludzi i ładunków w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków transportu. Transport, w szczególności transport towarowy, jest przy tym ściśle powiązany z pozostałymi działami gospodarki, przy czym niejednokrotnie jest on wykonywany nie tylko przez podmioty gospodarcze (przedsiębiorstwa, firmy), których przedmiotem działalności są wyłącznie usługi transportowe i które z tego powodu nie są przyporządkowane do tego właśnie działu gospodarki. Prace kierowców ciągników w transporcie wymienione zostały w dziale VIII poz. 3 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Natomiast dla zakwalifikowania pracy kierowcy ciągnika, jako wykonywanej w warunkach szczególnych, istotne znaczenie ma to, czy była ona wykonywana w transporcie czy w ramach rolniczych prac polowych (wyrok SN z dnia 5 maja 2016 r.,III UK 132/15; z dnia 13 lipca 2016 r., I UK 218/15, z dnia 16 lutego 2017 r.,II UK 730/15 , z dnia 23 lutego 2017 r. IUK 43/16 ). W ocenie prawnej charakteru pracy w tym okresie Sąd Okręgowy opiera się na orzeczeniach Sądu Najwyższego (wyrok SN z dnia 27 czerwca 2018 r. I UK 168/17 LEX nr 2565795; z dnia 19 kwietnia 2018 r .I UK 86/17 LEX nr 2549194) oraz orzeczeniach sądów powszechnych, odnotowując w tym miejscu odmienne poglądy w tej kwestii Sądu Apelacyjnego w Lublinie. Nie przekonuje jednak stanowisko opierające się, że skoro prace kierowców kombajnów (za wyjątkiem przemieszczania się tych maszyn w celu wykonywania prac polowych), w zdecydowanej większości odbywają się poza drogami publicznymi, to taką samą miarę należy odnieść do kierowców ciągników. Podobnie, nie jest trafny, argument, że o kwalifikacji pracy w szczególnych warunkach decydować ma wykonywanie jej w bezpośrednim narażeniu na warunki atmosferyczne (brak kabin), wstrząsy i wibracje, czy pracę w kurzu , pyle. Wykonywanie pracy kierowcy ciągnika w transporcie, najczęściej na drogach publicznych, odbywa się w warunkach mniej uciążliwych, z uwagi na mniejsze nasilenie wstrząsów i wibracji od tych, które wynikają z niestabilności podłoża przy pracach polowych. Praca kierowcy ciągnika w transporcie i praca traktorzysty w rolnictwie, to nie są tożsame zatrudnienia w aspekcie możliwości jednakowej ich kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach. Trafnie podkreśla się zasadniczą różnicę, wynikającą z tego, że "stanowisko kierowcy ciągnika w dziale VIII "w transporcie i łączności", mimo ujęcia pracy kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsiennicowych (poz. 3) odrębnie od pracy kierowców samochodów ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych (poz. 2), łączy szkodliwość tej pracy nie z samym faktem prowadzenia tych pojazdów, lecz z faktem prowadzenia ich przy uwzględnieniu specyfiki "technologii" pracy w transporcie i obciążeń psychofizycznych związanych z uczestniczeniem takich pojazdów w ruchu publicznym. Obciążeń, których nie ma, jak uznał ustawodawca, przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe" (wyrok SN z dnia 13 lipca 2016 r., IUK 218/15). Zasadą jest to, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r., wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym (na zasadę tę wskazuje się w pierwszej kolejności w wyrokach Sądu Najwyższego wyżej wskazanych). Jeżeli uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia konkretnej pracy wynika z własnej jej branżowej specyfiki, to należy odmówić tego szczególnego waloru pracy wykonywanej w innym dziale. Natomiast wyjątek może być uprawniony w sytuacji, gdy stopień szkodliwości, czy uciążliwości danego rodzaju pracy nie wykazuje żadnych różnic w zależności od branży, w której jest wykonywana. Wówczas brak jest podstaw do zanegowania świadczenia jej w warunkach szczególnych tylko dlatego, że w załączniku do rozporządzenia z dnia7 lutego 1983 r. została przyporządkowana do innego działu. Jeżeli bowiem pracownik w ramach swoich obowiązków stale i w pełnym wymiarze czasu pracy narażony był na działanie tych samych czynników, na które narażeni byli pracownicy innego działu, w ramach którego to działu takie same prace zaliczane są do pracy w szczególnych warunkach, to zróżnicowanie tych stanowisk pracy musiałoby być uznane za naruszające zasadę równości w zakresie uprawnień do ubezpieczenia społecznego pracowników wykonujących taką samą pracę (wyroki Sądu Najwyższego z 6 lutego 2014 r., I UK 314/13, z dnia 26 marca 2014 r., II UK 386/13). Zatem za z pracę w szczególnych warunkach może być praca kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony wykonywana nie tylko w transporcie (dział VIII, poz. 2), lecz także w innym dziale (np. w rolnictwie). Jednak nie chodzi wówczas o samo zatrudnienie w charakterze kierowcy (etat, funkcję), lecz o taką samą pracę kierowcy jak praca kierowcy w transporcie, czyli w szczególnych warunkach, zatem o sytuację w której, zasadniczym zadaniem wypełniającym czas pracy jest praca kierowcy (stała i w pełnym wymiarze). Wyjątek swe uzasadnienie ma zatem w tym, że również w innej branży wykonywana jest taka sama praca, zatem nie mniej trudna i tak samo obciążająca (szczególna wg. wykazu rozporządzenia). Pamiętać bowiem należy, że przyporządkowanie w przywołanym wykazie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w warunkach szczególnych (stanowiskowo - branżowy charakter wykazu), jednakże chodzi tu o narażenie procesami technologicznymi stanowiska pracy na czynniki szkodliwe, wynikające ze specyfiki danego działu przemysłu. W sytuacji, gdy stopień uciążliwości nie wykazuje żadnych różnic w zależności od branży, to brak jest podstaw do negowania kwalifikacji pracy, jako pracy w warunkach szczególnych tylko dlatego, że w załączniku do rozporządzenia praca ta przyporządkowana została do innego działu przemysłu. Oznacza to, że zasadą jest przyporządkowanie określonego pracodawcy do danej branży przemysłu, gdyż uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia wynika właśnie z owej branżowej specyfiki. Odmówić trzeba wówczas waloru pracy w szczególnych warunkach pracy na podobnym stanowisku wykonywanej w innym dziale przemysłu lub gospodarki (Sąd Najwyższy w wyroku z 26 marca 2014 r., II UK 368/13, LEX nr 1458633). Nie jest to jednak reguła bezwzględna, ponieważ dopuszcza się możliwość uznania pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach także w sytuacji, gdy zakład zatrudniający ubezpieczonego nie należy do określonej branży - według nomenklatury przyjętej w rozporządzeniu, ale wykonuje zadania całkowicie odpowiadające branżowej specyfice (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 marca 2014 r., I UK 337/13, LEX nr 1458817, z dnia 6 lutego 2014 r., I UK 314/13, OSNP 2015 Nr 5, poz. 66). Dodatkowo przypomnieć trzeba , iż wiele różnych prac wykonywanych było w pyle, kurzu, złych warunkach atmosferycznych itp. a przepisy obowiązujące do dnia 1 stycznia 1999 roku nie pozwalały na ocenę ich jako wykonywanych w szczególnych warunkach np. praca w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych (wyrok SN z dnia 29 stycznia 2008 r. I UK 192/2007), praca oczyszcza, frezera żeliwa (wyrok SN z dnia 19 kwietnia 2018 r. I UK 84/17), prace elektromonterów przy budowie sieci (wyrok SN z dnia 16 czerwca 2009 r. I UK 24/09).

Dla oceny prawnej pracy wykonywanej przez kierowcę ciągnika fundamentalną kwestią jest odpowiedź na pytanie, czy wnioskodawca pracując na stanowisku kierowcy ciągnika w rolnictwie był narażony przy pracach polowych na czynniki szkodliwe wynikające z tych samych procesów technologicznych, na które narażeni byli kierowcy ciągników w transporcie, a nadto czy stopień uciążliwości (nasilenia) tego narażenia nie wykazywał żadnych różnic w stosunku do narażenia "procesami technologicznymi" w transporcie. Brak jest podstaw do zakwalifikowania okresu, w którym wnioskodawca wykonywał prace polowe, jako okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych, gdyż ewidentnie kierowca ciągnika przy pracach w polu nie jest narażony na te same czynniki szkodliwe w tym samym stopniu nasilenia, jak w transporcie. Sam wnioskodawca przyznał, iż była to mniej stresująca, mniej odpowiedzialna praca, a całą swą uwagę skupiał by bruzdy były równo, ładnie ułożone.

Nie można uznać, że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą "w transporcie", jeżeli kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika typowe prace polowe.

Umieszczenie stanowisk kierowcy ciągnika i kombajnisty w dziale VIII - "W transporcie i łączności", mimo ujęcia ich odrębnie od pracy kierowcy samochodów ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych, łączy szkodliwość tej pracy nie z samym tylko faktem prowadzenia pojazdów gdziekolwiek (w polu), lecz z faktem prowadzenia tych pojazdów przy uwzględnieniu specyfiki "technologii" pracy w transporcie i łączności, a więc obciążeń psychofizycznych związanych z uczestniczeniem takich pojazdów w ruchu publicznym. Obciążenia te nie występują, jak uznał prawodawca, przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, co więcej, w przywołanym rozporządzeniu w dziale X "W rolnictwie i przemyśle rolno - spożywczym" nie przewidziano żadnych stanowisk przy pracach polowych, które uprawniają do emerytury w obniżonym wieku. Niewątpliwie kierowca ciągnika rolniczego wykonujący prace polowe jest narażony na uciążliwości typowe dla kierowcy ciągnika w każdych warunkach w postaci np. drgań, hałasu, ale nie każda praca ciężka oraz związana z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia uprawnia do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, lecz ujęta w odpowiedniej systematyce,

Zaznaczyć należy, że praca „traktorzysty” była zaliczona do pierwszej kategorii zatrudnienia w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 r. w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz. U. Nr 39, poz. 176 z ze. zm.) w dziale XVII - "Rolnictwo i leśnictwo". Akt ten obowiązywał do dnia 31 grudnia 1979 r. Wymienione rozporządzenie zastąpione zostało rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz. U. Nr 13, poz. 86). W załączniku do tego rozporządzenia nie ujęto już pracy na stanowisku traktorzysty w dziale rolnictwie. Pojawił się natomiast nowy (nieistniejący w uprzednim rozporządzeniu) dział VIII "W transporcie i łączności", w którym pod poz. 3. wymienione zostały "prace kierowców ciągników lub pojazdów gąsiennicowych". Zmiana powyższa nie jest tylko zmianą redakcyjną, ale pociąga za sobą istotną zmianę jakościową, bowiem odmiennie nakazuje oceniać pracę kierowcy ciągnika rolniczego w zależności od rodzaju wykonywanych prac. Zagadnienia te szczegółowo rozważał Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku wydanym w sprawie III AUa 900/15 wskazując, że kierowca ciągnika wykonując prace polowe nie wykonuje pracy w szczególnych warunkach. Formułując wskazany wniosek Sąd ten wywodził, że z definicji - ciągnik jest pojazdem mechanicznym przystosowanym do ciągnięcia pojazdów bądź urządzeń nie posiadających własnego napędu np. maszyn rolniczych, przyczep, naczep oraz do wyposażania w osprzęt do robót ziemnych. Natomiast pojazd gąsiennicowy to urządzenie służące do transportu lądowego, poruszające się na gąsienicach. Nie sposób uznać, że ustawodawcy w alternatywnym ujęciu pod poz. 3 nie chodziło - wbrew jasnej systematyce - o prace kierowców ciągników w transporcie, zwłaszcza gdy się zważy, że ze względu na układ jezdny ciągniki dzielą się na: kołowe, kołowo - gąsiennicowe i gąsiennicowe. Ze względu na przeznaczenie przyjmuje się podział ciągników m.in. na ciągniki rolnicze, ciągniki leśne, ciągniki samochodowe, w tym siodłowe, budowlane. Jasno to świadczy, że praca na stanowisku kierowcy ciągnika nie musi mieć żadnego związku z rolnictwem, a może być wykonywana wyłącznie w transporcie. W rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. prace kierowców ciągników także wymienione zostały tylko w dziale "W transporcie i łączności". Sąd ten argumentował także, że stanowisko pracy kierowcy opisuje wydany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej program Doradca (...), zawierający m.in. "Przewodnik po zawodach"(...) Z charakterystyki tej wynika, że zawód kierowcy polega na prowadzeniu różnego rodzaju pojazdów, które służą do transportu ludzi i towarów na duże i małe odległości. W czasie jazdy obowiązkiem kierowcy jest dbanie o bezpieczeństwo własne, przewożonych pasażerów i towarów oraz innych użytkowników drogi. Typ pojazdu decyduje o charakterze pracy kierowcy. Kierowca autobusu przewozi ludzi na masową skalę w komunikacji miejskiej czy międzymiastowej, a kierowca ciężarówki przewozi towary zgodnie ze zleceniem. Dodatkowych czynności, poza kierowaniem pojazdem, może wymagać praca kierowców pojazdów specjalnych. Jako najbardziej uciążliwe warunki pracy kierowcy wskazuje się: zmienną temperaturę, hałas, drgania, spaliny, jazdę w nasilonym ruchu, zmienne oświetlenie, konieczność długiego przebywania poza domem przy dalekich trasach. Od kierowcy wymaga się szybkiego refleksu, spostrzegawczości, zdolności koncentracji i podzielności uwagi, tj. umiejętności śledzenia kilku bodźców jednocześnie. Kierowca w ruchu publicznym musi posiadać również umiejętność pracy w warunkach monotonnych przy jednoczesnym skupieniu uwagi na warunkach drogowych oraz wytrzymałość na długotrwały wysiłek, jest to praca wymagająca dość wysokiej odporności emocjonalnej i odporności na stres psychiczny.

Przedstawiając przywołaną powyżej wprost argumentację zawartą w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi, należy za nim powtórzyć, że traktorzysta zatrudniony w transporcie wykonuje prace w szczególnych warunkach, ale wykonując przy pomocy ciągnika prace polowe nie wykonuje takiego zatrudnienia. Przypomnieć też należy, że w ostatnich latach linia orzecznicza w zakresie kwalifikacji pracy traktorzysty, w tym w szczególności braku podstaw prawnych do kwalifikowania prac polowych świadczonych z wykorzystaniem traktora, jako prac wykonywanych w warunkach szczególnych, jest utrwalona w orzecznictwie Sądu Najwyższego a także Sądu Apelacyjnego w Łodzi (powołane wyżej orzeczenie), Sądu Apelacyjnego w Gdańsku (np. wyrok z dnia 7 grudnia 2016 III AUa 1267/16), w Białymstoku (np. wyrok z dnia 12 lipca 2017 r. III AUa 440/17), w Katowicach (np. wyrok z dnia 22 marca 2018 III AUa 243/18).

Odmiennie zaś orzecznictwo kształtuje się w Sądzie Apelacyjnym w Poznaniu (np. wyrok z dnia 19 grudnia 2017 r. III AUa 970/17), w Lublinie (np. wyrok z dnia 2 listopada 2016 III AUa 587/16), w Szczecinie (np. wyrok z dnia 20 grudnia 2016 III AUa 184/16, w Rzeszowie ( np., wyrok z dnia 9 grudnia 2015 r. III AUa 765/15).

Przyjmując ocenę prawną jak wyżej należałoby doliczyć wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach kolejne 7 ½ miesiąca co łącznie pozwala uznać okres 10 lat 8 miesięcy 19 dni.

Natomiast wymaganiom stałości pracy w rozumieniu jak wyżej omówiono kierowcy samochodu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 3,5 ton nie czyni zadość praca wnioskodawcy w Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł.. Do dnia 1 września 1983 roku wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu dostawczego, a po tej dacie także i o masie całkowitej powyżej 3,5 tony, ale jednocześnie pracując w miarę potrzeb pracodawcy jako kierowca Ż. (N.). Z uwagi na wykonywanie równocześnie pracy, która nie może być oceniana jako wykonywana w szczególnych warunkach (praca kierowców samochodów dostawczych) okres ten nie może być uwzględnionych jako praca w szczególnych warunkach. Sąd nie może uznać okresu po dniu 1 września 1983 roku jako pracy spełniającej kryteria pracy w szczególnych warunkach bowiem wnioskodawca w tym czasie w miarę potrzeb zakładu pracy wykonywał pracę kierowcy(...)i Ż., a nawet gdyby przyjąć twierdzenia wnioskodawcy to okres ten po odjęciu miesiąca pracy w ciągu roku jako kierowca Ż. (N.) to byłby to dodatkowy okres 3 lat nie wystarczający do wykazania 15 lat.

Natomiast Sąd uznał ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy w wymiarze 25 lat doliczając do okresu uznanego przez ZUS 24 lata 5 miesięcy 10 dni zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej brakujący okres 6 miesięcy 20 dni z tytułu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia od dnia 24 maja 1978 roku do dnia 14 sierpnia 1978 roku (...) od dnia 7 stycznia 1979 roku do 1 maja 1979 roku (...) od dnia 1 sierpnia 1980 roku do dnia 3 maja 1981 roku (...) w rozmiarze koniecznym do uzupełnienia 25 lat (tj. okres od dnia 24 maja 1978 roku do dnia 14 sierpnia 1978 roku, dnia 7 stycznia 1979 roku do 1 maja 1979 roku i 2 dni od 1 sierpnia do 2 sierpnia 1980 roku). Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z emerytalnej przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 ustawy, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego do uznania pracy w gospodarstwie rolnym za okres uzupełniający w rozumieniu powyższego artykułu niezbędne jest aby praca ta miała charakter stały, istotne znaczenie dla prowadzonej działalności rolniczej oraz była wykonywana w wymiarze przynajmniej połowy ustawowego wymiaru czasu pracy. Doraźna pomoc w wykonywaniu typowych obowiązków domowych czy wykonywanie w gospodarstwie rolnym prac o charakterze dorywczym, okazjonalnie i w wymiarze niższym od połowy ustawowego wymiaru czasu pracy, nie pozwala na uznania jej za okres uzupełniający (wyroki SN: z dnia 18 września 2014 r., I UK 17/14, LEX nr 1538420; z dnia 8 marca 2011 r., II UK 305/10, LEX nr 852557; z dnia 4 października 2006 r., II UK 42/06, LEX nr 309431; z dnia 7 listopada 1997 r., II UKN 318/97, LEX nr 33101; z dnia 13 listopada 1998 r., II UKN 299/98, LEX nr 35438). W realiach niniejszej sprawy wnioskodawca nie pracował zawodowo, pozostawał w domu rodzinnym pracując z rodzicami w gospodarstwie rolnym, które było wówczas jedynym ich źródłem utrzymana, a jego praca w wymiarze przekraczającym połowę ustawowego wymiaru czasu pracy (co najmniej 4 godziny dziennie) była konieczna z uwagi na potrzeby gospodarstwa.

Mając powyższe na uwadze w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji.